Jakie są tendencje na rynku mleka?!

Utrzymuje się korzystna koniunktura na międzynarodowym rynku mleka. Według firmy CLAL w 2013 r. światowe ceny masła i mleka w proszku były po ok. 30% wyższe niż w 2012 r. Ser Cheddar i serwatka w proszku podrożały o 4-5% – podają  Jadwiga Seremak-Bulge i Teresa Zdziarska z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.
 

W styczniu 2014 r. notowano dalszy wzrost cen produktów mlecznych, z wyjątkiem masła, które potaniało o ok. 3% w stosunku do grudnia 2012 r. (do 4016 EUR/t). Największy był wzrost cen sera Cheddar (o prawie 15% do 3609 EUR/t). Za chude mleko w proszku płacono średnio 3356 EUR/t, tj. o ponad 3% więcej niż przed miesiącem. Ceny pełnego mleka w proszku wzrosły o ponad 1% do 3793 EUR/t, a suszonej serwatki o 0,3% do 1044 EUR/t.

Na rynku krajowym w ostatnich miesiącach 2013 r. nastąpiło przyspieszenie tempa wzrostu cen skupu mleka, co świadczy o rosnącym zapotrzebowaniu firm mleczarskich na surowiec, wobec bardzo dobrych cen uzyskiwanych w eksporcie przetworów mlecznych. W grudniu za 1 hl mleka rolnicy otrzymywali przeciętnie 153,93 zł, tj. odpowiednio o 2,6% i 22,4% więcej niż miesiąc i rok wcześniej.

Średnia cena skupu mleka w 2013 r. wyniosła 133,51 zł/hl i była o ok. 12% wyższa niż w 2012 r. Poprawiły się relacje cen. W grudniu 2013 r. cena 1 litra mleka surowego stanowiła równowartość 0,89 kg mieszanki B2 (0,72 kg w grudniu 2012 r.) oraz 2,02 kg pszenicy (1,24 kg przed rokiem). Ceny mleka surowego w Polsce pozostają konkurencyjne wobec płaconych w krajach Europy Zachodniej.

Według Komisji Europejskiej w listopadzie 2013 r. cena mleka w Polsce (36,55 EUR/100 kg) była o 10% niższa od średniej ceny w UE-15 (40,61 EUR/100 kg), lecz o ok. 2% wyższa niż w UE-12 (35,90 EUR/100 kg). Rekordowe ceny skupu mleka wpłynęły na ożywienie rynku bydła mlecznego. W grudniu 2013 r. za krowy dojne na targowiskach płacono średnio 3213 zł/szt., tj. o 1,0% więcej niż przed miesiącem i o 10,3% więcej niż przed rokiem. Jałówki jednoroczne, po 8% wzroście w listopadzie, w grudniu potaniały o 1,9% w porównaniu z miesiącem poprzednim, ale były o 2,5% droższe w porównaniu z grudniem 2012 r. (2070 zł/szt.).

Średni poziom cen krów w 2013 r. był o 6,5%, a jałówek o ok. 2% wyższy niż w 2012 r. Systematycznie rosną również ceny zbytu przetworów mlecznych. W grudniu były one średnio o ok. 1% wyższe niż w listopadzie. Największe były podwyżki cen chudego mleka w proszku (o 2,7%), mleka spożywczego (o 2,2%), serów dojrzewających (o 1,5-2%) i masła (o 1,3-1,6%). Wzrosły również ceny twarogów (o 0,8-1,2%) i pełnego mleka w proszku (o 0,1%), a spadły – mleka skondensowanego i mleka UHT (o 0,2-0,4%). Nie zmieniły się ceny jogurtu owocowego i serka smakowego.

W 2013 r. średni poziom cen zbytu prawie wszystkich przetworów mlecznych, poza mlekiem skondensowanym i jogurtem owocowym, był wyższy niż w 2012 r. Najbardziej wzrosły ceny mleka w proszku (o 17-28%), masła (o 8 19%) i serów dojrzewających (o 11-13%). W handlu detalicznym przetwory mleczne podrożały średnio o 0,6% w skali miesiąca. Większy od przeciętnego był wzrost cen jogurtów (o 1,2%) i deserów mlecznych (o 0,8%), a mniejszy śmietany, napojów mlecznych i mleka spożywczego (o 0,3-0,5%). Masło podrożało o 0,8%.

