W odpowiedzi na wniosek Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, pismem z dnia 26 sierpnia 2025 r., przedstawiło stanowisko dotyczące aktualnych możliwości znoszenia stref zagrożenia chorobą niebieskiego języka (Bluetongue – BTV).
Ramy prawne i warunki uzyskania statusu „wolne od BTV”
Podstawą prawną przyznawania statusu państwa członkowskiego lub strefy wolnej od zakażenia wirusem BTV jest rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2020/689. Zgodnie z jego zapisami, status ten może zostać nadany wyłącznie wówczas, gdy:
- przez co najmniej 24 miesiące prowadzono skuteczny nadzór nad populacją zwierząt zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach,
- w tym samym okresie nie potwierdzono żadnego przypadku choroby w populacji zwierząt docelowych.
Aktualna sytuacja epidemiologiczna w Polsce
Na terytorium Polski w ostatnich latach odnotowano:
- 7 ognisk BTV w 2024 r.,
- 4 ogniska BTV w 2025 r., z ostatnim przypadkiem stwierdzonym 10 lipca 2025 r.
Ministerstwo podkreśliło, że sytuacja epidemiologiczna wciąż nie jest stabilna. Sprzyja temu m.in. sezonowa aktywność kuczmanów (Culicoides) – owadów przenoszących wirusa. W Polsce okres ich największej aktywności przypada od maja do września, co wprost przekłada się na zwiększone ryzyko nowych zakażeń.
Wobec powyższego brak jest obecnie podstaw do zniesienia obszaru zagrożenia wyznaczonego rozporządzeniem Ministra Rolnictwa z 19 grudnia 2024 r. Wręcz przeciwnie – w 2025 r. konieczne okazało się zwiększenie zasięgu strefy objętej ograniczeniami, aby chronić te obszary kraju, które pozostają wolne od choroby.
Inne choroby zwierząt – ASF i HPAI
W piśmie odniesiono się także do zasad wyznaczania obszarów objętych ograniczeniami w przypadku:
- afrykańskiego pomoru świń (ASF),
- wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI).
Zadanie to pozostaje w gestii Inspekcji Weterynaryjnej, działającej na podstawie rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2020/687. Obszary objęte ograniczeniami obejmują:
- strefy zapowietrzone,
- strefy zagrożone,
- w razie potrzeby strefy buforowe.
Ich zasięg i czas obowiązywania zależy od sytuacji epidemiologicznej, ryzyka rozprzestrzenienia choroby oraz wymogów prawa unijnego.
Rola Komisji Europejskiej i Głównego Lekarza Weterynarii
W przypadku chorób kategorii A, Komisja Europejska ustanawia minimalne obszary objęte restrykcjami, które państwa członkowskie są zobowiązane utrzymywać. Działanie to służy zasadzie regionalizacji, ograniczając nieuzasadnione zakłócenia w handlu zwierzętami i produktami.
Jednocześnie Główny Lekarz Weterynarii prowadzi stałe działania mające na celu zmniejszenie zasięgu stref objętych ograniczeniami. Wnioski do Komisji Europejskiej o znoszenie lub modyfikację stref składane są niezwłocznie po spełnieniu wymaganych kryteriów.
Każdy taki wniosek rozpatrywany jest indywidualnie z uwzględnieniem m.in.:
- ogólnej sytuacji epidemiologicznej,
- oceny ryzyka rozprzestrzenienia się choroby,
- sezonowości,
- skuteczności działań podjętych w kraju.
Ostateczna decyzja zapada w gronie wszystkich państw członkowskich UE.
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi jednoznacznie wskazało, że obecna sytuacja epidemiologiczna w Polsce nie pozwala na zniesienie stref zagrożenia chorobą niebieskiego języka. Co więcej, konieczne było ich poszerzenie. Równolegle prowadzone są działania w zakresie ASF i HPAI, w ścisłej współpracy z Komisją Europejską.
Proces znoszenia ograniczeń wymaga co najmniej 24 miesięcy stabilnej sytuacji oraz skutecznego nadzoru weterynaryjnego – bez nowych przypadków chorób.
