Biotechnologia ma szansę zrewolucjonizować profilaktykę chorób zakaźnych u zwierząt gospodarskich. Piotr Robert Nowotnik, doktorant Szkoły Doktorskiej UPWr, wykorzystuje swoją wiedzę z zakresu mikrobiologii i biotechnologii, by zwiększać dobrostan zwierząt oraz ograniczać stosowanie antybiotyków w hodowli.
Skupienie na przeciwdrobnoustrojowości i probiotykach
Piotr Nowotnik, biotechnolog specjalizujący się w mikrobiologii, od początku kariery akademickiej bada przeciwdrobnoustrojowość i oporność patogenów środowiskowych. Od kilku lat skupia się na metabolitach funkcjonalnych, takich jak bakteriocyny, wytwarzanych przez bakterie probiotyczne.
Przełomowe rozwiązania w weterynarii
Inspiracją do jego badań była rosnąca potrzeba naturalnych metod w profilaktyce zakażeń u zwierząt gospodarskich. Powodami były:
- Braki rynkowe w skutecznych preparatach,
- Niestabilna sytuacja prawna dotycząca chorób zakaźnych,
- Naciski unijne na ograniczenie stosowania antybiotyków.
W ramach doktoratu wdrożeniowego we współpracy z ProBiotics Polska Piotr Nowotnik opracował pierwszy w Europie metaboliczny preparat synbiotyczny o wysokim potencjale przeciwdrobnoustrojowym. Preparat ma na celu:
- Zwalczanie bakterii Paenibacillus larvae, odpowiedzialnej za zgnilec amerykański u pszczół,
- Wspieranie mikrobiomu larw pszczół,
- Przerywanie łańcucha zakażeń dzięki blokowaniu namnażania patogenu.
Proces badań: od laboratorium po pasiekę
Piotr Nowotnik przeprowadza badania obejmujące:
- 23 zadania podzielone na fazy laboratoryjne in vitro, terenowe in vivo oraz prace przedwdrożeniowe.
- Testowanie preparatu na ponad 160 pasiekach w Polsce i za granicą, obejmując ponad 400 rodzin pszczelich.
Rezultaty są obiecujące:
- Logarytmiczny spadek liczby przetrwalników i form wegetatywnych bakterii o 3–4 rzędy logarytmiczne,
- Preparat jest bezpieczny, ekologiczny i nietoksyczny, może być podawany w formie dodatku do pokarmu lub aplikowany bezpośrednio w ulach.
Wyjątkowe osiągnięcia i przyszłość badań
Piotr Nowotnik jako jedyny w Polsce uzyskał zgodę Głównego Lekarza Weterynarii na prowadzenie terenowych badań z zakażonymi rodzinami pszczelimi. Specjalna fermentowana formuła preparatu, stosowana prewencyjnie, zawiera szczepy probiotyczne oraz komponenty roślinne pochodzące z polskich lasów i łąk.
Promotorem doktoratu jest prof. Paweł Chorbiński, a naukowy nadzór pełnią także prof. Paweł Migdał z UPWr oraz dr Bogusław Górski z ProBiotics Polska.
Po zakończeniu doktoratu, planowanego na wrzesień tego roku, Piotr Nowotnik zamierza rozwijać linię spersonalizowanych preparatów mikrobiologicznych dla różnych gatunków zwierząt gospodarskich.
Znaczenie badań dla dobrostanu zwierząt i środowiska
Badania Piotra Nowotnika wpisują się w aktualne kierunki wyznaczone przez Komisję Europejską, dotyczące bioasekuracji i ochrony zdrowia zwierząt. Mogą one:
- Poprawić jakość i bezpieczeństwo żywności,
- Wspierać zapylanie upraw i efektywność produkcji roślinnej,
- Ograniczyć stosowanie antybiotyków w hodowli,
- Zmniejszyć stres środowiskowy i poprawić dobrostan zwierząt gospodarskich.
