Zmiany w gospodarstwach hodowlanych mogą ułatwić pracę, zapewnić bezpieczeństwo ludziom i zwierzętom oraz poprawić ostateczny wynik ekonomiczny gospodarstwa, szczególnie że nie zawsze muszą wiązać się z wielkimi inwestycjami.
Innowacją w gospodarstwie rolnym nazwać możemy każdą zmianę, dzięki której nasza praca stanie się lżejsza, bezpieczniejsza, bardziej zorganizowana czy osiągniemy wyższy zysk ekonomiczny. Jej wprowadzenie nie zawsze musi być związane z dużym wydatkiem finansowym, może to być drobna zmiana ułatwiająca funkcjonowanie gospodarstwa. Należy bowiem podkreślić, że duża inwestycja w nowoczesne technologie nie zawsze jest uzasadniona ekonomicznie i nie w każdym wypadku warto wydawać krocie, gdyż efekt jaki osiągniemy może być niewspółmierny do poniesionych kosztów.
Kreatywność w organizowaniu hodowli
Nowe rozwiązania i udoskonalenia możemy wprowadzać w każdym obszarze funkcjonowania gospodarstwa, również w chowie i hodowli bydła mięsnego. Przy czym wiele ciekawych i praktycznych idei jest już przetestowana na rynku, co więcej, w innych gospodarstwach funkcjonuje i sprawdza się znakomicie.
Ponieważ bydło ras mięsnych jest ze swojej natury podatne na stres, warto zainwestować w rozwiązania, które ułatwią nam zarządzanie stadem a jednocześnie ograniczą do minimum stres naszym zwierzętom. Stosunkowo łatwo dostępnym rozwiązaniem mogą być bezobsługowe wagi zamontowane np. przy poidłach czy zainstalowane przy korytarzach przepędowych, działające na zasadzie wag ważących samochody na drogach. Wagi te mogą być połączone zdalnie z aplikacjami czy programami odczytującymi dane o konkretnych sztukach w czasie rzeczywistym, a z kolei my dane te możemy przeglądać w dowolnej chwili. Dzięki takim rozwiązaniom możemy na bieżąco monitorować masę ciała, częstotliwość picia wody czy pobierania paszy w zależności od tego gdzie ustawimy taką wagę.
Sztuczna inteligencja w oborze
Rozwiązanie ery cyfrowego rolnictwa, które sprawdza się w budynkach produkcji zwierzęcej związane są z bieżącymi procesami, ale również z dobrostanem zwierząt. Dzięki zainstalowanym w kluczowych miejscach kamerom, które obserwują zachowanie zwierząt (monitoring behawioralny) można określić na przykład stan zdrowia poszczególnych sztuk. W podobny sposób wykorzystywane są transpondery czy pedometry, które zwierzęta mają wszczepione pod skórę czy powieszone na szyi lub kończynach. Dzięki nim możemy monitorować temperaturę ciała, częstotliwość wstawania, przeżuwania, pobierania paszy czy ruję a nawet zbliżający się poród.
Wciąż jeszcze jednak najciekawsze i efektywne technologie są bardzo drogie i wymagają nakładów nie tylko w sprzęt, ale również odpowiednie oprogramowanie. Są w konsekwencji dla wielu hodowców rozwiązaniem przyszłościowym, choć z pewnością ułatwiłyby codzienną pracę. Warto jednak mieć rozeznanie, w którym kierunku zmierzają trendy i nowinki, aby w przyszłości planować rozwój hodowli, który uwzględni możliwości jakie oferuje rynek.
Zarządzanie emocjami stada
Bydło mięsne pod względem charakteru i sposobu wyrażania swoich potrzeb odmienne jest od bydła mlecznego, dlatego wszelkie zabiegi, które są wykonywane przy zwierzętach wymagają od rolnika posiadania odpowiedniego zaplecza technicznego. Barak codziennych kontaktów zwierząt z człowiekiem skutkuje brakiem zaufania do ludzi, zwłaszcza przychodzących z zewnątrz gospodarstwa jak na przykład weterynarz czy osoba zajmująca się korekcją racic. U zwierząt, które przebywają w stadach na pastwiskach instynkty naturalne zaczynają przeważać i górę biorą pierwotne zachowania, czyli przede wszystkim ucieczka, czy bardzo silny instynkt opiekuńczy zwłaszcza u krów w stosunku do cielaków.
