Rynek zbóż

W końcu stycznia 2014 r. Międzynarodowa Rada Zbożowa (IGC) ponownie podniosła szacunki zborów w 2013 r. do 1,964 mld ton, tj. o 18 mln ton więcej niż przed miesiącem i o 10% więcej niż przed rokiem – podają Katarzyna Klimek i Wiesław Łopaciuk z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej.

Zbiory pszenicy są szacowane na rekordowym poziomie 707 mln ton (9 mln ton więcej niż miesiąc wcześniej i 8% więcej niż przed rokiem). Wzrost w porównaniu z poprzednim miesiącem wynikał ze zwiększonych szacunków w Australii, Kanadzie, Chinach i Rosji. Prognozowane na sezon 2013/14 zużycie na świecie może się zwiększyć o 3% do 691 mln ton. To pozwoli na zwiększenie poziomu zapasów końcowych o 15 mln ton do 188 mln ton, co stanowiłoby ponad 27% rocznego zużycia pszenicy (26% rok wcześniej).

Zapasy zwiększą się u głównych eksporterów (56 wobec 48 mln ton) i w Indiach. Szacunki zbiorów paszowych podniesiono o 9 mln ton do 1275 mln ton, tj. o 11% więcej niż w poprzednim roku. Ich zużycie jest prognozowane na 1219 mln ton, tj. o 7% więcej niż w poprzednim sezonie, głównie za sprawą rosnącego zużycia przemysłowego i paszowego. Zapasy na koniec sezonu zostaną odbudowane do bezpiecznego poziomu 199 mln ton (161 mln ton rok wcześniej). Od początku bieżącego roku na rynkach eksportowych postępuje ożywienie.

Zarówno na rynku pszenicy, jak i zbóż paszowych rosną obroty w handlu międzynarodowym, co wynika z dużego popytu i cen, które przy dużej podaży się zmniejszyły. Ostatnio rosnący popyt i obawy o przezimowanie zbóż w USA spowodowały jednak niewielkie wzrosty cen. Pomimo tego poziom cen zbóż na światowych rynkach, mierzony przez IGC indeksem GOI, od listopada zmalał o 8% i jest najniższy od trzech lat. Taniejąca kukurydza staje się coraz bardziej konkurencyjna w stosunku do pozostałych zbóż, w tym pszenicy.

Szczególnie konkurencyjna jest kukurydza z USA. W związku z tym jej ceny w USA zaczęły rosnąć. W sezonie 2014/15 można się spodziewać wzrostu areału pszenicy o około 2%. Warunki zimowania pszenicy ozimej są korzystne, jednakże pokrywa śniegowa w niektórych rejonach produkcyjnych może skutkować zwiększonym poziomem zniszczeń zimowych. Światowe zbiory pszenicy w 2014 r. obecnie prognozowane są na 697 mln ton, tj., o 1,4% mniej niż w 2013 r. W podobnym stopniu mogą się zmniejszyć zbiory zbóż paszowych.

Zbiory zbóż w Polsce w 2013 r. były tylko niewiele niższe niż w poprzednim roku. W porównaniu z poprzednim sezonem zapasy początkowe w sezonie 2013/14 były mniejsze o 27%, dlatego zasoby krajowe zbóż zmniejszyły się o blisko 4%. W podobnym stopniu może zmaleć podaż całkowita (po uwzględnieniu prognozowanych obrotów handlu zagranicznego). Pomimo braku większych zmian zużycia krajowego, przewiduje się przesunięcia w jego strukturze.

Wzrost zużycia przemysłowego o ponad 18% do 3,4 mln ton z skompensuje spadek zużycia paszowego o blisko 3% do 15,3 mln ton. Znacznie zmaleje popyt eksportowy (o blisko 20% do 3,9 mln ton), ale nadal będzie stosunkowo duży. W związku z tym, rozchody ogółem w sezonie 2013/14 będą mniejsze o 2,0% (30,4 mln ton). Pomimo tego, zapasy końcowe zmniejszą się do 1,7 mln ton (1,9 mln ton w poprzednim sezonie).

