19 lutego 2025 r. Komisja Europejska opublikowała „Wizję dla rolnictwa i żywności Wspólne kształtowanie atrakcyjnego sektora rolnego i rolno-spożywczego dla przyszłych pokoleń”. Dokument ten określa ambicje dotyczące systemu rolnego UE dla najbliższej przyszłości i do roku 2040, biorąc pod uwagę wyzwania i uwarunkowania zewnętrzne. Komunikat pokazuje zamiary i propozycje KE, natomiast nie proponuje instrumentów i stanowi formalne otwarcie dyskusji nad przyszłością systemu żywnościowego UE i WPR.
Wizja strategii dla rolnictwa, rybactwa i przetwórstwa spożywczego
Rolnictwo, rybactwo i przetwórstwo spożywcze są uznane za strategiczne sektory UE. Wizja proponuje zmiany polityki rolnej oparte na dialogu z rolnikami.
Kluczowe wartości: suwerenność, konkurencyjność i zrównoważony rozwój
Wizja podkreśla suwerenność żywnościową, konkurencyjność rolnictwa i zrównoważony rozwój, a także ułatwienia dla młodych rolników oraz ochronę przed nieuczciwą konkurencją.
Zmiany w płatnościach bezpośrednich
Planowane są zmiany w płatnościach bezpośrednich, z większym ukierunkowaniem i uproszczeniem dla małych i średnich gospodarstw oraz większą rolą degresywności/cappingu płatności.
Innowacyjność i konkurencyjność jako kluczowe postulaty
Podkreślono potrzebę innowacyjności i konkurencyjności sektora, jednak nie wskazano wystarczającej odpowiedzi na „znaczną lukę finansową w sektorze rolnym”.
Ochrona środowiska i zmiany klimatyczne
Zmiany klimatu i ochrona środowiska są wyzwaniami dla przyszłej konkurencyjności, produktywności, dochodowości i innowacji.
Redukcja wpływu rolnictwa na środowisko
Zmniejszanie negatywnego wpływu rolnictwa na środowisko oparte będzie na zachętach i mechanizmach rynkowych, elastyczności przepisów oraz innowacyjnych rozwiązaniach.
Rozszerzenie UE a wyzwania jednolitego rynku
Rozszerzenie UE stawia wyzwania dla jednolitego rynku, ale też zwiększa autonomię strategiczną UE i jej znaczenie w handlu globalnym.
Współdziałanie różnych polityk na rzecz rozwoju obszarów wiejskich
Podkreślono potrzebę współdziałania różnych polityk oraz ocenę wpływu terytorialnego (rural proofing).
Produkcja zwierzęca i dieta w perspektywie długoterminowej strategii
Nie ma zapowiedzi ograniczania produkcji zwierzęcej ani promowania zmian diety, ale podkreślono potrzebę zrównoważonego rozwoju tej produkcji.
Nie ma zapowiedzi ograniczania produkcji zwierzęcej ani promowania zmian diety, ale podkreślono potrzebę zrównoważonego rozwoju tej produkcji.
Pozytywne aspekty dokumentu KE
Podkreślono m.in. rolę płatności bezpośrednich, uproszczenia w WPR, wsparcie dla rolników na obszarach z ograniczeniami naturalnymi, promowanie unijnego eksportu, stosowanie standardów produkcji dla produktów importowanych oraz dywersyfikację łańcucha dostaw.
Kwestie dyskusyjne
Niejasności dotyczące ukierunkowania i uproszczenia wsparcia, ograniczenia systemu satelitarnego, potrzeba silnej koordynacji polityk rozwoju obszarów wiejskich, ogólnikowe podejście do rozszerzenia UE oraz konieczność uwzględnienia głosu rolników.
Źródło: MRiRW
