Hodowca bydła mlecznego musi zapewnić dla swojego stada odpowiednią bazę pokarmową. Pasze treściwe może pozyskiwać z rynku bez większych problemów w ciągu całego roku. Sytuacja wygląda inaczej w przypadku pasz objętościowych – te w gospodarstwie przygotowywane są raz w roku. Ich ilość i jakość musi pokryć zapotrzebowanie pokarmowe krów, tak by płynnie przejść w skarmianie kiszonki z nowego sezonu wegetacyjnego. Konieczne jest magazynowanie kiszonki z kukurydzy w taki sposób, by w jak największym stopniu ograniczyć jej straty i psucie się. Do tego celu rolnicy wykorzystują pryzmy, silosy i rękawy kiszonkarskie.
Pryzmy
Pierwszy z wymienionych należy do najtańszych, najprostszych i jednocześnie najczęściej stosowanych. Przygotowując pryzmę należy jednak pamiętać o kilku istotnych kwestiach, jak na przykład jej lokalizacja. Teren, na którym będzie układana musi być dobrze utwardzony i położony nieco wyżej niż reszta. Dzięki temu można uniknąć gromadzenia się w niej wody opadowej. Istotne jest również, by wybrane miejsce znajdowało się przy utwardzonej drodze, co ułatwi korzystanie z pryzmy w okresie zwiększonych opadów. Bardzo ważne jest układanie pryzmy w kierunku północ-południe, tak by wybieranie kiszonki rozpocząć od strony północnej, co ograniczy latem zagrzewanie się paszy.
Zaletą magazynowania kiszonki w pryzmie jest możliwość łatwego dopasowania jej wielkości do zapotrzebowania pokarmowego stada. Szerokość i wysokość pryzmy należy dostosować do tempa jej wybierania w taki sposób, by dziennie pobierać z czoła pryzmy warstwy kiszonki o grubości 20-30 cm. Jeżeli warstwy będą cieńsze, pojawi się ryzyko zagrzewania kiszonki i obniżenia jej wartości pokarmowej w wyniku zbyt długiej ekspozycji na warunki atmosferyczne.
Niestety ta metoda konserwacji kukurydzy nie jest pozbawiona wad. Dużą trudność sprawia właściwe ubicie materiału, zwłaszcza po bokach. Jest ono niezbędne do zapewnienia warunków beztlenowych w pryzmie. Jeżeli ten warunek nie jest spełniony, kukurydza nie zakisi się właściwie i zacznie się psuć. Spleśniała kiszonka z kukurydzy jest niechętnie pobierana przez krowy, wpływa negatywnie na wskaźniki rozrodu krów i ich wydajności mleczne. Straty może ograniczyć precyzyjne przykrycie pryzmy folią i dokładne jej obciążenie.
Silosy przejazdowe
Bardziej zaawansowaną metodą konserwacji kukurydzy z przeznaczeniem na kiszonkę są betonowe silosy przejazdowe. Ściany oporowe silosu zabezpieczają surowiec przed „rozjeżdżaniem” się na boki w czasie ubijania, co umożliwia dokładne zagęszczenie zakiszanego materiału. To znacząco redukuje straty. Łatwiejsze jest również okrycie folią zakiszanej masy, gdyż ogranicza się ono jedynie do górnej powierzchni, a folię łatwo jest obciążyć i zabezpieczyć przed uszkodzeniami. Główną wadą tej metody jest koszt budowy silosu.
Rękawy kiszonkarskie
Za najbardziej skuteczną metodę konserwacji i magazynowania kiszonki z kukurydzy uznawane są rękawy kiszonkarskie. W tym przypadku specjalna maszyna wypełnia foliowy rękaw materiałem pozyskanym z pola. Rękaw odcina dostęp powietrza, a sieczka z kukurydzy układana jest w nim dokładnie i równomiernie. Takie warunki zapewniają szybkie obniżenie pH i konserwacje paszy bez utraty jej wartości pokarmowej. Ogólnie spośród wszystkich metod zakiszania, konserwacja w rękawie charakteryzuje się najniższym poziomem strat. Plusem tej metody jest również mała powierzchnia wybierania, co gwarantuje utrzymanie stabilnych warunków nawet podczas upałów. Decydując się na zakiszanie kukurydzy w rękawach należy przygotować utwardzoną, równą powierzchnie. Najlepiej zlokalizowaną niedaleko obory, by ułatwić późniejsze prace związane z organizacją żywienia zwierząt.
Rolnicy decydujący się na pakowanie zielonki z kukurydzy do rękawa kiszonkarskiego w większości przypadków bazują na firmach świadczących tego typu usługi. Pewnym wyzwaniem logistycznym jest „zgranie” w tym samym czasie sieczkarni, transportu materiału z pola i maszyny pakującej sieczkę do rękawa. Wiąże się to również z wysokimi kosztami. Podobnie, jak sam zakup rękawa. Wysokie nakłady na ten sposób przygotowania kiszonki są w dużej mierze rekompensowane poprzez ograniczenie strat i zapewnienie stabilności paszy podczas jej wybierania.
Decyzja o tym jaką metodę przygotowania kiszonki z kukurydzy wybierze rolnik, uzależniona jest od specyfiki gospodarstwa i dostępności środków oraz jego zasobów. Niezmiennie istotna pozostaje technologia przygotowania kiszonki z kukurydzy, zanim zostanie zdeponowana w pryzmie, silosie lub rękawie. Termin zbioru, stopnień rozdrobnienia, wysokość cięcia są kluczowe dla jakości przygotowanej paszy. Podobnie jak sam wybór odpowiedniej odmiany, jak na przykład DKC3418. Wyróżnia się ona podwyższoną strawnością włókna i bardzo wysoką zawartością skrobi. Ponadto cechuje ją silny efekt Stay-Green, dzięki któremu pozostaje długo zielona na polu. Wydłuża to okno zbiorcze kukurydzy, a pozyskany z niej materiał jest soczysty i plastyczny. Ma to ogromny wpływ na ubijanie zielonki i stworzenie warunków beztlenowych, niezbędnych do właściwej konserwacji paszy i utrzymanie jej stabilności przez cały okres skarmiania.
Wojciech Pieczewski
