Przezimowanie roślin ozimych to kluczowy etap w produkcji rolniczej, wpływający na plonowanie i kondycję roślin wiosną. Sezon zimowy 2024/2025 w Wielkopolsce był stosunkowo łagodny, jednak pojawiły się lokalne wyzwania związane z gryzoniami, wahaniami temperatur oraz problemami z dostępnością wody w glebie.
Wielkopolskie oziminy, w tym pszenica ozima i rzepak ozimy, przezimowały generalnie dobrze, choć wystąpiły lokalne problemy związane m.in. z:
- wzmożoną aktywnością gryzoni jesienią i zimą co spowodowało uszkodzenia plantacji, zwłaszcza w regionach o słabszej ochronie przed tym zagrożeniem, obserwowano też szkody wyrządzane przez ptaki,
- niedoborem, ale też nadmiarem wody. Na terenach dotkniętych powodziami gleba była nadmiernie uwilgotniona, co prowadziło do niedoboru powietrza w strefie korzeniowej. Z kolei w większości regionów odnotowano znaczne deficyty wilgoci,
- na niektórych plantacjach pojawiły się infekcje wirusowe, takie jak wirus żółtej karłowatości jęczmienia (BYDV) oraz grzybowe, m.in. mączniak prawdziwy i rdza brunatna.
Stan upraw oceniany jest na dobry lub bardzo dobry
W zależności od regionu Wielkopolski sytuacja przezimowania roślin ozimych była zróżnicowana. Ogólnie stan upraw, jak wspomniano już wyżej, oceniany jest na dobry lub bardzo dobry. Nie da się jednak nie zauważyć głównego problemu jakim jest brak wilgoci, zwłaszcza na lżejszych glebach. Susza i niski poziom wód gruntowych wpływają na obniżenie potencjału plonotwórczego, między innymi ograniczając przyswajalność nawozów. Ciepły styczeń pobudził wegetację ozimin, a rośliny – szczególnie rzepak – wykazywały objawy głodu azotowego. Tymczasem ograniczenia prawne dotyczące nawożenia komplikowały sytuację. Zgodnie z obowiązującym systemem pomiaru temperatur w celu określenia terminu nawożenia, odnoszącym się do terenu powiatu, miały miejsce sytuacje, gdzie na graniczących ze sobą polach, dzielonych granicą powiatu, można było lub nie można było stosować nawożenie, to bardzo wpłynęło na rozwój roślin. Dała tu się odczuć niedoskonałość systemu ze zbyt teoretycznym podejściem do terminu nawożenia, bez odniesienia do lokalnych rzeczywistych warunków.
Wielkopolska Izba Rolnicza wystosowała w tej sprawie pismo do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, wnioskując o podjęcie działań w celu pilnej zmiany przepisów w celu zapewnienia równych i adekwatnych warunków stosowania nawozów azotowych, dostosowanych do rzeczywistych warunków klimatycznych i agronomicznych. Oczywistym jest, że bardzo trudno stworzyć system na 100% zadowalający wszystkich. Obecny jednak oparty o sztywne dane temperaturowe i obszar powiatu jest zbyt niedokładny. Wymagałby większej ilości punktów pomiarowych i precyzji. Rozwiązaniem radykalnym pozostaje zawieszenie lub likwidacja systemu i oparcie terminów nawożenia tylko na zasadzie braku nawożenia na terenach zalanych wodą, pokrytych śniegiem i zamarzniętych.
Przezimowanie ozimin w Wielkopolsce w sezonie 2024/2025 można ocenić jako dobre
Podsumowując można stwierdzić, że mimo wyzwań związanych z warunkami pogodowymi oraz presją ze strony szkodników i chorób, przezimowanie ozimin w Wielkopolsce w sezonie 2024/2025 można ocenić jako dobre. Kluczowe znaczenie ma dalszy monitoring plantacji oraz elastyczne dostosowanie strategii nawożenia i ochrony roślin do aktualnych warunków polowych.
Z autorem tekstu można się skontaktować poprzez e-mail: wirleszno@wir.org.pl
Opracowanie: Paweł Dopierała
