Transparentność procesu produkcji żywności jest bardzo ważna, co pokazuje nagłośniony niedawno incydent z polską wołowiną. W jaki sposób polskie gospodarstwa rolne realizują przepisy prawne dotyczące identyfikowalności produktu?
Co to jest i po co nam traceability?
Traceability (identyfikowalność) procesu produkcji żywności ma dzisiaj coraz większe znaczenie, zwłaszcza w aspekcie twardych wymagań rynku konsumenckiego. Rynek ten od dostawców oczekuje gwarancji pełnego bezpieczeństwa oraz odpowiedniej jakości produktów spożywczych. I nie poprzestaje na tych oczekiwaniach, tylko coraz częściej mówi „sprawdzam”. Dzisiaj na stałe kontrakty mogą liczyć przede wszystkim te gospodarstwa rolne, które oferują certyfikowany, identyfikowalny produkt. Na taki produkt stawia też współczesny konsument, którego wybory są coraz bardziej świadome i przemyślane. Pomaga mu w tym nowoczesna technika, jak choćby smartfonowa aplikacja do odczytu kodów kreskowych. Dzięki skanowaniu tych kodów, znajdujących się na niektórych etykietach żywności, można prześwietlić jej drogę od pola po supermarket. Rolnik przestaje więc być niewidzialnym i tym samym zostaje włączony w system odpowiedzialności za produkowaną przez siebie żywność.
Co zyskuje gospodarstwo rolne zapewniając traceability? Przede wszystkim spełnia podstawowe wymogi prawne. Ponadto funkcjonuje lepiej dzięki większej kontroli nad procesem produkcji i pracuje wydajniej w efekcie zwiększonej produktywności oraz usprawnionemu systemowi przepływu danych i informacji. A co równie istotne, zyskuje zaufanie konsumentów. Transparentność produkcji bowiem znacznie ogranicza pole do nadużyć, marnotrawstwa i oszustw. Pozwala szybko wykrywać ewentualne błędy w produkcji żywności, które zagrażają jej bezpieczeństwu oraz szybciej reagować, gdy kwestionowana jej partia pojawia się w obiegu.
Traceability w gospodarstwie rolnym
O to, w jaki sposób gospodarstwa rolne spełniają wymagania traceability, sprawdziliśmy na przykładzie konkretnego łańcucha dostaw żywności: od ziemniaka po frytkę. Swoje pytania skierowaliśmy do specjalisty p. Andrzeja Moch, Szefa Ds. Zrównoważonego Rolnictwa w firmie Farm Frites Poland S.A. z Lęborka.
ASAP: Ilu stałych dostawców ziemniaków kontraktuje obecnie Farm Frites Poland S.A.?
A.M.: Obecnie mamy ponad 100 dostawców i kupujemy ponad 250 tys. ton ziemniaków rocznie.
ASAP: Jakie standardy dotyczące traceability stosuje fabryka?
A.M.: Zgodnie z ustawą z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia oraz z Rozporządzeniem (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającym ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, jesteśmy zobligowani do zapewnienia pełnej identyfikowalności w całym procesie produkcyjnym.
Umożliwia nam to System Zarządzania Bezpieczeństwem Żywności FSSC 22000 (Food Safety System Certification), który jest wiodącym na świecie, niezależnym systemem certyfikacji łańcucha żywnościowego, opartym na międzynarodowej normie ISO 22000. Standard ten jest zatwierdzony przez Global Food Safety Initiative (GFSI), co oznacza jego uznanie na równi z takimi standardami jak np. BRC Food, czy IFS Food.
Oprócz tego Systemu, Farm Frites Poland S.A. spełnia rygorystyczne wymagania Systemu Zarządzania Jakością firmy Mc Donald’s (Mc Donald’s Supplier Quality Management System – SQMS), który obowiązuje dostawców żywności do wspomnianej sieci fast food. System pozwala na pełną identyfikowalność produktu w całym łańcuchu dostaw, począwszy od pola do konkretnej restauracji.
ASAP: Jakich standardów w aspekcie identyfikowalności produktu wymaga fabryka od swoich dostawców?
A.M.: Nasi stali dostawcy posiadają certyfikat Global G.A.P. To obecnie najbardziej popularny i globalnie akceptowany certyfikat dobrej praktyki rolniczej, który gwarantuje bezpieczeństwo i identyfikowalność produkcji żywności. Nie tylko pomaga zwiększyć efektywność i wydajność takiej produkcji, ale również ogranicza jej negatywny wpływ na środowisko naturalne oraz zdrowie konsumenta. Obecnie większość gospodarstw zaopatrujących sieci supermarketów w owoce i warzywa jest zobowiązana do posiadania tego certyfikatu.
Natomiast nasi nowi dostawcy, którzy nie posiadają jeszcze wspomnianego certyfikatu, zobligowani są do stosowania naszego wewnętrznego systemu bezpieczeństwa żywności o nazwie FARMAAP. Fabryka stworzyła go w oparciu o Global G.A.P. oraz System Zarządzania Jakością firmy Mc Donald’s. Jest to system, który nowi dostawcy stosują przez 2 lata, zanim uzyskają certyfikat Global G.A.P. Pozwala on rolnikom odpowiednio przygotować się do tego certyfikatu.
ASAP: Jakie działania w gospodarstwie rolnym służą zapewnieniu identyfikowalności produkcji?
A.M: To przede wszystkim zapisy polowe zawierające takie informacje, jak na przykład: data wykonania zabiegu ochrony roślin, rodzaj aplikowanego środka ochrony roślin, wielkość aplikowanej dawki, nazwisko osoby wykonującej zabieg, identyfikacja maszyny wykonującej zabieg, wskazanie celu zabiegu oraz podanie okresu karencji. Te zapisy muszą być wykonywane dla następujących czynności: nawożenie, siew/sadzenie, ochrona upraw, zbiór, czy bilans masy (w przypadku Global G.A.P.). Uzupełniają je informacje dotyczące rodzaju uprawianych roślin na danym polu w poprzednich latach.
ASAP: Czy Farm Frites Poland S.A. pomaga swoim dostawcom w realizacji standardów dotyczących traceability?
A.M.: Pełna identyfikowalność produkcji jest dla naszych klientów niezwykle ważna, dlatego dokładamy starań, aby ją zapewnić w całym naszym łańcuchu produkcyjnym, czyli od pola po gotowy wyrób opuszczający fabrykę. Farm Frites Poland S.A. dedykuje osoby odpowiedzialne za doradztwo i pomoc gospodarstwom w prawidłowym wykonywaniu zapisów oraz przygotowaniu się do certyfikacji Global G.A.P. Fabryka udostępniła rolnikom specjalną aplikację internetową do wspomnianych zapisów, która ułatwia im pracę, a jednocześnie pozwala koordynatorom na ich bieżącą weryfikację. Dzięki zaangażowaniu takich koordynatorów mamy pewność, że system identyfikacji produktu zarówno u naszego dostawcy, jak i w samej fabryce przebiega sprawnie i bez zarzutu.
Opracowanie: Polskie Stowarzyszenie Rolnictwa Zrównoważonego ASAP
