Rzepak ozimy jest jedną z najbardziej wymagających roślin uprawnych w stosunku do stanowiska oraz zaopatrzenia w składniki pokarmowe. Dlatego bardzo ważne jest prawidłowe nawożenie tego gatunku.
Oprócz azotu, rzepak wykazuje bardzo duże zapotrzebowanie na potas (K), wapń (Ca) oraz siarkę (S), pobiera również dość duże ilości magnezu (Mg), natomiast na fosfor (P) wykazuje zapotrzebowanie średnie.
Mikroelementy ważne dla rzepaku
W prawidłowym wzroście i rozwoju rzepaku ważną rolę pełnią także mikroelementy, które są odpowiedzialne za przemiany biochemiczne makroelementów oraz za gospodarkę hormonalno-enzymatyczną już od początku wzrostu roślin, a ich rola wzrasta wraz z intensywnością produkcji. Spośród mikroelementów rzepak wykazuje bardzo dużą wrażliwość na niedobór boru (B), dużą – na niedobory manganu (Mn) i żelaza (Fe), a średnią – na niedobory cynku (Zn), miedzi (Cu) i molibdenu (Mo).
Prawidłowe odżywianie kluczem do wyższego plonu
Prawidłowe nawożenie rzepaku powinno zagwarantować odpowiednią ilość i dostępność poszczególnych składników pokarmowych dla roślin na każdym etapie ich rozwoju. W przeciwnym wypadku powstaje stres niedoboru i choć nie zawsze występują wyraźne jego objawy na roślinach, to zawsze stan taki skutkuje spadkiem plonu.
Rośliny pobierają duże ilości makroelementów, które są głównymi składnikami budulcowymi i energetycznymi oraz niewielkie ilości mikroskładników, które jednak są czynnikiem limitującym plon. Wystąpienie objawów niedoboru któregoś ze składników pokarmowych zawsze skutkuje spadkiem plonu, nawet gdy szybko przeprowadzi się nawożenie interwencyjne.
Profilaktyczne nawożenie
Bardzo ważna jest profilaktyka, tzn. prawidłowe nawożenie doglebowe, uzupełniane dokarmianiem dolistnym. W zakresie makroskładników ma ono charakter uzupełniający (w sposób dolistny można pokryć tylko niewielką część potrzeb pokarmowych), natomiast w zakresie mikroskładników dokarmianie dolistne jest podstawowym i najefektywniejszym sposobem dostarczenia ich roślinom.
Znajomość zasobności stanowiska pod uprawę, a także wiedza na temat potrzeb pokarmowych rzepaku oraz dynamiki pobierania składników pokarmowych i ich akumulacji w poszczególnych organach rośliny – pozwala na prawidłowe przygotowanie planu nawożenia, zarówno doglebowego jak i dolistnego.
Profilaktyczne nawożenie dolistne w fazach krytycznych jest standardem w uprawie rzepaku. Ma ono na celu zapobieganie wystąpieniu objawów niedoboru. Jeżeli jednak niedostatecznie zaopatrzono rośliny we wszystkie potrzebne składniki pokarmowe lub gdy wystąpiły niekorzystne czynniki powodujące zaburzenia w dostępności lub pobieraniu składników pokarmowych – wówczas przydatna jest znajomość objawów niedoborów na roślinach.
Ocena objawów niedoborów składników pokarmowych w glebie
Prawidłowa, wizualna ocena objawów niedoborów jest trudna nawet dla specjalistów, gdyż nie zawsze jest to niedobór jednego składnika, częściej kilku, a czasem nadmiar któregoś z pierwiastków. Diagnozę komplikują także objawy spowodowane porażeniem roślin przez patogeny. Coraz częściej z pomocą w ocenie stanu zaopatrzenia roślin w składniki pokarmowe przychodzi nowoczesna technika analityczna. W niektórych gospodarstwach analiza chemiczna materiału roślinnego ułatwia bardzo precyzyjne określenie aktualnego stanu plantacji i podjęcie ewentualnych wczesnych działań korygujących na długo przed tym zanim na roślinach wystąpią zaburzenia w rozwoju lub objawy niedoborów.
Żeby skutecznie i szybko reagować na problemy związane nie tylko z zaopatrzeniem roślin w składniki pokarmowe, ale także i oddziaływaniem patogenów na rośliny niezbędna jest wiedza o optymalnych warunkach, w jakich należy wykonywać zabiegi nalistne. Znajomość mechanizmów pobierania i „szlaków”, którymi składniki pokarmowe z nawozów dolistnych czy substancje aktywne środków ochrony roślin dostają się do wnętrza rośliny, jest bardzo ważnym aspektem przy doborze odpowiednich preparatów tak, aby opryski były jak najbardziej skuteczne i precyzyjne.
Piotr Lubaszka
Dyrektor handlowy Intermag
Artykuł pochodzi z materiałów agrosympozjum "Produkcja rzepaku dziś i jutro", organizowanego przez firmę DuPont
