Gospodarstwa, które prowadzą chów lub hodowlę zwierząt w liczbie mniejszej lub równej 210 DJP z dniem 01.01.2025r muszą dostosować powierzchnie i pojemności posiadanych miejsc do przechowywania nawozów naturalnych do zasad obowiązujących w ”Programie działań mającym na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczaniu„ tzw. Program azotanowy. Program azotanowy nie przewiduje żadnych odstępstw ani złagodzeń dla mniejszych gospodarstw. Obowiązujące prawo nakłada obowiązek posiadania płyty obornikowej oraz zbiorników na gnojówkę lub gnojowice dla wszystkich gospodarstw z produkcją zwierzęcą.
Warunki przechowywania nawozów naturalnych oraz postępowanie z odciekami
W szczególności postanawia się, że pojemność zbiorników na gnojówkę i gnojowicę powinna umożliwiać przechowywanie nawozu przez okres 6 miesięcy, natomiast powierzchnia miejsc do przechowywania obornika powinna umożliwiać jego przechowanie przez okres 5 miesięcy.
Pomiotu ptasiego oraz kiszonek nie wolno przechowywać bezpośrednio na gruncie.
Kiszonki należy przechowywać w silosach, w rękawach foliowych, na płytach lub na podkładzie z folii, sieczki, słomy lub innym materiale, który pochłania odcieki, oraz pod przykryciem foliowym. Zabrania się składowania i przechowywania nawozów naturalnych oraz kiszonek w odległości mniejszej niż 25 m od studni i od linii brzegu wód powierzchniowych oraz pasa morskiego.
W przypadku utrzymywania zwierząt gospodarskich na głębokiej ściółce obornik może być przechowywany w budynku inwentarskim o nieprzepuszczalnym podłożu.
Program dopuszcza przechowywanie obornika bezpośrednio na gruntach rolnych, jednak nie dłużej niż przez okres 6 miesięcy.
Pryzma na gruncie może być traktowana jedynie jako miejsce służące usprawnieniu pracy w gospodarstwie rolnym i nie może być traktowana jako docelowe miejsce przechowania nawozu naturalnego w zwykłym trybie.
Co z nawozami naturalnymi?
Gospodarstwa, które zamierzają zakupić lub kupują nawozy naturalne powinny także zabezpieczyć miejsca do ich przechowywania o wyliczonej powierzchni lub pojemności, które będą zabezpieczone przed odciekami do środowiska. W takim przypadku najlepiej zastosować przywiezione nawozy naturalne bezpośrednio na pole.
Program azotanowy nie wskazuje z jakich materiałów budowlanych może być wykonana płyta obornikowa służąca do przechowywania nawozów naturalnych należy użyć takich materiałów budowlanych, które zapewnią szczelność i nieprzepuszczalność odcieków do wód gruntowych.
Rodzinne gospodarstwa poniosą ogromne koszty
Dostosowanie się do w/w wymogów nakłada na rodzinne gospodarstwa poniesienia ogromnych kosztów, które przy małej produkcji zwierzęcej raczej się nie zwrócą. Działania takie mogą doprowadzić do całkowitego wyeliminowania małych gospodarstw rodzinnych utrzymujących po kilka sztuk zwierząt.
W związku z powyższym w dniu 22.04.2024r Zarząd Lubelskiej Izby Rolniczej na prośbę rolników wystąpił do Krajowej Rady Izb Rolniczych o podjęcie działań mających na celu zniesienie wymogu posiadania płyty gnojowej dla gospodarstw poniżej 20 DJP, argumentując to trudną sytuacją w rolnictwie.
KRIR wystąpił do ministra rolnictwa i rozwoju wsi Czesława Siekierskiego o podjęcie działań mających na celu rozpatrzenie postulatów rolników. Ministerstwo rolnictwa poparło postulaty rolników.
Sprawa została przekazana do wiceministra Michała Kołodziejczaka, który w piśmie z dnia 20. 06. 2024r skierowanym do Ministerstwa Infrastruktury zwrócił się prośbą o podjęcie pilnych działań mających na celu wydłużenie o 3 lata ( tj. do 31.12. 2027 r) dostosowanie się przez małe gospodarstwa do wymagań programu azotanowego w zakresie powierzchni/pojemności miejsc do przechowywania nawozów naturalnych.
Ministerstwo Infrastruktury wciąż pracuje nad zmianą przepisów, a kontrole w gospodarstwach już trwają
Do dnia dzisiejszego Ministerstwo Infrastruktury pracuje nad zmianą przepisów. Oficjalnie został wydłużony tylko termin wykonania płyt obornikowych rolnikom, których gospodarstwa ucierpiały we wrześniowej powodzi, mają oni czas do 31 grudnia 2027 roku.
Do chwili obecnej brak jest zmiany przepisów wobec tego rolników obowiązuje termin dostosowania swoich gospodarstw do Programu azotanowego do 31 grudnia 2024 roku.
W styczniu ruszyły pierwsze kontrole gospodarstw z produkcją zwierzęcą przez Inspekcję Ochrony Środowiska. Inspektorzy kontrolują prowadzenie produkcji zwierzęcej zgodnie z przepisami Programu azotanowego, gdzie inspektor może nałożyć karę finansową – mandat na rolnika. W tej dziedzinie ministerstwo się sprawdziło i bardzo szybko został zaktualizowany cennik dotyczący kar.
Nowe stawki opłat za naruszenie programu azotanowego
Z dniem 1 stycznia 2025 roku wchodzą w życie nowe stawki opłat za naruszenie „Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu”.
Kary będą wyższe
W Monitorze Polskim z dnia 29 października 2024 r. (Poz. 911) opublikowane zostało istotne obwieszczenie Ministra Infrastruktury, które dotyczy wysokości maksymalnych stawek opłat za naruszenie. Decyzja o ustaleniu stawek opłat opiera się na przepisach zawartych w art. 109 ust. 12 ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne.
Wprowadzenie wyższych stawek ma zniechęcać do działań prowadzących do zanieczyszczenia wód oraz promować bardziej zrównoważone praktyki rolnicze.
Nowe stawki kar za naruszenie programu azotanowego
Zgodnie z obwieszczeniem Ministra Infrastruktury z 29 października 2024 roku, wysokości maksymalnych stawek za naruszenia od 1 stycznia 2025 r. będą wynosić:
- 2936,53 zł – za stosowanie nawozów niezgodnie z przepisami lub planem nawożenia.
- 4404,80 zł – za przechowywanie nawozów naturalnych niezgodnie z przepisami.
- 734,13 zł – za niewłaściwe prowadzenie dokumentacji realizacji Programu lub jej brak.
- 734,13 zł – za brak planu nawożenia azotem.
Czy za opieszałość ministerstwa będą musieli zapłacić rolnicy?
Źródło: LIR
