Ursula von der Leyen ogłosiła 16 lipca 2025 r. propozycję budżetu Unii Europejskiej na lata 2028–2034, który ma wynieść 2 biliony euro. Polska ma pozostać największym beneficjentem netto, co budzi nadzieję, ale także niepokój środowisk rolniczych.
Wspólna Polityka Rolna z ograniczonym budżetem
Z perspektywy Wielkopolskiej Izby Rolniczej, kluczowa pozostaje Wspólna Polityka Rolna (WPR). Organizacja od lat apelowała o utrzymanie odrębnego i silnego budżetu WPR, chroniącego bezpieczeństwo żywnościowe i dochody rolników w obliczu globalnych presji cenowych i wysokich unijnych standardów produkcji.
I filar WPR zachowany – 300 mld euro na dopłaty bezpośrednie
Budżet WPR obejmie jedynie I filar – dopłaty bezpośrednie, których wartość ustalono na 300 mld euro. Choć kwota jest wyższa niż w poprzednim okresie, rosnące wymagania środowiskowe i inflacja powodują, że środowiska rolnicze domagają się większego wsparcia.
W planach Komisji Europejskiej są m.in.:
- większa degresywność dopłat,
- wzmocnienie definicji aktywnego rolnika,
- więcej środków dla młodych rolników,
- uproszczenia i zachęty klimatyczne zamiast warunkowości.
Likwidacja II filara – zagrożenie dla modernizacji rolnictwa
Największy niepokój budzi jednak likwidacja II filara WPR, który do tej pory wspierał modernizację rolnictwa i rozwój obszarów wiejskich (około 90 mld euro).
Zgodnie z nową propozycją:
- środki zostaną przeniesione do funduszy regionalnych,
- rolnicy będą musieli konkurować o nie z innymi sektorami,
- brak dedykowanego wsparcia może ograniczyć wdrażanie nowych technologii i zrównoważonych praktyk.
Konsekwencje dla małych gospodarstw
Brak II filara może przyspieszyć:
- koncentrację rolnictwa,
- upadek małych i średnich gospodarstw,
- wstrzymanie inwestycji i modernizacji,
- osłabienie bezpieczeństwa żywnościowego UE.
Liberalizacja handlu – rolnicy w nierównej konkurencji
Komisja Europejska planuje dalsze otwarcie rynku dla tanich produktów rolnych z Ukrainy i Ameryki Południowej. Bez wystarczającego wsparcia budżetowego, europejscy rolnicy – szczególnie mniejsi – mogą nie wytrzymać konkurencji.
Apel o silny budżet dla WPR
Wielkopolska Izba Rolnicza i inne organizacje apelują o powrót do pełnego finansowania WPR, gwarantującego:
- godziwe dochody rolników,
- stabilność sektora rolnego,
- bezpieczeństwo żywnościowe konsumentów.
Propozycja budżetu trafi teraz pod dyskusję Parlamentu Europejskiego i państw członkowskich. Rolnicy liczą na dialog i korekty.
