Jak podaje Instytut Uprawy i Nawożenia w Puławach, w czwartym okresie raportowania tj. od 21 kwietnia do 20 czerwca 2018 roku, susza rolnicza objęła całą Polskę. Średnia wartości Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW) dla kraju, na podstawie których dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -190,5 mm. Względem poprzedniego okresu raportowania obecna średnia wartość KBW uległa obniżeniu o 11,5 mm.
Najniższe wartości KBW w tym sześciodekadowym okresie wystąpiły w Poznaniu i na terenach przyległych do tego miasta, osiągając od -260 do –269 mm. Bardzo duży deficyt wody wynoszący od –220 do -229 mm odnotowano na terenie Nizin: Wielkopolskiej, Szczecińskiej, Podlaskiej, Pojezierza Wielkopolskiego, Wysoczyzny Żarnowieckiej, Równinie Kodeńskiej oraz na Kujawach.
Duże niedobory wody wynoszące ponad 160 mm notowano na bardzo dużym obszarze kraju rozciągającym się na północ od Pasa Wyżyn Polskich. Natomiast w południowych rejonach Polski deficyt wody był mniejszy od -90 do -160 mm.
Aktualnie susza rolnicza występuje w Polsce wśród wszystkich monitorowanych upraw:
- zbóż jarych
- zbóż ozimych
- roślin strączkowych
- warzyw gruntowych
- truskawek
- rzepaku i rzepiku
- buraka cukrowego
- kukurydzy na kiszonkę
- kukurydzy na ziarno
- chmielu
- ziemniaka
- krzewów owocowych
- drzew owocowych
- rzepaku i rzepiku
Liczbę wszystkich gmin zagrożonych tegoroczną suszą w Polsce oraz udział gmin zagrożonych w kraju (w %) prezentuje tabela 1.
W czwartym okresie raportowania od 21 kwietnia do 20 czerwca 2018 r. największe zagrożenie suszą rolniczą występowało wśród upraw zbóż jarych. Na terenie Polski suszę notowano we wszystkich województwach, w 8 z nich występowała we wszystkich gminach. Suszę notowano w 2056 gminach tj. 82,97 gmin kraju na powierzchni 63,14% gruntów ornych.
Szczególnie dużą powierzchnię susza objęła w woj.: podlaskim, wielkopolskim, kujawsko-pomorskim, pomorskim, zachodniopomorskim, lubuskim, mazowieckim, warmińsko-mazurskim, łódzkim, lubelskim (od 54,7 do 93,9% gruntów ornych tych województw).
Bardzo duże zagrożenie suszą rolniczą występowało również wśród upraw zbóż ozimych, którą notowano we wszystkich województwach, w 7 z nich w 100% gmin. Suszę notowano w 1923 gminach tj. 77,60% gmin kraju na powierzchni 49,36% gruntów ornych.
Szczególnie dużą powierzchnię susza objęła w woj. wielkopolskim, lubuskim, kujawsko-pomorskim, pomorskim, podlaskim, zachodniopomorskim oraz mazowieckim (od 67,6 do 84,0% gruntów ornych tych województw).
Rośliny strączkowe
Bardzo duże zagrożenie suszą rolniczą notowano również wśród upraw roślin strączkowych. Odnotowano ją we wszystkich województwach, w 6 z nich w 100% gmin. Suszę notowano w 1890 gminach tj. 76,27% gmin kraju na powierzchni 47,21% gruntów ornych.
Szczególnie dużą powierzchnię susza objęła w woj. wielkopolskim, lubuskim, kujawsko-pomorskim, pomorskim, mazowieckim, podlaskim oraz zachodniopomorskim (od 64,8 do 82,5% gruntów ornych tych województw).
Krzewów owocowych
Duże zagrożenie suszą rolniczą notowano też w uprawach krzewów owocowych, którą notowano we wszystkich województwach, w 6 z nich w 100% gmin. Na terenie Polski suszę w tych uprawach notowano w 1838 gminach tj. 74,17% gmin kraju na powierzchni 48,75% gruntów ornych.
Szczególnie dużą powierzchnię susza wśród tych upraw objęła w woj.: wielkopolskim, lubuskim, kujawsko-pomorskim, podlaskim, pomorskim, zachodniopomorskim oraz mazowieckim (od 68,2 do 84,0% gruntów ornych tych województw).
Truskawki
W tym okresie raportowania bardzo duże zagrożenie suszą rolniczą występowało wśród upraw truskawek, którą notowano w 15 województwach, w 6 z nich w 100% gmin. Na terenie Polski suszę notowano w 1771 gminach tj. 71,47% gmin kraju na powierzchni 45,67% gruntów ornych.
Szczególnie dużą powierzchnię susza objęła w woj. wielkopolskim, lubuskim, kujawsko-pomorskim, pomorskim, podlaskim, mazowieckim oraz zachodniopomorskim (od 62,4 do 81,5% gruntów ornych tych województw).
Warzywa gruntowe
W tym okresie raportowania bardzo duże zagrożenie suszą rolniczą występowało również wśród upraw warzyw gruntowych, notowano ją w 13 województwach, w woj. podlaskim w 100% gmin. Na terenie Polski suszę w tych uprawach notowano w 1590 gminach tj. 64,16% gmin kraju na powierzchni 32,77% gruntów ornych.
Szczególnie dużą powierzchnię susza objęła w uprawach warzyw gruntowych w woj.: pomorskim, wielkopolskim, podlaskim oraz kujawsko-pomorskim (od 50,5 do 65,2% gruntów ornych tych województw).
