Ochrona kukurydzy przed szkodnikami. Metoda biologiczna

Metoda biologiczna ochrony kukurydzy jest skierowana głównie do zwalczania omacnicy prosowianki. Polega na wykładaniu biopreparatów zawierających kruszynka (Trichogramma spp.), który jest pasożytem jaj omacnicy prosowianki, a także innych szkodliwych gatunków motyli np. słonecznicy orężówki, rolnic, piętnówek itp.

W Polsce wykorzystuje się biopreparaty zawierające głównie larwy i poczwarki Trichogramma brassicae, które mają postać albo kartoników do zawieszania na liściach, albo kulek aplikowanych na glebę, albo sypką do zastosowania agrolotniczego. W tabeli 1 zaprezentowano wykaz dostępnych na rynku biopreparatów zawierających kruszynka.

Tabela 1. Biopreparaty do zwalczania jaj omacnicy prosowianki dostępne w Polsce (nie wymagające rejestracji)

Źródło: Opracowanie własne

Biologiczną walkę z omacnicą prosowianką rozpoczyna się z chwilą wykrycia nalotu pierwszych motyli omacnicy prosowianki. W zależności od zaleceń producenta wykonuje się 1 lub 2 introdukcje kruszynka. Pierwszą należy wykonać natychmiast po pojawieniu się pierwszych jaj szkodnika na roślinach, co przypada pod koniec drugiej oraz w trzeciej dekadzie czerwca na południu kraju i częściowo w pasie środkowym lub pod koniec czerwca i w pierwszych dniach lipca w rejonach środkowych i północnych. Drugą introdukcję przeprowadza się 7–10 dni później.  Gdy do monitorowania omacnicy prosowianki stosuje się pułapki świetlne i feromonowe to pierwsze wyłożenie biopreparatu wykonuje się zwykle po 5–10 dniach od stwierdzenia pierwszego motyla w pułapce, co zwykle przypada w drugiej połowie czerwca lub pierwszych dniach lipca. Druga introdukcja wykonywana jest po 7–10 dniach od pierwszej. Istnieje także możliwość zakupu biopreparatu wraz z kompleksową usługą jego zastosowania i oceny skuteczności.

Obok kruszynka, do zwalczania omacnicy prosowianki na kukurydzy stosuje się w praktyce rolniczej także środki oparte na bakteriach z rodzaju Bacillus oraz wyciągach traw, które nie są jednocześnie typowymi środkami ochrony roślin, więc nie podlegają rejestracji. Preparaty te aplikuje się na kukurydzę nalistnie, w okresie rozwijania przez rośliny od 6-9 liści (BBCH 16-19) do fazy 2 kolanka (BBCH 32), co przypada (w zależności od tempa wzrostu roślin, terminu siewu itd.) od początku do końca czerwca, a niekiedy do początku lipca. Preparaty oparte na wyselekcjonowanych bakteriach Bacillus (w połączeniu z wyciągami z traw polnych) mają za zadanie po wylocie omacnicy prosowianki stworzyć jej niekorzystne warunki do zasiedlania i żerowania na roślinach. Wytwarzane przez bakterie metabolity mają indukować zdaniem producenta naturalne systemy ochronne przed uszkodzeniami powodowanymi przez owady. Dodatkowa zawartość wyciągów roślinnych ma odpowiadać za zmianę środowiska zewnętrznego rośliny (na liściach, łodygach, kolbach) tworząc niekorzystne warunki do zasiedlania kukurydzy przez szkodnika. Preparaty te  stosuje się w godzinach późno popołudniowych i wieczornych, najlepiej po opadach deszczu. Faza rozwoju 6-9 liści do 2 kolanek jest jeszcze tym momentem, kiedy w łan można wjechać standardowymi opryskiwaczami (tabela2).

Tabela2 Biopreparaty zawierające bakterie Bacillus i wyciągi traw do ograniczania omacnicy prosowianki na kukurydzy dostępne w Polsce (nie wymagające rejestracji)

Źródło: Opracowanie własne

Ponieważ makrofagi nie wymagają w myśl prawa rejestracji, stąd też zapewne od 2020 roku na polskim rynku będą już dostępne pierwsze biopreparaty zawierające nicienie przeznaczone do zwalczania larw stonki kukurydzianej. Jest to coraz groźniejszy szkodnik, w tym jego larwy na plantacjach prowadzonych w wieloletnich monokulturach powodują już wyleganie roślin na obszarze od kilku do kilkudziesięciu hektarów. Jak można także zobaczyć w tabelach dotyczących zwalczania chemicznego, na ten moment nie ma żadnej zaprawy nasiennej czy też insektycydu granulowanego zarejestrowanego do zwalczania larw tego gatunku.

dr hab. inż. Paweł K. Bereś, prof. IOR-PIB, mgr Łukasz Kontowski