Zadaniem mieszanek roślin poplonowych jest poprawa żyzności gleby oraz poszerzenie wąskiego płodozmianu.
Zalety mieszanek poplonowych
Ważne, by skład mieszanek był wielogatunkowy. Odpowiednio dobrany uruchamia i
gromadzi składniki pokarmowe nie tylko dla samych siebie, ale i dla roślin następczych.
Zapewnia wysoką aktywność mikrobiologiczną oraz podnosi zawartość próchnicy w
glebie – korzystnie wpływa na środowisko glebowe – wykazuje działanie fitosanitarne.
Dodatkową zaletą stosowania mieszanek poplonowych jest kompensacja czynników
stresowych, skuteczne tłumienie niepożądanych na polu roślin oraz okrywa gleby
ograniczająca jej erozję.
Dobrze dobrany międzyplon działa jak „kuracja gleby” między plonami głównymi, w
związku z tym, poplony ze względu na technikę, są traktowane jako plon główny. Do oceny
międzyplonu nie bierze się pod uwagę tylko wytworzonej przez rośliny masy nadziemnej.
Decydującym kryterium tej oceny jest wpływ korzeni na aktywność życiową i właściwości
gleby. Koncepcja stosowania wielogatunkowych mieszanek międzyplonowych polega na
tym, aby umożliwiły one gęste, głębokie i zróżnicowane przerośnięcie gleby przez korzenie
roślin. Dla uzyskania efektywnej uprawy międzyplonów oprócz wyboru mieszanki w
zależności od płodozmianu, terminu siewu, techniki wysiewu i sposobu wykorzystania,
muszą zostać spełnione optymalne warunki wysiewu.
Kiedy wysiewać mieszanki?
Aby zaoszczędzić wodę i zapobiec konkurencji samosiewów zbóż czy rzepaku, zasiew
należy wykonać natychmiast po zbiorze, z użyciem płytko uprawiających narzędzi. Jeżeli
wysiew międzyplonów krótko po zbiorze ze względów pogodowych lub organizacyjnych nie
jest możliwy, należy zwalczyć wschodzące samosiewy zbóż za pomocą odpowiednich
narzędzi uprawowych. Szczególną uwagę w tym względzie należy zwrócić na miejsca po
zbiorze słomy. Tutaj w wielu przypadkach zwalczanie samosiewów zbóż jest szczególnie
konieczne.
Terminy siewu należy dostosować regionalnie. Mieszanki zawierają na ogół nasiona różnej
wielkości, dlatego optymalna głębokość siewu wynosi maksymalnie 2-3 cm. W
przygotowaniu podłoża należy uwzględnić w szczególności wymagania nasion
drobnonasiennych, gleba musi być o strukturze drobnej gruzełki, porządnie wtórnie ubita.
Podstawowym wymogiem jest zapewnienie optymalnego rozścielenia słomy.
Międzyplony – agrotechnika
Wysiew mieszanki międzyplonowej można wykonać siewnikiem rzędowym po uprzedniej
uprawie gleby lub po przedplonach takich jak żyto czy pszenica w dniu zbioru jako siew
bezpośredni w ściernisko. Jeżeli pole pod międzyplon jest zaorane, w następnym plonie
głównym orkę można pominąć. Zastosowanie wałów uprawowych w połączeniu z
rozsiewaczem lub siewnikiem rzędowym może być również przydatne i efektywne.
Decydujące są równomierne, płytkie umieszczenie materiału siewnego w dobrze wtórnie
ubitą glebę.
Ilości wysiewu gotowych mieszanek międzyplonowych są skalkulowane dla optymalnego
podłoża i optymalnego terminu siewu i powinny być koniecznie przestrzegane ze względu na różne zachowanie konkurencyjności zawartych w mieszaninie nasion. Tylko w
niesprzyjających warunkach takich jak: niedostateczne przygotowanie gleby lub opóźniony
termin siewu można zwiększyć ilości wysiewanych nasion.
W mieszankach z dużą ilością roślin strączkowych jest zalecana do wsparcia rozwoju
początkowego dawka startowa azotu w postaci gnojowicy lub resztek pofermentacyjnych lub nawozów mineralnych w ilości 20-30 kg/ha. W siewie bezpośrednim lub płytkim
mulczowaniu dawka azotu powinna być zwiększona do 30-50 kg/ha. Dalsze zaopatrzenie
międzyplonu w azot następuje przez same rośliny motylkowate.
Należy pamiętać, iż przy wczesnym wysiewie i pod wpływem stresowych warunków (w
szczególności podczas suszy) może nastąpić przedwczesne tworzenie nasion u niektórych
gatunków roślin (gryka, gorczyca biała, rzodkiew oleista, facelia). W tych przypadkach, aby
zapobiec dojrzewaniu nasion, zalecane jest mechanicznie lub chemicznie zatrzymanie ich
wzrostu (w użytkowaniu obszarów proekologicznych EFA zwrócić uwagę na przepisy
zazielenienia). Należy koniecznie przestrzegać zaleceń stosowania herbicydów w
przedplonie. Świeżego odrostu, późną jesienią, zasadniczo nie należy przerabiać od razu z
glebą. Pozostawione na zimę mieszanki wskazane jest na koniec wegetacji zwałować,
zmulczować lub zmiażdżyć, umożliwia to ich bezpieczne wymrożenie, a na wiosnę
równomierne przerobienie.
Jak dobrać najlepszą mieszankę?
Wybór odpowiedniej mieszanki poplonowej nie jest prosty. Na rynku dostępnych jest wiele
różnie skomponowanych. Kierować należy się przede wszystkim bogactwem ich składu
gatunkowego.
Niektóre z gotowych produktów pełnią dodatkowe funkcje, na przykład wiążą azot.
Zrozumienie znaczenia i docenienie uprawy międzyplonów oraz prawidłowa ich agrotechnika przyczynią się do podniesienia efektywności i rentowności produkcji roślinnej w gospodarstwie.
Redakcja AgroNews, fot.: pixabay
