Prowadzenie plantacji w dzisiejszych czasach wymaga zupełnie innego podejścia niż jeszcze kilka lat temu. Konwencjonalna ochrona nie przynosi już takich efektów jak w przeszłości. Mamy do czynienia z wydłużeniem okresu wegetacji jesiennej. Wiosną zapasy wody glebowej wyczerpują się szybko, mamy okresowo silne deficyty opadów. Okresy deszczowe przypadają w okresie dojrzewania oraz w okolicach terminu zbioru. Coraz częściej na nagłe i mało przewidywalne zjawiska meteorologiczne wykorzystujemy określenie „anomalie”. Rolnictwo jest na nie szczególnie wrażliwe, gdyż produkcja roślinna odbywa się „pod chmurką” i łatwo z tego powodu ograniczyć jego wydajność, a nawet zniszczyć efekty.
Zmiany w rozwoju patogenów
Do zmian klimatycznych dostosowują się patogeny, wykorzystując nowe nisze do rozwoju. Często tych zmian Plantatorzy jeszcze nie dostrzegają, a czasami zaklinają rzeczywistość, że nic się nie dzieje. Pierwszymi osobami którzy są w stanie potwierdzić zmiany w presji selekcyjnej są Diagnostycy Rolniczy z różnych dziedzin: fitopatolodzy, herbolodzy i entomolodzy. Obserwujemy ewolucje w rozwoju patogenicznych grzybów, organizmów grzybopodobnych (pseudogrzyby np. mączniaki rzekome, zaraza ziemniaka), patogenicznych bakterii i innych. Plantatorzy rzepaku widzą olbrzymia presję na przykład werticilliozy, a plantatorzy buraka presję chwościka buraka i patogenów glebowych. Praktycznie wszystkie gatunki roślin uprawnych odczuwają presję na rozwój fuzarioz. Mamy silną presję rozwoju bakterioz. Ogólnie można podsumować, że gatunki termofilne i odglebowe zaczynają przejmować inicjatywę.
Przyszłość ochrony upraw jest tutaj
Bardzo dobre wyniki badań nad zastosowaniem Bakto G-STOP skłoniło mnie głębszych badań typu in vitro. Do podłoża wprowadzany był Bakto G-STOP w stężeniach polowych, 1 ppm, 10 ppm, 30 ppm. Na środku szalki umieszczane były konkretne, zdefiniowane patogeny. Wyniki okazały się zaskakująco dobre. Jego aktywność biologiczna była wyraźnie widoczna, podobnie jak rozwijające się w pożywce kolonie w postaci zatopionych przecinków lub dysków widocznych w niskich stężeniach gołym okiem.
Aplikacje polowe
Poważne zmiany na rynku substancji czynnych stały się faktem. Dobór możliwych rozwiązań będzie się tylko ograniczał- poczynając od składników zapraw, środków doglebowych aż po substancje stosowane nalistnie. Nie bez znaczenia jest także duża presja środowiska odbiorców i konsumentów na produkcję żywności w taki sposób, aby w produktach nie było pozostałości i metabolitów wtórnych przy jednoczesnym braku substancji szkodliwych, które produkują grzyby. Dodatkowym aspektem jest dbałość o środowisko i bezpieczeństwo zdrowotne. Dlatego istnieje duża potrzeba poszukiwania nowych innowacyjnych rozwiązań. Odpowiedzią na taką sytuację jest propagowanie ochrony hybrydowej, która wykorzystuje takie nowe rozwiązania. Tutaj jest przyszłość ochrony upraw. To jest transformacja rolnictwa, która dzieje się na naszych oczach.
Miedź i siarka w ochronie
Jednym z podstawowy elementów ochrony hybrydowej jest wykorzystanie środków fitosanitarnych. Powracamy tym samym nieco do przeszłości i produktów wykorzystywanych już kiedyś, ale w zmienionej formie i formulacji. Bez tych środków już teraz trudno sobie w gospodarstwach poradzić, wykorzystując je jako zabiegi zasadnicze lub uzupełniające, czyszczące w układzie aplikacji sekwencyjnych i mieszaninach zbiornikowych z dobrymi fungicydami. Bez tego nie ma dziś dobrych plonów. Z nimi można uzyskiwać znowu rekordy plonowania, nawet w sytuacji kiedy susze są czynnikiem ograniczającym. Moje badania wykazały, że miedź i siarka w nowych postaciach są istotnymi elementami ochrony. Pozwalają one ograniczać presję selekcyjną na rozwój odpornych patogenów w warunkach, w których fungicydów nie można stosować, oczyszczać rośliny we wczesnych fazach rozwojowych, poszerzyć grupy zwalczanych patogenów o inne, niekontrolowane później przez klasyczne fungicydy, zatrzymywać rozwój gatunków toksynotwórczych. Umożliwiają one także ochronę plantacji w warunkach stresu, kiedy fungicydów (zwłaszcza w formulacjach EW, EC) nie można stosować.
