Ekoschematy to innowacyjna forma wsparcia wprowadzona w 2023 roku w ramach reformy Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) Unii Europejskiej. Są to dobrowolne praktyki przeznaczone dla rolników, które państwa członkowskie muszą obowiązkowo wdrożyć. Główne cele ekoschematów obejmują ochronę środowiska i klimatu, a także wsparcie dla bioróżnorodności, gleby, wody oraz dobrostanu zwierząt. Rolnicy, którzy decydują się na ich realizację, mogą liczyć na dodatkowe płatności, łącząc zrównoważoną produkcję z korzyściami ekonomicznymi.
W Polsce ekoschematy zostały zaprojektowane tak, aby przynosiły korzyści zarówno środowiskowe, jak i ekonomiczne dla gospodarstw. Jednym z popularnych przykładów jest program „rolnictwo węglowe”, który pozwala rolnikom wybierać spośród ośmiu praktyk środowiskowych, takich jak:
- wymieszanie słomy z glebą,
- międzyplony ozime,
- zróżnicowanie upraw,
- stosowanie nawozów ograniczających emisję.
Każda praktyka ma przypisaną określoną liczbę punktów, a wysokość płatności uzależniona jest od sumy punktów oraz powierzchni, na której są realizowane. Choć system jest efektywny, bywa również skomplikowany, co stanowi wyzwanie dla wielu rolników.
Nowości w 2024 roku
W 2024 roku wprowadzono kolejny ekoschemat – „grunty wyłączone z produkcji”, który pozwala na uzyskanie dopłat za wyłączenie do 4% gruntów ornych z użytkowania. Początkowo planowano, aby działanie to było obowiązkowe, jednak wskutek protestów rolników z całej UE stało się ono dobrowolne. Już w pierwszym roku zainteresowanie tym rozwiązaniem w Polsce wyraziło ponad 13 tysięcy rolników.
Popularność i perspektywy
Największym zainteresowaniem wśród polskich rolników cieszy się ekoschemat „rolnictwo węglowe”, szczególnie praktyki takie jak „wymieszanie słomy z glebą” czy „międzyplony ozime”. Realizacja tych działań przynosi korzyści nie tylko środowisku, ale również poprawia jakość gleby i plonów.
Ekoschematy są ważnym krokiem w stronę zrównoważonego rolnictwa, które harmonijnie łączy ochronę środowiska z korzyściami ekonomicznymi. Kluczowym wyzwaniem pozostaje jednak zapewnienie wsparcia administracyjnego, które pozwoli rolnikom na łatwiejsze korzystanie z tych programów i maksymalizację ich efektów.
Kampania „Jakość zaczyna się od ziarna”
Polskie zboża to symbol jakości i bezpieczeństwa. Trafiają na nasze stoły jako produkty spełniające najwyższe standardy, a kampania „Jakość zaczyna się od ziarna”, organizowana przez Federację Branżowych Związków Producentów Rolnych, ma na celu promocję tych wartości.
Kampania pokazuje, jak polscy rolnicy, korzystając z nowoczesnych technologii, dbają o środowisko i wysoką jakość swoich upraw. Jest to ważna inicjatywa budująca zaufanie konsumentów, edukująca ich oraz rozwiewająca mity na temat polskich zbóż.
Ekoschematy oraz towarzyszące im kampanie edukacyjne stanowią fundament przyszłości rolnictwa w Polsce – bardziej ekologicznego, zrównoważonego i wspierającego rozwój zarówno rolników, jak i całego społeczeństwa.
