W pierwszym półroczu 2025 roku dzierżawa pozostała najczęściej wybieraną formą użytkowania gruntów rolnych Skarbu Państwa. Z danych Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR) wynika, że od stycznia do czerwca wydzierżawiono 37 692 ha gruntów i przedłużono 32 962 umowy dzierżawy. Dla porównania – sprzedaż objęła zaledwie 2 513 ha.
Utrzymująca się pozytywna tendencja
Te liczby wskazują na kontynuację pozytywnego trendu w zagospodarowaniu Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa (ZWRSP). Od początku działalności ANR i AWRSZP, do zasobu przekazano łącznie 4,7 mln ha. Obecnie pozostaje w nim 1,33 mln ha, z czego ponad 59% znajduje się na terenie 5 Oddziałów Terenowych KOWR: Wrocław, Poznań, Szczecin, Olsztyn i Warszawa.
Dzierżawa: elastyczne i popularne rozwiązanie
Dominująca forma użytkowania
Dzierżawa jest podstawową formą nietrwałego rozdysponowania gruntów ZWRSP, szczególnie atrakcyjną dla rolników indywidualnych. Umożliwia ona użytkowanie gruntów bez konieczności dużych inwestycji kapitałowych.
Na koniec czerwca 2025 roku w dzierżawie pozostawało 1,07 mln ha, czyli aż 80% całkowitej powierzchni Zasobu WRSP.
Rekordowe tempo dzierżawy
W I półroczu 2025 r. wydzierżawiono już o 46% więcej gruntów niż przez cały 2023 r., co daje podstawy do przewidywania, że ten rok może zakończyć się rekordowym wynikiem – ok. 60 tys. ha dzierżawy.
Najwięcej nowych dzierżaw:
- Wrocław – 8,4 tys. ha
- Opole – 6 tys. ha
- Szczecin – 4,5 tys. ha
- Olsztyn – 4 tys. ha
Przetargi i przedłużenia
W ciągu półrocza przeprowadzono ok. 2,8 tys. przetargów dzierżawnych, najwięcej:
- OT Wrocław – 500
- OT Lublin – 300
- OT Szczecin – 260
Dodatkowo przedłużono blisko 1 400 umów dzierżawy, na łączną powierzchnię ok. 33 tys. ha. Liderami były oddziały w Lublinie (260 umów), Wrocławiu (202) i Szczecinie (160).
Sprzedaż gruntów: zgodna z planem, ale ograniczona
Trwała forma rozdysponowania
W I półroczu 2025 r. KOWR sprzedał 2,5 tys. ha gruntów rolnych, co oznacza 46% realizacji rocznego planu sprzedaży (zakładającego 5,5 tys. ha).
Przetargi sprzedażowe:
Przeprowadzono ponad 9 tys. przetargów, najwięcej:
- Rzeszów – ponad 1,2 tys.
- Szczecin – ok. 1,2 tys.
- Koszalin – ponad 1,1 tys.
Ograniczenia w sprzedaży
Warto przypomnieć, że obowiązuje zakaz sprzedaży gruntów rolnych o powierzchni powyżej 2 ha, co wpływa na zakres dostępnej oferty.
Trwałe rozdysponowanie na cele publiczne
Nieodpłatne przekazania
Poza dzierżawą i sprzedażą, KOWR przekazuje grunty samorządom, Lasom Państwowym, Regionalnym Zarządom Gospodarki Wodnej i innym instytucjom. W pierwszej połowie 2025 r. trwale rozdysponowano w ten sposób ponad 1 500 ha.
Zabytki w Zasobie KOWR
W zasobie KOWR znajduje się ok. 3 700 obiektów zabytkowych, z czego 1 000 wpisanych jest do rejestru zabytków, w tym 375 zespołów dworskich i pałacowo-parkowych.
Najwięcej zabytków:
- woj. dolnośląskie – ok. 270
- woj. warmińsko-mazurskie – ok. 165
W 2025 roku ponad 120 zabytkowych obiektów zostało przeznaczonych do sprzedaży lub innego trwałego rozdysponowania. Dotąd rozdysponowano już ponad 2 000 obiektów.
Grunty do rozdysponowania: historyczne minimum
Na koniec czerwca 2025 r. pozostawało do rozdysponowania ponad 146,5 tys. ha – najmniej w historii funkcjonowania ZWRSP.
Największe powierzchnie dostępne mają OT KOWR w:
- Wrocławiu
- Szczecinie
- Olsztynie
- Gorzowie Wlkp.
- Poznaniu
– łącznie ponad 79,5 tys. ha, czyli 54% całej dostępnej powierzchni.
Wnioski
Dane za I półrocze 2025 r. potwierdzają skuteczność działań KOWR w zakresie aktywnego zarządzania Zasobem Własności Rolnej Skarbu Państwa. Dzierżawa pozostaje dominującą formą użytkowania, a tempo rozdysponowania gruntów – zarówno czasowego, jak i trwałego – pozwala zakładać, że 2025 rok zakończy się rekordowym wynikiem.