Rzepak i rzepik
W tym okresie raportowania odnotowano wzrost powierzchni z suszą rolniczą w uprawach rzepaku i rzepiku. Suszę w tych uprawach notowano w 13 województwach. Na terenie kraju suszę wśród tych upraw notowano w 1207 gminach tj. 48,71 gmin Polski, na powierzchni 16,77% gruntów ornych (wzrost o 16,77 punktów procentowych w stosunku do poprzedniego raportu).
W województwie podlaskim odnotowano ją we wszystkich gminach, natomiast największy udział gleb z suszą w tych uprawach notowano w woj. pomorskim, wielkopolskim oraz kujawsko pomorskim.
Kukurydza na ziarno
W tym okresie raportowania odnotowano wystąpienie suszy w uprawach kukurydzy na ziarno. Suszę w tych uprawach notowano w 11 województwach. Na terenie kraju suszę wśród tych upraw notowano w 592 gminach tj. 23,89 gmin Polski, na powierzchni 7,91% gruntów ornych.
Największy udział gmin z suszą w uprawach kukurydzy na ziarno odnotowano w województwie podlaskim, natomiast największy udział gleb z suszą w tych uprawach notowano w woj. wielkopolskim i kujawsko pomorskim.
W tym okresie raportowania odnotowano wystąpienie suszy w uprawach kukurydzy na ziarno. Suszę w tych uprawach notowano w 11 województwach. Na terenie kraju suszę wśród tych upraw notowano w 592 gminach tj. 23,89 gmin Polski, na powierzchni 7,91% gruntów ornych.
Największy udział gmin z suszą w uprawach kukurydzy na ziarno odnotowano w województwie podlaskim, natomiast największy udział gleb z suszą w tych uprawach notowano w woj. wielkopolskim i kujawsko pomorskim.
Kukurydza na kiszonkę
W tym okresie raportowania odnotowano wystąpienie suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę. Suszę w tych uprawach notowano w 11 województwach. Na terenie kraju suszę wśród tych upraw notowano w 592 gminach tj. 23,89 gmin Polski, na powierzchni 7,92% gruntów ornych.
Największy udział gmin z suszą w uprawach kukurydzy na kiszonkę odnotowano w województwie podlaskim, natomiast największy udział gleb z suszą w tych uprawach notowano w woj. wielkopolskim i kujawsko pomorskim.
Ziemniak
W tym okresie raportowania odnotowano wystąpienie suszy w uprawach ziemniaka. Suszę w tych uprawach notowano w 3 województwach. Na terenie kraju suszę wśród tych upraw notowano w 42 gminach tj. 1,69 gmin Polski, na powierzchni 0,28% gruntów ornych.
Największy udział gmin z suszą w uprawach ziemniaka odnotowano w województwie wielkopolskim.
Tegoroczny maj był wyjątkowo ciepły. Na Pojezierzu Wielkopolskim i Mazurskim temperatura powietrza była wyższa od normy aż o ponad 4oC a na pozostałym terenie Polski od 3 do 4oC. Najcieplej było w środkowej części kraju od 17 do 18oC. Na bardzo dużych obszarach Polski notowano temperaturę od 16 do 17oC. Najzimniej było w północnych rejonach kraju od 13 do 16oC.
Pierwsza dekada czerwca była bardzo ciepła. W zachodniej części kraju notowano od 20 do nawet ponad 20,5oC. Na pozostałym terytorium Polski również było ciepło z temperaturą od 17 do 20,5oC. Podobnie było w drugiej dekadzie tego miesiąca, w której notowano od ponad 19 do 20,5oC. Jedynie na północy kraju było nieco zimniej od 16,5 do 19oC.
W maju opady atmosferyczne były bardzo zróżnicowane od bardzo niskich wynoszących od 20 do 30 mm na Ziemi Lubuskiej, Pojezierzu Wielkopolskim oraz na Podlasiu do wysokich od 60 do 100 mm na Wyżynie Małopolskiej. Na przeważającym obszarze kraju opady były niższe od normy od 10 do 50%. Na Ziemi Lubuskiej oraz w środkowej części Pojezierza Pomorskiego wynosiły 30-50% normy. Natomiast na Wyżnie Małopolskiej opady atmosferyczne tego miesiąca stanowiły 90-110% normy.
W pierwszej dekadzie czerwca notowano bardzo duże zróżnicowanie kraju pod względem opadów atmosferycznych, od bardzo niskich we wschodniej części kraju (od poniżej 5 do 10 mm) po stosunkowo wysokie w zachodnich i południowych obszarach Polski od 10 do ponad 50 mm. Natomiast drugą dekadę tego miesiąca charakteryzowały bardzo niskie (do 5 mm) lub nawet brak opadów w północnej Polsce, a w południowej części kraju notowano ich wystąpienie od 5 do ponad 50 mm (zwłaszcza w części południowo-wschodniej).
Tegoroczny kwiecień, maj oraz obie dekady czerwca charakteryzowały się wyjątkowo bardzo wysoką temperaturą powietrza oraz bardzo wysokim usłonecznieniem (zwłaszcza na północy kraju). Wartości tych elementów meteorologicznych były znacznie wyższe od norm wieloletnich a jednocześnie w tym okresie wystąpiły stosunkowo niskie opady atmosferyczne. Takie warunki atmosferyczne sprawiły kolejne już duże obniżenie wartości KBW oznaczające znaczne niedobory wody dla roślin. Należy też zaznaczyć, że tak duży deficyt wody sprawił, że susza notowana jest wśród wszystkich czternastu monitorowanych grup i gatunków roślin. W tym okresie pojawiła się w uprawach: roślin strączkowych, warzyw gruntowych, tytoniu, drzew owocowych, kukurydzy na ziarno i kiszonkę, chmielu, ziemniaka oraz buraka cukrowego.
Dyrektor: Prof. dr hab. Wiesław Aleksander Oleszek
