W Sejmie o wstrzymaniu sprzedaży ziemi na 5 lat

Wczoraj w Sejmie odbyła się debata nad projektem ustawy wstrzymującej sprzedaż ziemi na 5 lat. W dyskusji został zgłoszony wniosek o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu. Posłowie podejmą decyzję w tej sprawie w dzisiejszym bloku głosowań.

Jest to jeden z celów rządowego projektu ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw, który Sejm rozpatrzył w pierwszym czytaniu. Projekt ma wzmocnić ochronę ziemi rolniczej przed spekulacyjnym wykupem przez krajowe oraz zagraniczne osoby fizyczne i prawne, zatrzymać niekorzystny trend w strukturze agrarnej oraz poprawić sytuację ekonomiczną polskich rolników.

Rząd podkreśla, że 1 maja 2016 r. przestaje obowiązywać 12-letni okres ochronny na zakup ziemi rolnej przez cudzoziemców.  Prawdopodobny jest duży wzrost zainteresowania jej nabyciem przez osoby z krajów UE. Może to dotyczyć zwłaszcza obywateli państw unijnych, w których ceny ziemi rolnej są znacznie wyższe niż w Polsce. Zdaniem rządu obecne przepisy nie chronią wystarczająco skutecznie ziemi rolniczej przed spekulacyjnym wykupem. Niezbędne jest więc wprowadzenie zasad, które zagwarantują zgodne z interesem społecznym wykorzystanie ziemi na cele rolnicze. Brak odpowiednich uregulowań chroniących interesy gospodarstw rodzinnych może doprowadzić np. do wyludniania wsi czy wyprzedaży gospodarstw rolnych. W wielu krajach UE stosuje się regulacje ograniczające swobodę obrotu ziemią rolniczą.

Zgodnie z projektem, państwowa ziemia rolna będzie pozostawać w dyspozycji Agencji Nieruchomości Rolnych, a podstawowym sposobem jej zagospodarowania będą korzystne dla rolników trwałe dzierżawy, zapewniające jednak właścicielską kontrolę nad sposobem ich zagospodarowania. Sprzedaż nieruchomości (lub ich części) – wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa – będzie wstrzymana przez 5 lat od dnia wejścia w życie przepisów tej ustawy. Zakaz ten nie obejmie m.in.: nieruchomości przeznaczonych na cele inne niż rolne (np. parki technologiczne i przemysłowe, centra biznesowo-logistyczne, inwestycje transportowe, budownictwo mieszkaniowe, itp.), ujęte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Wśród wyjątków będą też nieruchomości w granicach specjalnych stref ekonomicznych, domy, lokale mieszkalne, budynki gospodarcze, garaże, ogródki przydomowe oraz nieruchomości rolne o powierzchni do 1 ha.

W myśl projektu, zasadniczo nabywcami nieruchomości rolnych będą mogli być tylko rolnicy indywidualni. Wyjątkiem będzie nabywanie ziemi przez osoby bliskie sprzedającemu, jednostki samorządu terytorialnego oraz Skarb Państwa. W przypadku innych podmiotów sprzedaż ziemi musi zostać potwierdzona zgodą prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych. Nowe zasady obrotu nieruchomościami nie będą dotyczyć nabywania ziemi w wyniku dziedziczenia, orzeczenia sądu lub organu egzekucyjnego. Doprecyzowano definicję rolnika indywidualnego, uściślając, że warunek osobistej pracy w gospodarstwie będzie spełniony m.in. gdy osoba podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie, chyba że prowadzone przez nią gospodarstwo nie przekracza 20 ha użytków rolnych.

Rząd wskazuje, że od dłuższego czasu powierzchnia użytków rolnych systematycznie zmniejsza się. Jednym z czynników sprzyjających temu negatywnemu trendowi jest nabywanie nieruchomości rolnych przez osoby, które traktują ziemię jako lokatę kapitału i które w rzeczywistości nie są zainteresowane prowadzeniem produkcji rolniczej. Przeciwdziałaniu traktowania ziemi jako lokaty kapitału ma służyć rozszerzenie kontroli obrotu nieruchomościami rolnymi prowadzonej przez Agencję Nieruchomości Rolnych. Ponadto, projekt przewiduje, że Agencja będzie mogła sprzedać nieruchomości rolne, jeżeli w wyniku tej transakcji łączna powierzchnia użytków rolnych stanowiących własność nabywcy, nie przekroczy 300 ha (limit ten dotyczy również gruntów nabytych kiedykolwiek z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa). Zgodnie z projektem z przetargów ograniczonych wyłączone będą osoby, które kiedykolwiek nabyły z zasobu łącznie co najmniej 300 ha użytków rolnych. W przetargach nie będą mogły też brać udziału osoby mające zobowiązania finansowe wobec Agencji, Skarbu Państwa, ZUS, KRUS i jednostek samorządu terytorialnego.

Nowe regulacje powinny obowiązywać od 30 kwietnia 2016 r.

Projekt uzasadnił sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, pełnomocnik rządu ds. kształtowania ustroju rolnego Zbigniew Babalski. W dyskusji został zgłoszony wniosek o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu. Posłowie podejmą decyzję w tej sprawie w dzisiejszym bloku głosowań.

Redakcja AgroNews, fot. flickr.com/werktuigendagen