Od 1 stycznia 2025 roku w krajach członkowskich Unii Europejskiej zacznie obowiązywać nowy mechanizm w rolnictwie – warunkowość społeczna. Wprowadzenie tego rozwiązania oznacza, że wysokość wsparcia finansowego dla rolników będzie uzależniona od przestrzegania przepisów dotyczących prawa pracy oraz bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP).
Czym jest warunkowość społeczna?
Warunkowość społeczna to mechanizm, który wiąże przyznawanie środków finansowych dla rolników z ich przestrzeganiem określonych przepisów. Dotyczy to głównie przepisów wdrażających wybrane dyrektywy UE do prawa krajowego. Nowe zasady mają na celu promowanie odpowiedzialnych praktyk zatrudnienia oraz poprawę warunków pracy w sektorze rolniczym.
Kontrola zgodności z przepisami
Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) będzie odgrywać kluczową rolę w monitorowaniu przestrzegania przepisów przez rolników. Kontrole PIP będą obejmować zgodność z następującymi dyrektywami UE:
- Dyrektywa 2019/1152 – dotycząca przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy (obszar zatrudnienia).
- Dyrektywa 89/391/EWG – wprowadzająca środki zachęcające do poprawy bezpieczeństwa i higieny pracy (dyrektywa ramowa).
- Dyrektywa 2009/104/WE – określająca minimalne wymagania w zakresie użytkowania sprzętu roboczego przez pracowników.
Te regulacje są implementowane w Polsce w Kodeksie pracy oraz rozporządzeniach wykonawczych, w tym w art. 237¹⁵ Kodeksu pracy.
Co to oznacza dla rolników?
Wprowadzenie warunkowości społecznej oznacza, że:
- Rolnicy będą musieli zapewnić zgodność warunków pracy na swoich gospodarstwach z krajowymi przepisami implementującymi dyrektywy UE.
- Brak przestrzegania przepisów może skutkować zmniejszeniem lub utratą wsparcia finansowego w ramach unijnych programów pomocowych.
- Inspekcje będą obejmować zarówno warunki zatrudnienia pracowników, jak i poziom bezpieczeństwa w gospodarstwie rolnym.
Warunkowość społeczna. Jakie kary dla rolników?
W gospodarstwach rolnych zostanie wdrożona warunkowość społeczna. Jest to mechanizm polegający na uzależnieniu wysokości wsparcia od przestrzegania wybranych przepisów z zakresu prawa pracy i zasad BHP. Spełnienie warunkowości społecznej w gospodarstwie będzie sprawdzała Państwowa Inspekcja Pracy. Jeżeli kontrola stwierdzi naruszenia warunkowości społecznej w gospodarstwie, będzie nakładana kara w ramach płatności, jaką rolnik uzyskuje.
- kara nie zostanie nałożona, jeżeli jej wysokość nie będzie wyższa niż 100 euro. Jednak w takiej sytuacji rolnik zobowiązany będzie podjąć działania naprawcze mające na celu usunięcie stwierdzonych niezgodności z wymogami warunkowości społecznej w określonym terminie;
- w ramach stwierdzonych niezgodności zmniejszenie będzie wynosić 3 proc. całkowitej kwoty płatności;
- jeżeli niezgodności będą się powtarzać, zmniejszenie będzie wynosić 10 proc.;
- w przypadku celowej niezgodności (umyślność) – co najmniej 15 proc.;
- w sytuacji umyślnego i drastycznego nieprzestrzegania przepisów możliwe będzie zastosowanie kary administracyjnej w wysokości 100 proc. całkowitej kwoty płatności;
Cel wprowadzenia mechanizmu
Unia Europejska dąży do poprawy warunków pracy w sektorze rolnictwa, który często charakteryzuje się sezonowością zatrudnienia i specyficznymi zagrożeniami związanymi z pracą fizyczną. Warunkowość społeczna ma być narzędziem motywującym rolników do dbania o pracowników oraz do stosowania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy na najwyższym poziomie.
Jak się przygotować?
Aby uniknąć problemów związanych z nowymi regulacjami, rolnicy powinni:
- Dokonać przeglądu warunków zatrudnienia i dokumentacji pracowniczej, aby upewnić się, że są zgodne z obowiązującymi przepisami.
- Zainwestować w poprawę warunków bezpieczeństwa w gospodarstwie, w tym w sprzęt roboczy i szkolenia pracowników.
- Śledzić komunikaty i wytyczne publikowane przez PIP oraz Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Wprowadzenie warunkowości społecznej to krok w kierunku poprawy jakości pracy w rolnictwie, ale także wyzwanie organizacyjne dla rolników. Odpowiednie przygotowanie może jednak zapewnić pełne korzystanie z dostępnych funduszy unijnych oraz spełnienie nowych wymogów.
Nich jeszcze do sypialni wejdą i sprawdza czy spi w gumofilcach czy nie. Same obostrzenia dookoła. Nic wiecej dobrego nie niesie w tym czasie ta unia zasr…..