Nawożenie rzepaku ozimego – o czym warto wiedzieć?

Prawidłowy rozwój jesienią decyduje o możliwościach plonowania rzepaku ozimego. Przed zimą szyjka korzeniowa rzepaku powinna mieć grubość ok. 2 cm. Pamiętajmy – rzepak ozimy jest wdzięczny za intensywne nawożenie. Rośliny te pobierają z gleby około trzy razy więcej składników pokarmowych niż zboża.
 

Startowa dawka fosforu i potasu pozwala przygotować rośliny do spoczynku zimowego.

Rzepak jest rośliną bardzo wymagającą, a jesień jest okresem, kiedy tworzy się fundament pod przyszły plon. Przezimowanie i szybka regeneracja po zimie stanowi o potencjalnej wielkości plonu.

Możliwości plonowania rzepaku ozimego ustalone na podstawie doświadczalnictwa odmianowego kształtują się na poziomie dwukrotnie wyższym od średnich uzyskiwanych w produkcji. Znaczący wpływ ma tu dobór stanowiska i odpowiednie przygotowanie gleby.

Stanowisko
Stanowisko pod rzepak musi być żyzne, zasobne w fosfor i potas oraz o pH nie mniejszym niż 6,5. Korektę zasobności gleby w fosfor i potas oraz regulację odczynu wykonuje się przy uprawie przedplonu, co najmniej rok przed siewem rzepaku. Wczesna regulacja odczynu poprawia strukturę gleby, a tym samym – zdolność do zatrzymywania wody z zapasów zimowych, zwiększając jednocześnie dostępność składników pokarmowych.

Czym nawozić?
Producenci rzepaku doskonale wiedzą, że plon nasion kształtuje się już jesienią: tworzą się wtedy zawiązki pędów bocznych i kwiatowych, w związku z czym roślinom nie powinno zabraknąć pożywienia. Plon 3 ton nasion wraz ze słomą pobiera 72 kg fosforu, 160 kg potasu, 160 kg wapnia, 45 kg siarki, 30 kg magnezu i 150 kg azotu. O ile makroskładniki należy wnosić doglebowo, tak mikroelementy powinny być dostarczane dolistnie.

Startowa dawka fosforu i potasu pozwala przygotować rośliny do spoczynku zimowego. Obydwa pierwiastki odgrywają istotną rolę w okresie jesiennej wegetacji. Chociaż pobieranie fosforu jesienią jest niewielkie, to kształtuje on szybkość wzrostu systemu korzeniowego, a zatem jego niedobór w tym czasie jest bardzo niekorzystny dla roślin i ich przezimowania. Również potas w około 20 proc. wykorzystywany jest jesienią. Natomiast plonotwórcza rola tych składników ujawnia się podczas strzelania w pęd kwiatowy (potas) oraz w fazie wypełniania łuszczyn (fosfor). Fazy te decydują o plonie nasion.

Dawki nawożenia jesiennego
Dawki nawożenia jesiennego uzależnione są od zasobności gleby oraz od przedplonu i przewidywanego plonowania. Optymalna zawartość potasu w glebie wynosi 20-25 mg K2O/100 g gleby, a fosforu – około 15 mg P2O5. Dawka potasu może wynosić od 30 do 120 kg K2O na 1 ha. Najprostsze ustalenie dawki fosforu, wynikające z potrzeb żywieniowych rzepaku, to przyjęcie 20-25 kg P2O5 na 1 tonę nasion. W przypadku fosforu ważnym elementem agrotechniki jest dokarmianie roślin na początku ruszenia wegetacji, w formie stałej lub płynnej.

Przy dostatecznej zasobności gleby w inne składniki, podstawowym składnikiem plonotwórczym jest azot. Zazwyczaj nawożenie azotowe dzielone jest na trzy dawki – jedną jesienną i dwie wiosenne; dodatkowo można jeszcze nawozić azotem dolistnie w postaci mocznika (przy niższych temperaturach i we wcześniejszych fazach rozwojowych).

Jeżeli rzepak siany jest po zbożach z przyoraną słomą, jesienią należy wykonać dodatkowe nawożenie azotem, w ilości około 40 kg N/ha (100 kg mocznika lub 150 l RSM), ponieważ azot wniesiony ze słomą zaczyna być pobierany dopiero wiosną. Jeśli rośliny są niedożywione, można jeszcze przed zimą zastosować nawożenie dolistne mocznikiem lub doglebowo, w postaci saletry amonowej. Jednakże przeazotowanie rzepaku jesienią jest bardzo groźne, ponieważ powoduje zbytnie wydłużenie łodygi i wydelikacenie roślin, czyniąc je bardziej podatnymi na uszkodzenia mrozowe.

Czytaj także:
Co robić z omacnicą prosowianką w kukurydzy?
Grzyby zagrażające kukurydzy

Rośliny prawidłowo odżywione we wszystkie składniki lepiej przetrwają zimę i dadzą wyższy plon latem. Po długotrwałej zimie mogą pojawić się objawy głodu roślin w momencie ruszenia wegetacji, gdy zapotrzebowanie na azot jest największe. W związku z tym 60-70% planowanej wiosennej dawki należy zastosować wczesną wiosną, przed ruszeniem wegetacji.

W zależności od oczekiwanego plonu ogólna dawka azotu zastosowana wiosną może wynosić od 150 do 200 kg N/ha. Uwzględniając przelicznik, że na wyprodukowanie 1 tony rzepaku roślina potrzebuje 50 kg azotu, dawki maksymalne stosuje się przy plonach powyżej przeciętnej (powyżej 3 t/ha).

Źródło: Rzepak ozimy jesienią, Mariola Górecka, Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego.

Fot. Dreamstime.com