Decydującym parametrem warunkującym uzyskanie wysokiej wydajności energetycznej z kiszonki kukurydzianej jest stopień naruszenia ziarna. Niewystarczające naruszenie ziaren oznacza stratę finansową, gdyż energię trzeba wtedy pozyskiwać z innej paszy, na przykład z kukurydzy na ziarno. Kiszonka z kukurydzy stanowi podstawowe źródło energii w dawce pokarmowej krów mlecznych. Bilansowanie dawki z udziałem słabej kiszonki z kukurydzy jest zawsze droższe niż w przypadku dobrych kiszonek, bo wymaga większego udziału pasz treściwych, co dodatkowo zwiększa ryzyko kwasicy żwacza.
Jednym z ważniejszych czynników warunkujących ostateczną jakość kiszonki z kukurydzy oraz jej przydatność żywieniową jest rozdrobnienie zbieranej zielonki. Wiele gospodarstw kiszonkę sporządza z roślin kukurydzy pociętych na fragmenty o długości wynoszącej około 8 milimetrów. Drugi, coraz częściej spotkany zakres długości cięcia wynosi od 12 do 22 milimetrów. Względnie nowym natomiast trendem w produkcji kiszonki z kukurydzy, wywodzącym się ze Stanów Zjednoczonych, jest technologia Shredlage.
Shredlage – zbiór i kondycjonowanie kukurydzy
Na czym polega ta technologia? Shredlage to metoda zbioru i wstępnego kondycjonowania zielonki z kukurydzy przeznaczonej na kiszonkę z całych roślin. W tej technologii kukurydza w trakcie zbioru jest cięta, w zależności od zawartości suchej masy, na kawałki o długości od 26 do 30 milimetrów, czyli dłuższe niż to ma miejsce przy tradycyjnym zbiorze kukurydzy. Walce montowane w sieczkarniach do kondycjonowana kukurydzy różnią się liczbą zębów (jeden jest wyposażony w 110, a drugi w 145 rzędów zębów) oraz prędkością obrotową względem siebie, dzięki czemu są zdolne do dokładnego rozdrabniania zbieranego materiału.
Technologia kondycjonowania kukurydzy na kiszonkę powoduje intensywny rozpad materiału i wielokrotnie zwiększa powierzchnię sieczki. Sieczka taka charakteryzuje się następującymi właściwościami: długość 26–30 milimetrów, 95% fragmentów łodyg jest cieńszych niż 4 milimetry, łodygi są obłuszczone, elementy sieczki są giętkie, ziarniaki podzielone na 4 lub 8 części. Wszystkie komponenty sieczki mają luźny wygląd. Wszystko to poprawia strukturę kiszonki. Zalecana zawartość suchej masy (SM) to 32–36%. Wilgotne materiały o zawartości SM poniżej 32% mogą powodować wzmożone tworzenie odcieków kiszonkowych, natomiast zawartość SM powyżej 36% wymaga szczególnie starannego zagęszczania na pryzmie.
W technologii tej sieczkarnia zapewnia bardzo dobre naruszenie ziarna oraz wydłużoną obróbkę materiału łodyg. Później, podczas trawienia w krowim żwaczu, większe powierzchnie posiekanego materiału zapewniają bakteriom większą „powierzchnię aktywną”, umożliwiającą naruszanie komórek roślinnych. W ten sposób uzyskuje się poprawę strawności kiszonki kukurydzianej.
Technologia daje efekt siekanej na długie fragmenty i silnie kondycjonowanej kiszonki kukurydzianej generującej zalety, które są opłacalne dla hodowców bydła. Uzyskiwany jest silniejszy efekt strukturalny kiszonki. Przekłada się to na poprawę stanu zdrowia i aktywności krowiego żwacza oraz redukuje koszty paszy podstawowej. Inna zaleta to większa ilość strawnych włókien surowych oraz większe naruszenie ziarna.
Żywienie krów
W żywieniu krów o wysokiej wydajności mlecznej pasze strukturalne w dziennej dawce pokarmowej wpływają na motorykę żwacza, pobudzają do wydzielania śliny, a tym samym warunkują poprawne trawienie pasz. Konieczność zapewnienia dużej koncentracji składników pokarmowych w dziennych dawkach pokarmowych dla wysokomlecznych krów zmusza do stosowania pasz drobno pociętych i rozdrobnionych. Drobne cięcie kukurydzy ma zapewnić dobre rozdrobnienie ziarniaków, aby zawarta w nich energia była dobrze wykorzystana przez organizm krów.
Struktury dziennej dawki pokarmowej nie poprawiają także pasze treściwe. Kukurydza zbierana Shredlage zapewnia bardzo dobrą strukturę fizyczną dawki pokarmowej bez konieczności stosowania dużych ilości kiszonek z traw lub lucerny, zmniejsza lub całkowicie niweluje potrzebę stosowania słomy w dawce dla krów. W tej technologii, mimo długiego pocięcia, uzyskuje się bardzo dobre rozdrobnienie ziarniaków. Dzięki temu energia w nich zawarta jest dobrze wykorzystana przez organizm krów. Składniki pokarmowe zawarte w łodygach, które podczas zbioru są zgniecione są łatwiej przyswajalne. Uszkodzenie struktury łodyg i liści zapewnia ich łatwiejszy rozkład przez bakterie żwaczowe, co jest znacznie utrudnione tylko przy pocięciu na długą sieczkę.
Wyeliminowanie z żywienia krów wysokomlecznych paszy ubogiej w składniki pokarmowe, jaką jest niewątpliwie słoma, i zastąpienie jej kiszonką z kondycjonowanej kukurydzy zwiększa koncentrację składników pokarmowych w dawce. Efektem będzie wzrost dziennej produkcji mleka. Dodatkowo wyeliminowanie z dawki pasz niechętnie pobieranych przez krowy, do których zaliczana jest słoma, przyczyni się do ograniczenia sortowania dawki na stole paszowym. Większy udział kiszonki z kukurydzy w dawce zwiększa podaż energii i umożliwia zmniejszenie ilości zadawanych pasz treściwych, ponadto zmniejszenie sortowania paszy na stole paszowym zmniejsza ryzyko wystąpienia kwasicy i chorób metabolicznych.
Traktorzysta wymusił pierwszeństwo. Ursus rozpadł się na dwie części
Zbiorem kukurydzy w technologii Shredlage powinni zainteresować się hodowcy z regionów ubogich w użytki zielone lub dotkniętych suszą. W województwie wielkopolskim, gdzie problem niedoboru wody występuje od kilku lat, zastosowanie kiszonki z kukurydzy zbieranej w technologii Shredlage jest niewątpliwie rozwiązaniem wartym rozważenia.