Nowe formy miedzi
Nowe formy miedzi i nowe jej formulacje mają inne właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne. Poznanie tych właściwości jest konieczne, aby właściwie ich wykorzystać. Najnowszą formą miedzi o unikalnych właściwościach jest glukonian miedzi. W praktyce można spotkać się z określeniami:
- miedź koloidalna
- miedź systemiczna
- miedź organiczna
- miedź nanocząsteczkowa
- zielona miedź
- copper hga
- hepta glukonian miedzi
- heptacopper
- copper gluconate
- C12H22CuO14
Takim środkiem jest CuPROTE, który od prawie 3 lat cieszy się niesłabnącą popularnością. CuPROTE dzięki koloidalnej formie może systemicznie przenosić się wewnątrz tkanek roślin tuż po wykonaniu aplikacji. Ta cecha odróżnia ją od jej wcześniejszych form. Dzięki temu ma silne właściwości czyszczące. Jest bezpieczna dla pożytecznych mikroorganizmów glebowych. Badania in vitro i in vivo wskazują na silne właściwości inhibicyjne wobec szczególnie niebezpiecznych patogenów (w tym rodzaju Fusarium) i potwierdzają jej szerokie spektrum działania. Wyjściowymi komponentami do jego produkcji jest zwykła glukoza oraz klasyczne związki miedzi na przykład siarczan miedzi. Spektrum aktywności miedzi obejmuje grzyby, pseudogrzyby, ale również bakterie, co daje olbrzymie możliwości modyfikacji technologii, tak aby w sposób przystępny cenowo ograniczyć ich szkodliwość. CuPROTE można stosować sekwencyjnie w niskich temperaturach, albo nieco później w mieszaninach zbiornikowych z fungicydami, np. Gavial 375 SC.
Uzupełnienie miedzi siarką
Celem poszerzenia spektrum kontrolowanych patogenów o Erysiphe spp., Alternaria spp., Microdochium spp., Cladosporium spp., do miedzi dodaje się siarkę elementarną w zasadzie we wszystkich uprawach. Siarka wysusza tkankę grzyba rosnącą na powierzchni, np. mączniaka prawdziwego. Siarką można zastąpić aplikacje morfolinami, proquinazydem cyfluafenamidem. Warunkiem dobrego działania siarki elementarnej (nawet wobec gatunków Fusarium) jest odpowiednie jej stężenie. Musi ono wynosić minimum 3,5% (7kg/200 l wody). Pojawiła się jednak forma siarki, która tego stężenia nie wymaga.
Formy siarki
Na rynku dysponujemy siarką elementarną w formulacjach pylistych, mikrogranulatów i zawiesin. Siarki w formulacji stałej są trudniejsze do zastosowania. Niektóre zawiesiny z tańszej półki cenowej mają niejednorodną konsystencję, a także problem z kontaminacją produktu pleśniami. Wszystkie te formy wymagają wysokich dawek. Redukcja dawki związana jest z utratą właściwości inhibicyjnych- pozostają tylko właściwości odżywcze. Na rynku francuskim pojawiła się siarka na nośnikach terpenowych i jest ona wyraźnie lepsza od tych doczasowych formulacji- niestety cena jej jest zaporowa. W Polsce nowością jest siarka też na terpenach ale jak podaje producent naturalnych-roślinnych (nazwa środka: Siarkowy 760 SC). Zastosowanie tych nośników diametralnie zmienia właściwości siarki elementarnej. Aplikacja jej w dawce 1,5-2,0 l/ha wystarcza do otrzymania wysokiej aktywności inhibicyjnej wobec patogenów, porównywalnej z dawką 7,0 kilogramów/litrów na hektar jak dotychczas.
Co daje siarka?