W stosunku do grudnia 2012 r. ceny nabiału wzrosły o 4,7%, a masła o 10,2%. Średni poziom ich cen w 2013 r. był odpowiednio o 2,2 i 4,2% wyższy niż w 2012 r. Skup mleka w grudniu wyniósł 786,5 mln l i był o 5,5% większy niż w miesiącu poprzednim i o 6,2% większy niż w grudniu 2012 r. Dynamiczny wzrost cen sprawił, że po ok. 2% spadku w I półroczu, skup surowca mlecznego w II półroczu 2013 r. zwiększył się o 3,2%, tym w IV kwartale o prawie 5% w porównaniu z analogicznymi okresami roku poprzedniego. W 2013 r. do przemysłu mleczarskiego trafiło 9,59 mld l mleka, tj. o 0,7% więcej niż w 2012 r.

Mniejszy o ok. 6% niż w październiku skup surowca w listopadzie spowodował spadek produkcji prawie wszystkich przetworów mlecznych, przede wszystkim chudego mleka w proszku (o 24%) i serów topionych (o 17%). Wytworzono również mniej masła, mleka przetworzonego, napojów mlecznych i śmietany (o 7-9%), a także serów dojrzewających, pełnego mleka w proszku oraz mleka i śmietany zagęszczonej (o 3-3,5%). Zwiększyła się natomiast produkcja suszonej serwatki (o 11%) i serów twarogowych (o 2,4%).

W okresie styczeń-listopad 2013 r. znacznie mniejsza niż przed rokiem była produkcja chudego proszku mlecznego (o 15%), natomiast dużo większa – mleka przetworzonego (łącznie z mlekiem przerzutowym), napojów mlecznych innych niż jogurty i pełnego mleka w proszku (o 11-17%). Masła i tłuszczów mlecznych wytworzono o 3,5% mniej, a produkcja serów dojrzewających utrzymała się na podobnym poziomie. Poprawia się opłacalność eksportu produktów mlecznych.

W wyniku wzrostu cen transakcyjnych, przede wszystkim mleka płynnego i śmietany, mleka w proszku oraz masła (o 28-32%), wartość eksportu przetworów mlecznych w okresie styczeń-listopad 2013 r. wzrosła do 1554 mln EUR, tj. o 15% w porównaniu z analogicznym okresem 2012 r. Jednak wolumen wywozu, wyrażony w mleku surowym, był mniejszy o 4% do 2084 mln l, o czym zadecydował mniejszy eksport chudego mleka w proszku (o 23%), mleka płynnego i śmietany (o 10%) oraz pełnego mleka w proszku, jogurtów i napojów fermentowanych (o 2-4%).

Czytaj także:
Jak wysokie będzie przekroczenie kwoty mlecznej?!
Pogłowie krów mlecznych spada!
Polska liderem w produkcji malin!

Zwiększyła się natomiast sprzedaż zagraniczna serów i twarogów (o 16%), które pozostają najważniejszą pozycją eksportu mleczarskiego, a także serwatki (o 25%) i lodów (o 8,5%). Minimalnie większy był też eksport masła. Nieopłacalny staje się reeksport kazeiny (spadek o 36%), gdyż jej ceny w eksporcie wzrosły tylko o 3%, podczas gdy w imporcie o 16%. Import przetworów mlecznych w analizowanym okresie zwiększył się o 29% do 1091 mln l w przeliczeniu na surowiec, a jego wartość o 26% do 620,4 mln EUR.

Zatem ilościowa nadwyżka eksportu nad importem w okresie jedenastu miesięcy 2013 r. zmalała o 25% do 993 mln l w ekwiwalencie mleka surowego, natomiast dodatnie saldo zwiększyło się do 933,8 mln EUR, tj. o 9% w porównaniu z takim samym okresem 2012 r. 

Źródło: Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej,       
Redakcja AgroNews, fot. sxc.hu