Jaka będzie przyszłość polskiego rolnictwa?

Nowy model wdrażania WPR

Plan Strategiczny różni się od wcześniejszych programów rozwoju obszarów wiejskich. Realizuje nowe zasady wdrażania polityki rolnej. Najważniejsze zmiany to większa elastyczność przy programowaniu interwencji, które są lepiej dostosowane do potrzeb sektora, oraz konieczność wykazania wymiernych efektów działań.

Wsparcie obszarowe

Interwencje realizowane w formie płatności bezpośrednich oraz płatności ONW będą przyznawane wyłącznie rolnikom aktywnym zawodowo. W ramach Przejściowego Wsparcia Krajowego, finansowanego z budżetu krajowego, utrzymana będzie m.in. wprowadzona w tym roku Uzupełniająca Płatność Podstawowa.

Nowym rodzajem płatności bezpośrednich będą Ekoschematy – obowiązkowe do wdrożenia przez państwa członkowskie, ale dobrowolne dla rolników.

Wzmocnienie akcentów środowiskowo – klimatycznych

Istotnym elementem Planu jest także wzmocnienie celu środowiskowo-klimatycznego. Przekłada się to w sposób znaczący na projektowana strategię wsparcia rolnictwa i obszarów wiejskich w ramach WPR. Takie podejście wymaga też większej koordynacji z innymi politykami krajowymi i UE, aby osiągnąć wyznaczone cele, w tym Europejskiego Zielonego Ładu.

Konkurencyjność rolnictwa

Plan będzie wspierać zrównoważony rozwój gospodarstw rolnych i sektora przetwórstwa oraz poprawę warunków życia i pracy w małych miejscowościach wiejskich. Promowane będą zrównoważone metody gospodarowania, przyjazne klimatowi i środowisku. Chodzi o ochronę wody, gleby i powietrza oraz dbanie o bioróżnorodność.

Plan sprzyjać będzie produkcji i wykorzystaniu energii odnawialnej. Wzmacniana będzie różnorodność gospodarcza, w tym biogospodarka. Wdrażane będą rozwiązania naukowe i innowacyjne, także cyfrowe.

Rozwój Rolniczego Handlu Detalicznego i małego przetwórstwa, będzie dodatkowo przyczyniać się do skracania łańcuchów dostaw żywności. Kontynuowane będzie wsparcie na rzecz rolników uczestniczących w krajowych i unijnych systemach jakości produkcji żywności.

Żywotne obszary wiejskie

Wzmacniana będzie struktura społeczno-ekonomiczna obszarów wiejskich. Realizowane będą interwencje zachęcające do podejmowania działalności gospodarczej poprzez tworzenie i rozwój działalności gospodarczej na obszarach wiejskich. Budżet Planu Strategicznego to ponad 25 mld euro, z czego płatności bezpośrednie to ponad 17 mld euro.

Komplementarność wsparcia

Wicepremier Henryk Kowalczyk zwrócił uwagę, że uzupełniająco działania na rzecz rolnictwa i obszarów wiejskich będą w znacznie szerszym niż dotychczas zakresie finansowane ze środków Polityki Spójności oraz ze środków krajowych. W rozwój sektora oraz terenów wiejskich zaangażowane będą także środki Krajowego Planu Odbudowy.

Proces negocjacji z komisją europejską

Po otrzymaniu formalnych uwag z KE rozpocznie się etap negocjacji, w trakcie których wspólnie powinny zostać wypracowane najlepsze rozwiązania zawarte w dokumencie.

– Proponowane przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w PS WPR 2023-2027 działania zostały opracowane w sposób, który nie ogranicza zdolności produkcyjnych polskich rolników i są dostosowane do ich możliwości – podkreślił wicepremier Henryk Kowalczyk.

 Wyzwania związane z wojną w Ukrainie

– Przyszłość polskiego rolnictwa należy rozpatrywać nie tylko w kontekście zmian w ramach WPR 2023-2027, ale także z uwzględnieniem obecnej sytuacji związanej z konfliktem zbrojnym w Ukrainie – zwrócił uwagę szef resortu.

Wojna w Ukrainie musi przełożyć się na podejście do reformowanej Wspólnej Polityki Rolnej. Agresja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, która powoduje przerwanie części dotychczasowych łańcuchów dostaw, wymusza podejmowanie działań mających na celu uniezależnienie się Unii Europejskiej od importu i zapewnienie jej suwerenności żywnościowej.

– Potrzeby wynikające ze wzrostu kosztów produkcji oraz z wojny w Ukrainie wymagają natychmiastowego zastosowania krótkotrwałych instrumentów (także ze środków UE), które powinny pomóc rolnikom zrekompensować szok wysokich kosztów i przynajmniej utrzymać bądź nawet zwiększyć dotychczasowe poziomy produkcji rolnej – stwierdził szef resortu rolnictwa.

Długoterminowa wizja rolnictwa UE

Cele EZŁ w rolnictwie są długookresowe, sięgają roku 2030. Takie cele mają też Plany strategiczne WPR, w tym służące zwiększeniu odporności systemu żywnościowego, wzmocnieniu łańcuchów dostaw, czy zoptymalizowaniu zużycia nawozów.

Ważne także będą działania inwestycyjne w rolnictwie, które pomogą rolnikom zaadaptować się do nowych warunków odejścia od technologii energochłonnych. Potrzebne będą większe inwestycje w technologie oszczędzające energię, w produkcję własnej energii, precyzyjne nawożenie.

Z drugiej strony można rozważyć zmiany w interwencjach, które ekstensyfikują produkcję rolną i odłożyć ich wdrażanie na okres trwania kryzysu. Należy wesprzeć rolnictwo, aby poziom produkcji w czasie kryzysu nie spadał. W przeciwnym razie ceny żywności będą rosły jeszcze bardziej.

Powyższe stanowisko jest i będzie konsekwentnie prezentowane przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w pracach nad implementacją założeń EZŁ.

– Założenia Planu, a także korelacje z Europejskim Zielonym Ładem pokazują, że Plan Strategiczny WPR na lata 2023-2027 w proponowanym kształcie jest spójny z polityką państwa prowadzoną w obszarze środowiska i klimatu i przyczyni się do zbudowania nowoczesnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarki w sektorze rolnym i na obszarach wiejskich – zaznaczył wicepremier Henryk Kowalczyk.

Źródło: MRiRW