Posiadanie i sprzedaż bez zezwolenia obcych gatunków inwazyjnych (ang. IAS – Invasive Alien Species) jest w Polsce zakazane. Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody „Salamandra”, które zajmuje się czynną ochroną gatunków i ekosystemów, otrzyma z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ponad 285 tys. zł dotacji na realizację projektu mającego zapobiegać niebezpiecznym skutkom sprzedaży w sieci gatunków zagrażających polskiej przyrodzie.
Całkowity koszt przedsięwzięcia pod nazwą „E-INWAZJE – identyfikacja i ograniczanie źródeł i dróg dystrybucji inwazyjnych gatunków obcych w handlu internetowym” sięgnie 317 tys. zł. Główne wsparcie finansowe przekazane przez NFOŚiGW (ponad 242 tys. zł) będzie pochodzić ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (MF EOG) w ramach programu „Środowisko, Energia i Zmiany Klimatu”. Drugą częścią dotacji (niemal 43 tys. zł) mają stanowić środki z budżetu państwa. Dzięki tym pieniądzom PTOP „Salamandra” zamierza znacznie ograniczyć rozpowszechnienie IAS za pośrednictwem e-handlu. Organizacja ta, należąca do największych tego typu w kraju, od 27 lat specjalizuje się w monitoringu i zwalczaniu nielegalnej dystrybucji obcych gatunków inwazyjnych, a także gatunków niebezpiecznych i chronionych.
Dotychczas, mimo prawnego zakazu, podstawową formą czynnego upowszechniania w Polsce kilkudziesięciu najbardziej „popularnych”, obcych gatunków inwazyjnych pozostaje obrót w Internecie. Rośliny lub ich nasiona, będące głównym przedmiotem nielegalnego handlu, powszechnie trafiają do polskiego środowiska naturalnego, inicjując niepożądane inwazje, ze szkodą dla rodzimych ekosystemów. Szczególnie niebezpieczne gatunki, których nie wolno wprowadzać do krajowych zasobów przyrodniczych, zostały wyszczególnione w rozporządzeniu ministra środowiska (z 9 września 2011 r.).
Jawny, lecz niedozwolony handel w sieci jest patologią, ale często wynika także z nieznajomości podstawowych przepisów dotyczących szkodliwych organizmów – nie tylko w społeczeństwie i wśród handlujących, ale nawet w instytucjach publicznych i organach ścigania. Dlatego grupami docelowymi projektu PTOP „Salamandra” mają być przede wszystkim: policja, organy ochrony przyrody (RDOŚ, GDOŚ) i podmioty prowadzące serwisy handlu internetowego, ale także zwykli obywatele.
W ciągu 3 lat uda się w Polsce ograniczyć obrót obcymi gatunkami inwazyjnymi o ponad 75 proc.
Zaplanowano szereg działań edukacyjnych kierowanych do całej społeczności, jednak ze szczególnym ukierunkowaniem na osoby handlujące w Internecie, czyli sprzedawców i odbiorców IAS. Kampanie medialne oraz strona internetowa projektu w pierwszej kolejności tym grupom mają dostarczyć informacje o ograniczeniach w handlu obcymi gatunkami inwazyjnymi, o ich rodzaju i przyczynach, a także o sposobach skutecznej eliminacji tego szkodliwego procederu.
Działania podjęte w projekcie przez PTOP „Salamandra” posłużą ograniczeniu rozpowszechniania IAS za pośrednictwem e-handlu, co znacznie zmniejszy skalę niebezpieczeństw. Niedozwolony handel ma być powstrzymywany głównie skutecznej dzięki identyfikacji źródeł, metod i kanałów dystrybucji gatunków objętych zakazem obrotu w Polsce i Unii Europejskiej, a także poprzez wsparcie ich blokowania (w tym monitoring efektów działań, ich modyfikację i uaktualnianie).
Beneficjent prognozuje, że w wyniku realizacji projektu, łączącego profesjonalny monitoring internetowego handlu oraz wspólne seminaria dla organów ścigania i organów ochrony przyrody (inicjujące współpracę i stałe wsparcie merytoryczne dla funkcjonariuszy), w ciągu 3 lat uda się w Polsce ograniczyć obrót obcymi gatunkami inwazyjnymi o ponad 75 proc.
Projekt pod umownym hasłem „ E-INWAZJE” będzie prowadzony przez PTOP „Salamandra” do końca kwietnia 2024 r.
Źródło: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
