Przed Unią Europejską nigdy nie stało tak wiele wyzwań środowiskowych. Państwa członkowskie wciąż poszukują najbardziej optymalnych kierunków rozwoju i rozwiązań, które można by zastosować. Jedną z najważniejszych spraw jest kwestia rolnictwa i chowu zwierząt. Celem jest osiągnięcie poziomu, który pozwoli na wydajną produkcję, będącą jednocześnie przyjazną środowisku. Aby to osiągnąć, rolnictwo w UE jest finansowane na poziomie blisko 50 miliardów euro rocznie.
Jednak, jak w przypadku każdej złożonej kwestii, tak i w tym przypadku pojawiło się sporo kontrowersji co do rozwiązań jakie można by zastosować. Na ten moment pojawiły się dwie różniące się od siebie propozycje odnośnie unijnej polityki rolnej. Jaka przyszłość czeka rolnictwo na Starym Kontynencie?
Rolnictwo w opozycji do środowiska?
Stronami konfliktu są dwa unijne departamenty, które odpowiadają za politykę UE w odmiennych od siebie dziedzinach. Pierwszym z nich jest DG AGRI czyli Dyrekcja Generalna ds. Rolnictwa i Rozwoju. Zajmuje się ona prowadzeniem polityki w dziedzinach rolnictwa, rozwoju obszarów wiejskich oraz wszelkimi aspektami wspólnej polityki rolnej. Drugą stroną sporu jest DG ENV, które odpowiada za politykę UE w dziedzinie środowiska. Proponuje i wdraża strategie polityczne, które gwarantują wysoki poziom ochrony środowiska. Zarzewiem konfliktu jest część propozycji przedstawionych w ramach “Green Deal” przez Departament Środowiska, który został mocno skrytykowany przez Departament Rolnictwa.
The European Green Deal (Europejski Zielony Ład) ma na celu pokierowanie państw członkowskich UE do osiągnięcia neutralności klimatycznej, zgodnie z założeniami tego planu powinno się to udać do 2050 roku. Przed ogromnym wyzwaniem stanie gospodarka rolna, a w ramach „Zielonego Ładu” zapowiedziano duże zmiany w tym zakresie. Należą do nich propozycje takie jak ograniczenie stosowania pestycydów i nawozów, pobudzenie rolnictwa ekologicznego i poświęcenie znacznie większej ilości miejsca na przyrodę w gospodarstwach. Natomiast DG AGRI proponuje, aby najpierw zapewnić alternatywy dla rolników, a dopiero później wprowadzać zmiany i ograniczenia.
Naczynia połączone
Złożoność oddziaływania na siebie rolnictwa i klimatu obrazuje fakt, iż poszczególne sektory rolnictwa są w różnym stopniu odpowiedzialne za emisje gazów cieplarnianych, jak i różne sektory rolnictwa w różnym stopniu odczują ich skutki. Wykorzystanie pasz bazujących na soi wiąże się z ogromnymi emisjami. Soja produkowana jest między innymi w Brazylii, gdzie pod jej uprawy wycinane są ogromne połacie lasów deszczowych, następnie gigantyczne emisje są związane z transportem jej w odległe zakątki globu. Jednak jeśli ta sama soja produkowana jest w gospodarstwie, gdzie jednocześnie prowadzi się produkcję zwierzęcą, to jej ślad węglowy będzie zdecydowanie mniejszy. – komentuje dr hab. Katarzyna Chwedorzewska z Katedry Agronomii na SGGW.
Zmiany klimatyczne już wpływają na rolnictwo w Polsce. Ostatni rok był tego doskonałym przykładem. Wzrost średnich temperatur, coraz mniejsze opady, ale również ciepłe i bezśnieżne zimy powodują wyczerpywanie się zasobów wody w ekosystemie i coraz dłużej trwające susze. To wpływa na coraz gorsze wyniki i potrzeby nawadniania pól na niespotykaną dotąd skalę. – podsumowuje ekspertka ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.
Wydajność w zgodzie z ekologią
W czasie ostatniej dekady nastąpiło prawdziwe ożywienie rolnictwa ekologicznego. Konsumenci wraz ze wzrostem zamożności zaczęli uważać na to, co kupują. Obecnie Polska znajduje się wśród 5 największych producentów żywności ekologicznej w UE. Łączna powierzchnia tego typu upraw w Polsce to blisko 658 tys. hektarów co stanowi 4% wszystkich terenów uprawnych[1]. Rynek produktów pochodzących z upraw i chowu ekologicznego rozwinął się zaskakująco szybko. Mowa tu o wzrostach nawet kilkunastokrotnych w przeciągu ostatnich dekad. Jednocześnie swoją konkurencyjność zwiększają również producenci z sektora rolnictwa konwencjonalnego. Dodatkowe nakłady na ekologię mogą znacząco poprawić sytuację całego polskiego rolnictwa. – zauważa dr hab. Katarzyna Chwedorzewska.
Negatywnymi skutkami rolnictwa obarcza się często gospodarstwa towarowe, które dostarczają największą część potrzebnej żywności. Jednakże konwencjonalne metody rolnictwa również mogą stać się przyjaźniejsze środowisku, a uzyskiwane w dużych gospodarstwach wysokie wskaźniki efektywności produkcji pozwalają osiągać duży stopień zrównoważenia, dzięki optymalnemu wykorzystaniu zasobów. Zadaniem producentów jest dbałość o to, by nasza działalność jak najmniej wpływała na środowisko naturalne, a nawet była neutralna w odniesieniu do emisji gazów cieplarnianych. Ludzie powinni wiedzieć, że takie działania są możliwe. Konsumenci już teraz podejmują własne, świadome decyzje zakupowe. My już wiele lat temu obraliśmy własną, odpowiedzialną drogę. Postawiliśmy na oszczędne gospodarowanie zasobami i na produkcję energii odnawialnej z odpadów produkcyjnych – dzięki temu nasza produkcja jest neutralna dla klimatu. Liczymy, że możemy takim podejściem zainspirować całą branżę. Aby rolnictwo mogło dalej rozwijać się w sposób zrównoważony, w dalszym ciągu potrzebne jest jego wyważone wsparcie, w tym wsparcie rozwoju odnawialnych źródeł energii i przede wszystkim przewidywalna polityka ze strony państwa. – podsumowuje Grzegorz Brodziak, Dyrektor Zarządzający Goodvalley.
Redakcja AgroNews, fot. pixabay.com
[1] https://ageconsearch.umn.edu/record/253599/files/49_3_2015.pdf