Poskrom, korytarz
Aby w bezpieczny sposób „poskromić” te zwierzęta konieczne jest zaplecze techniczne, które zapewnieni bezpieczeństwo zarówno pracownikom jak i zwierzętom. Dlatego nieodzownym elementem każdego gospodarstwa zajmującego się chowem czy hodowlą bydła mięsnego powinno być miejsce służące do przepędu bydła zakończone poskromem. Rolnicy starają radzić sobie ze zwierzętami stosując prowizoryczne przepędy, ale warto pamiętać, że siła zestresowanego zwierzęcia jest nieobliczalna i dlatego akurat w tego typu rozwiązania warto zainwestować większe środki finansowe aby uchronić przede wszystkim siebie i współpracowników przed wypadkiem a nawet śmiercią. Na rynku istnieje wiele rozwiązań które warto podpatrzeć i nawet samemu je wykonać lub po prostu kupić gotowy poskrom czy korytarz przepędowy z koralem zagęszczającym zwierzęta.
Poskrom dla bydła mięsnego
Przepęd dla bydła
Pastuch realny i wirtualny
Obecnie krowy mięsne z cielakami częściej przebywają na pastwiskach niż krowy mleczne, dlatego w celu ułatwienia sobie pracy warto zastosować pastuchy mobilne lub kroczące. Na razie są one testowane w kilku gospodarstwach w Polsce i prawdopodobnie są dość drogie ale ograniczają one znacząco czas związany z grodzeniem nowych obszarów pastwiska i w łatwy sposób umożliwiają podział większego terenu na mniejsze kwatery. Hodowcy dysponujący dużymi areałami pastwisk mogą być zainteresowane skorzystaniem z tego rozwiązania w przyszłości.
Ciekawym rozwiązaniem możliwym do zastosowania przy wypasie zwierząt może być również pastuch wirtualny, który działa na podstawie sygnału GPS z wytyczoną w programie komputerowym linią, a zwierzęta są wyposażone w obroże, które emitują sygnał dźwiękowy lub impuls elektryczny o niskim napięciu, gdy zwierzę zbliży się do linii. Takie obroże są również źródłem innych przydatnych informacji. W Polsce jest to jeszcze technologia przyszłości, ale warto mieć świadomość, że i takie rozwiązania wkraczają na rynek.
Robot
Pisząc o innowacjach trzeba wspomnieć o robotyzacji w hodowli. Roboty w prawdzie są powszechniejsze w hodowli bydła mlecznego, myślę tu o robotach ubojowych czy zgarniających odchody, jednak niektóre z nich można wykorzystać również przy produkcji bydła mięsnego na przykład roboty podgarniające pasze.
Robot zgarniający
Proste inwestycje w genetykę
Zakup czysto rasowego buhaja mięsnego dla większości gospodarstw utrzymujących krowy, czy zakup odsadków ras mięsnych będzie postępem. Stosunkowo łatwą i nie koniecznie drogą innowacją w hodowli może być również zmiana sposobu żywienia zwierząt czy zastosowanie wszelkiego rodzaju dodatków paszowych oraz różnych mikroorganizmów. Poprawa genów u zwierząt czy zmiana żywienia w sposób bezpośredni przełoży się na przyrosty zwierząt, zużycie paszy czy lepsze jej wykorzystanie a tym samym na zwiększenie konkurencyjności gospodarstwa co ostatecznie podniesie opłacalność produkcji.
Tekst i zdjęcia: Renata Chaińska, Powiatowy Zespół Doradztwa Rolniczego w powiecie ostrowskim
