Na przestrzeni lat wraz z rozwojem postaw cywilizacyjnych i zmian obyczajowości zagadnienie uboju i uśmiercania zwierząt gospodarskich uległo znaczącym przemianom.
Kwestia uboju zwierząt została unormowana ustawą o ochronie zwierząt, wskazując, iż zwierzę gospodarskie powinno być uśmiercane w warunkach humanitarnych, po pozbawieniu go świadomości. W 2004 r. doprecyzowano, że uboju zwierząt może dokonać tylko przyuczony ubojowiec posiadający praktykę na stanowisku ubojowym, a takich kwalifikacji rolnicy z zasady nie posiadali.
Szereg zmian w zakresie możliwości uboju zwierząt
W ostatnim czasie wprowadzono szereg zmian w zakresie możliwości uboju zwierząt w gospodarstwie. Są one odpowiedzią na liczne postulaty rolników, dla których świniobicie to tradycja przekazywana z pokolenia na pokolenie. Ministerstwo Rolnictwa wprowadziło w pierwszej kolejności możliwość uboju zwierząt gospodarskich we własnym gospodarstwie z przeznaczeniem do własnej konsumpcji domowej. Takie rozwiązanie przyczyniło się do odciążenia kieszeni rolników, którzy własne zwierzęta musieli ubijać w rzeźniach, ponosząc nie małe koszty. W tym roku wprowadzono możliwość funkcjonowania tzw. „rzeźni rolniczych”, zezwalając rolnikowi ubój zwierząt w gospodarstwie celem sprzedaży mięsa konsumentom.
Ministerstwo dopuściło uśmiercanie zwierząt przez ich właściciela w celu własnej konsumpcji domowej
Takie rozwiązania skracają etapy łańcuch dostaw zgodnie z koncepcją od pola do stołu, dzięki czemu rolnicy mają możliwość uzyskania większego dochodu.
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi w marcu 2018 r., skorzystało z unijnych przepisów i dopuściło uśmiercanie zwierząt przez ich właściciela w celu własnej konsumpcji domowej. Rolnik, który chce ubić zwierzę na użytek własny jest zobowiązany do odbycia szkolenia, zakończonego wydaniem zaświadczenia. Szkolenia organizowane są przez Powiatowego Lekarza Weterynarii. Ich uczestnik nabywa aktualną wiedzę niezbędną do przeprowadzenia uboju. Na podstawie wydanego zaświadczenia rolnik w swoim gospodarstwie może dokonać uboju świń, owiec, kóz, drobiu, cieląt do 6 miesiąca życia i zwierząt dzikich utrzymywanych w warunkach fermowych, nie musi w tym zakresie odbywać praktyki na stanowisku ubojowym.
Możliwy ubój w „rzeźniach rolniczych”
W lutym br. wprowadzono możliwość uboju zwierząt w tzw. „rzeźniach rolniczych”, tj. rzeźniach o małej zdolności produkcyjnej, położonych na terenie gospodarstw. W tego typu zakładach rolnicy mogą poddawać ubojowi zwierzęta utrzymywane we własnym gospodarstwie, jak również zwierzęta innych podmiotów utrzymywane w gospodarstwach położonych w tym samym powiecie, w którym usytuowana jest rzeźnia, lub w powiatach sąsiednich.
Podstawowym warunkiem uboju zwierząt w takiej rzeźni jest posiadanie przez rolnika odpowiednich uprawnień. W takim przypadku osoba dokonująca ubój, musi ukończyć szkolenie teoretyczne w zakresie określonym w art. 7 ust. 2 rozporządzenia nr 1099/2009, a następnie przejść egzamin, po którym powiatowy lekarz weterynarii wydaje świadectwo kwalifikacji. Przeprowadzając ubój i czynności związane z ubojem zwierząt w rzeźniach o małej zdolności produkcyjnej, położonych na terenie gospodarstw, nie trzeba spełniać wymogu odbycia trzymiesięcznej praktyki na stanowisku ubojowym. Taką praktykę muszą odbyć pracownicy rzeźni przemysłowej.
Każda osoba dokonująca uboju przestrzegać musi podstawowych warunków
Odpowiednie kwalifikacje do uboju zwierząt to niezbędny element w celu ochrony zwierząt przed zbędnym cierpieniem. Każda osoba dokonująca uboju przestrzegać musi podstawowych warunków:
- ubój powinien odbywać się w sposób humanitarny, bez zbędnego zadawania bólu, bez obecności dzieci,
- zwierzęta muszą być zdrowe,
- gospodarstwo rolne musi być wolne od zwierzęcych chorób zakaźnych,
- w przypadku stosowania produktu leczniczego musi upłynąć okres karencji,
- konieczne jest zapewnienie warunków zapobiegających zanieczyszczeniu mięsa.
Posiadanie odpowiedniej wiedzy na temat dobrostanu zwierząt i warunków uboju zwierząt ma pozytywny wpływ na bezpieczeństwo pracy przy uboju oraz przyczynia się do uzyskania dobrej jakości mięsa. Oprócz zdobycia niezbędnych do uboju zwierząt kwalifikacji, posiadacze zwierząt pamiętać muszą o obowiązku zgłoszenia zamiaru uboju do Powiatowego Inspektoratu Weterynarii oraz terminowego zgłoszenia uboju w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Wielkopolska Izba Rolnicza wspomaga organizację szkoleń dla rolników, którzy mają zamiar dokonywać uboju zwierząt we własnym gospodarstwie na potrzeby własne, prowadząc nabór uczestników. Szczegółowe informacje można uzyskać w biurach powiatowych WIR.
Maria Deresińska, Paweł Bydałek
WIR
