Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR) odpowiada za gospodarowanie nieruchomościami rolnymi wchodzącymi w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa (ZWRSP). Niestety, kontrola przeprowadzona przez Najwyższą Izbę Kontroli (NIK) wykazała szereg nieprawidłowości w zakresie nieodpłatnego przekazywania nieruchomości. Zidentyfikowano brak jednolitych wytycznych dla wszystkich podmiotów uprawnionych do ich uzyskania. Pomimo istnienia wytycznych dla niektórych beneficjentów, takich jak jednostki samorządu terytorialnego czy Lasy Państwowe, nie określono ich dla innych podmiotów, np. Krajowego Zasobu Nieruchomości czy Centralnego Portu Komunikacyjnego.
Nie zawsze rzetelne i terminowe rozpatrywanie wniosków
NIK wykazała, że KOWR niejednokrotnie naruszał procedury związane z obsługą wniosków o nieodpłatne przekazanie nieruchomości. W 21 spośród 132 badanych spraw stwierdzono przypadki opóźnień w wydawaniu postanowień, a także naruszanie obowiązujących terminów na przekazywanie odwołań. Dodatkowo, w niektórych przypadkach brakowało wymaganej dokumentacji, co podważa rzetelność procesów decyzyjnych.
Niewystarczający nadzór nad prowadzonymi sprawami
Choć KOWR monitoruje przebieg spraw związanych z nieodpłatnym przekazywaniem nieruchomości, nadzór ten okazał się niewystarczający. W 25% skontrolowanych umów dotyczących przekazanych nieruchomości stwierdzono nieprawidłowości, w tym wykorzystanie gruntów niezgodnie z ich przeznaczeniem. W efekcie w latach 2021-2024 naliczono należności wynoszące 218,8 mln zł z tytułu zwrotu wartości nieruchomości. Pomimo starań, jedynie część tej kwoty została odzyskana.
Podsumowanie
Kontrola NIK uwidoczniła liczne niedociągnięcia w procesie nieodpłatnego przekazywania nieruchomości rolnych z ZWRSP. Choć w wielu przypadkach przestrzegano obowiązujących przepisów, to zaniedbania, brak jednolitych regulacji oraz niewystarczający nadzór nad prowadzonymi sprawami wpłynęły na ograniczenie skuteczności działań KOWR. W związku z tym rekomenduje się dokonanie analizy funkcjonujących przepisów oraz wprowadzenie spójnych wytycznych, które lepiej zabezpieczą interes Skarbu Państwa.
Źródło: NIK