Siarka przy dobranym stężeniu do aplikacji nalistnych wykazuje nie tylko właściwości inhibicyjne dla patogenów, ale również wpływa na fizjologię roślin, w tym na koncentrację chlorofilu, syntezę aminokwasów. Siarka podawana nalistnie jest jednym z ważniejszych elementów budowy jakości plonu w strategii „białko 14%” w pszenicy ozimej. Jest to jedna ze strategii prowadzenia tak plantacji, aby uzyskać dostęp do eksportu z portów po korzystniejszych cena skupu. Często też producenci drobiu, czy trzody preferują surowiec o wyższej zawartości białka, aby ograniczyć dawki komponentów sojowych w recepturach pasz.
Jak stosować CuPROTE z Siarkowy 760 SC
CuPROTE i Siarkowy 760 SC pojedynczo lub w mieszaninie, w przeciwieństwie do innych form, mogą być stosowane w całym okresie wegetacji od zabiegów czyszczących do zabiegów na kłos czy na rzepaku w fazie łuszczyn. Środki nie mają karencji, pozostałości, metabolitów wtórnych. W rzepaku pierwszymi zabiegami są te, przy okazji pierwszych zabiegów na chowacza, w zbożach, kiedy tylko są możliwości wjazdu, nawet w niskich temperaturach, ponieważ nie ma możliwości uszkodzeń.
Dawki środków CuPROTE z Siarkowy 760 SC
W zależności od biomasy i zagrożeń ze strony konkretnego agrofaga minimalne dawki wynoszą:
- CuPROTE 1,0-1,3 l/ha
- Siarkowy 760 SC 1,5 – 2,0 l/ha
Podsumowanie
Wprowadzenie środków fitosanitarnych jak CuPROTE, Siarkowy 760 SC wpisuje się w ideę ochrony hybrydowej. Pozwalają lepiej wykorzystywać potencjał plonotwórczy odmian i stanowiska uprawy nawet, a szczególnie w sytuacji zamian klimatycznych i anomalii pogodowych.
Informacja prawna:
Środki CuPROTE i Siarkowy 760 SC nie są środkami ochrony roślin w rozumieniu prawa i nie mogą być stosowane jako takie. Artykuł jest informacją z badań nad nimi i nie stanowi rekomendacji do bezpośredniego stosowania do ograniczania i zwalczania patogenów.
Zgodnie z etykietą instrukcją stosowania CuPROTE jest:
CuPROTE to preparat zawierający heptaglukonian miedzi. Jest przeznaczony do wykorzystania w uprawach rolniczych, sadowniczych i warzywniczych. Jest kompatybilny ze środkami ochrony roślin i nawozami dolistnymi, zapewniając wysoką skuteczność i bezpieczeństwo w różnych temperaturach.
Zalety stosowania produktu CuPROTE:
- Pełni funkcję prewencyjną i zwiększa odporność roślin na patogeny.
- Brak fitotoksyczności, niezależnie od temperatury stosowania, w odróżnieniu od innych form miedzi.
- Działa systemicznie – indukuje mechanizmy obronne rośliny.
- Pełna kompatybilność w mieszaninach ze środkami ochrony roślin.
- Działa w niskich temperaturach.
- Produkt może być stosowany w uprawie ekologicznej.
Zgodnie z etykietą instrukcją stosowania Siarkowy 760 SC:
Nawóz SIARKOWY 760 SC zalecany jest do stosowania w uprawach polowych, sadach oraz uprawach warzywnych, szczególnie w momencie ich narażenia na stres powodowany niekorzystnymi warunkami wzrostu. Unikalne połączenie siarki z naturalnymi żywicami (terpenoidami) powoduje poprawę właściwości cieczy roboczej, zwiększając skuteczność zabiegu.
Zalety stosowania produktu
Siarkowy 760 SC:
- Poprawia odporność roślin na stres związany z chorobami roślin i niekorzystnymi warunkami.
- Stymuluje wigor i rozwój roślin.
- Wpływa pozytywnie na jakość i ilość plonów.
- Maksymalizuje skuteczność zabiegów poprzez poprawę jakości cieczy roboczej.
- Wzmacnia ściany komórkowe poprzez syntezę lignin.
- Siarka płynna 760 SC to połączenie działania siarki z unikatowym kompleksem tarpenoidów.
- Efektywnie odżywia rośliny siarką.
- Wpływa na zwiększenie plonu oraz poprawia zdrowotność.
- Poprawia pobieranie azotu z gleby.
- Wpływa na syntezę białek.
- Wpływa pozytywnie na odporność roślin w warunkach stresowych.
- Posiada właściwości fitosanitarne.
dr inż. Andrzej Brachaczek