Od lipca do grudnia 2013 r., do skupu trafiło 4,61 mln ton zbóż, tj. o 4,7% mniej niż w analogicznym okresie poprzedniego sezonu. Skupiono 2,90 mln ton pszenicy (2,98 mln ton w porównywalnym okresie poprzedniego sezonu), 724 tys. ton żyta (612 tys. ton), 522 tys. ton jęczmienia (779 tys. ton) oraz 1,35 mln ton kukurydzy (1,70 mln ton). W listopadzie 2013 r. z Polski wyeksportowano 447 tys. ton ziarna zbóż, wobec 563,7 tys. ton w poprzednim miesiącu oraz 688,7 tys. ton w listopadzie 2012 r. Zwiększył się natomiast import ziarna zbóż do 126,9 tys. ton, wobec 116,8 tys. ton w październiku 2013 r.

W porównaniu do października 2013 r., o ponad 17% wzrósł eksport mąki pszennej, zmalał natomiast eksport słodu, kasz, grysików, granulek oraz pozostałych mąk. Po stronie importu odnotowano spory spadek w przywozie większości produktów, w tym szczególnie mąki pszennej, pozostałych mąk oraz kasz. Zmniejszył się eksport oraz import produktów wtórnego przetwórstwa.

Minimalny wzrost importu zanotowano jedynie w przypadku ciasta makaronowego. Od żniw w 2013 r., cena ziarna kształtuje się na znacznie niższym poziomie niż w poprzednim sezonie. Dynamiczny spadek cen zbóż został wyhamowany w końcu września i od tego momentu ceny wykazują tendencję wzrostową. W grudniu 2013 r., w porównaniu z poprzednim miesiącem, notowania cen zbóż na większości rynków były wyższe.

Jedynie cena jęczmienia paszowego we Francji się obniżyła. Ceny zbóż były jednak znacznie niższe niż w analogicznym okresie poprzedniego sezonu (z reguły o około 25 do 35%). Krajowe ceny podążały za cenami na rynkach światowych i europejskich. W grudniu 2013 r. ceny wszystkich zbóż, w porównaniu z cenami sprzed miesiąca, wzrosły od 2,5 do 10,6%.

W porównaniu z listopadem 2013 r. najbardziej podrożała kukurydza o 10,6% oraz żyto o 4,8%. W stosunku do grudnia 2012 r. zboża pozostawały tańsze od 11,2 (jęczmień) do 27,5% (kukurydza). Zmiany cen na targowiskach w grudniu były mniejsze niż w skupie. Podrożały wszystkie zboża, w tym najbardziej żyto (o blisko 3%) oraz jęczmień (1,3%).

Czytaj także:
Ceny zbóż w kontraktach terminowych stabilizują się!
Co sie dzieje na rynku rzepaku i pszenicy?
Rusza nowa kampania promująca polskie produkty!

Cena mąki w handlu detalicznym, w grudniu 2013 r., w porównaniu z poprzednim miesiącem, nieznacznie się zmniejszyła, natomiast ceny kaszy jęczmiennej, chleba mieszanego oraz razowego pozostały na niezmienionym poziomie. Większość tych produktów w porównaniu z grudniem 2012 r. była nadal droższa. Mniej kosztował jedynie chleb mieszany.

Ceny pasz przemysłowych pozostają nadal na wysokim poziomie. W grudniu 2013 r., minimalnie wzrosły ceny mieszanki dla loch, mieszanki dla prosiąt oraz koncentratu Provit dla tuczników. Aczkolwiek w porównaniu z grudniem 2012 r., ceny wszystkich pasz były niższe. 

Źródło: Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej,
Redakcja AgroNews, fot. sxc.hu