Określenie „negocjacje w sprawie odszkodowania za drogi” jest pojęciem zaczerpniętym z języka naturalnego, którego nie używa wprost Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, zwana Specustawą drogową. Odszkodowanie ustalane jest w drodze administracyjnej przez starostę lub wojewodę. Strony mogą przystąpić do rokowań, co reguluje Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks Postępowania Administracyjnego.
Ustalenie odszkodowania za wywłaszczenie
Wiele osób, których dotykają konsekwencje budowy nowych dróg, wyobraża sobie cały proces poprzez analogię do sprzedaży nieruchomości. Oczekują oni na negocjacje z Generalną Dyrekcją Dróg Krajowych i Autostrad lub jednostką samorządową, które zakończą się umową u notariusza. To wyobrażanie jest błędne. W drugiej skrajności ludzie mają obawy przed wieloletnimi sporami sądowymi. Również taki obraz nie jest prawdziwy.
Ustalenia odszkodowania za wywłaszczenie pod drogę dokonuje w postępowaniu administracyjnym wojewoda lub starosta (ten sam organ, który wydał decyzję ZRID).
Jakie możliwości ochrony własnych interesów posiadają wywłaszczeni?
Procedura ustalenia odszkodowania
W postępowaniu o ustalenie odszkodowania wywłaszczony ma prawo aktywnie uczestniczyć, a organ ma obowiązek umożliwienia stronie aktywnego uczestnictwa.
Jeśli wywłaszczony z tego prawa nie skorzysta, to odszkodowanie zostanie ustalone bez jego udziału. Organ powoła w tym celu rzeczoznawcę majątkowego, ten sporządzi operat szacunkowy określający wartość wywłaszczonej nieruchomości, na podstawie którego zostanie wydana decyzja ustalająca odszkodowanie.
Jeśli od decyzji nie zostanie złożone odwołanie w ustawowo zastrzeżonym terminie, stanie się ona prawomocna. Taki scenariusz kończy szansę na walkę o swoje prawa.
Jak podwyższyć odszkodowanie za wywłaszczenie?
Nie ulega wątpliwości, że w postępowaniach odbywających się bez kontrolnego udziału zainteresowanych stron często dochodzi do zaniżenia odszkodowania.
Wywłaszczony będący aktywnym uczestnikiem ma realne szanse na zabezpieczenie swoich interesów. Mogą one być realizowane poprzez:
- zapoznawanie się ze zgromadzonym materiałem dowodowym,
- wnoszenie o przeprowadzenie rozprawy w postępowaniu administracyjnym,
- składanie uwag i zarzutów do operatu,
- składanie własnych wniosków dowodowych, w tym kontroperatu,
- wnoszenie środków odwoławczych.
Wymienione środki nie wyczerpują wszelkich możliwych działań. Ich wachlarz jest szeroki i do czasu złożenia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego nie wiążą się z opłatami.
Warto korzystać z przysługujących praw.
Rokowania na wniosek strony
Najbliższe formą negocjacjom są rokowania przewidziane w Kodeksie postępowania administracyjnego. Mają one umożliwić polubowne załatwienie sprawy toczącej się w postępowaniu administracyjnym, w której strony posiadają przeciwstawne interesy.
Stronami tymi w sprawach o ustalenie odszkodowania za wywłaszczenie są wywłaszczony i inwestor (jako jego przeciwnik). Inwestorem jest GDDKiA w zakresie dróg krajowych lub właściwa jednostka samorządu terytorialnego w zakresie dróg lokalnych. Inaczej mówiąc, inwestorem jest zarządca przyszłej drogi.
Rokowania są wszczynane na wniosek strony i powodują zawieszenie postępowania na okres 60 dni celem zawarcia porozumienia. W praktyce inwestor rzadko wyraża wolę zawarcia ugody. Przypadki takie mają miejsce w sprawach najwrażliwszych, np. dotyczących nieruchomości zamieszkałych (domów).
Polecamy również artykuł:
Nierówna walka o słuszne odszkodowanie za wywłaszczenie pod drogi
Patron merytoryczny artykułu:
INLEGIS Kancelarie Prawne – Wywłaszczenie Nieruchomości
ul. Podwale 83/7
50-414 Wrocław
tel: 793 101 800
