Kiła kapusty jest chorobą płodozmianową, a problem z tą chorobą polega głównie na braku skutecznych środków chemicznych do jej zwalczania. Poraża ponad 300 gatunków roślin z rodziny kapustowatych. W ostatnich latach kiłę stwierdzono powszechnie na uprawach rzepaku. Uważana jest za najgroźniejszą chorobę kapusty pekińskiej.
Najczęściej źródłem infekcji jest zakażona gleba na rozsadniku lub substrat torfowy do produkcji rozsady. Rozwojowi choroby sprzyja kwaśna gleba (pH poniżej 6,0) oraz jej wysoka wilgotność i temperatura (optimum 22–25oC). W temperaturze poniżej 15oC infekcja korzeni przebiega bardzo powoli lub do niej nie dochodzi. W Polsce choroba występuje na wszystkich typach gleb, a szczególnie na glebach lekkich, piaszczystych. Zagrożone kiłą są także gleby torfowe (torfy niskie) oraz torfy wysokie, skąd pozyskiwany jest surowiec do produkcji substratów torfowych. Na torfowiskach występują liczne chwasty kapustowate, które są także roślinami żywicielskimi tego patogena.
Patogen dostaje się najpierw do komórek włośnikowych, a następnie wnika do wnętrza korzenia. Porażone komórki powiększają się i namnażają. Po kilkunastu dniach od infekcji pojawiają się charakterystyczne wyrośla. Wyrośla są początkowo jasne i twarde, a następnie brunatniejące i rozpadające się. Kiła na polu występuje placowo w postaci żółknących, następnie czerwieniejących, a w końcu więdnących roślin. Porażone komórki korzeni nie funkcjonują prawidłowo, bowiem nie przewodzą składników pokarmowych i wody, co prowadzi w przypadku dużego nasilenia do zamierania roślin. Objawy nasilają się zwłaszcza przy suchej pogodzie. Rośliny zaatakowane w późniejszej fazie wzrostu mogą tworzyć wtórny system korzeniowy, co pozwala przetrwać, a nawet wydać plon handlowy.
Ochrona przed kiłą kapusty
- Zmianowanie – płodozmian 4–5-letnia przerwa w uprawie roślin kapustowatych na tym samym stanowisku.
- Wapnowanie gleb kwaśnych, pH poniżej 6,0, 2–4 tony nawozu wapniowego (forma tlenkowa lub wodorotlenkowa) inne formy wapnia mało efektywne.
Na 3 tygodnie przed sadzeniem roślin można użyć do odkażania gleby nawozu. Po nawożeniu wapniowym wskazane jest stosowanie nawozów z dodatkiem boru. - Usuwanie z pola porażonych korzeni roślin przed ich zmacerowaniem.
- Uprawa roślin przedplonowych, naturalnie przyśpieszających zanikanie zarodników przetrwalnikowych: por, pomidory, fasola, ogórki, owies, gryka, rośliny aromatyczne (mięta), roczne utrzymywanie gleby w czarnym ugorze.
- Zabiegi profilaktyczne: termiczne odkażanie gleby na rozsadnikach, w tunelach foliowych, inspektach oraz ziemi do produkcji doniczek (80–90oC przez 30 minut).
- Analizowanie próbek gleby z pól, rozsadników oraz substratów torfowych na obecność Plasmodiophora brassicae badanie gleby np. w Instytucie Warzywnictwa w Skierniewicach lub wysiew nasion kapusty pekińskiej. Gatunek ten może uchodzić za wskaźnikowy w oznaczaniu stopnia zasiedlenia gleby przez patogena.
- W roku ponownej uprawy warzyw kapustowatych zalecamy stosowanie fungicydu.
- Profilaktyczne podlewanie rozsady w wielodoniczkach lub na rozsadnikach bezpośrednio przed sadzeniem w pole roztworem.
- Korzenie rozsady zaprawiać, bezpośrednio przed sadzeniem na miejsce stałe, w papce z gliny i torfu z dodatkiem środka grzybobójczego.
- Uprawa odmian odpornych na kiłę kapusty (kapusta głowiasta biała, kalafior).
Kiła kapusty jest groźną chorobą wielu roślin uprawnych z rodziny kapustowatych. Trudności związane z ochroną przeciw tej chorobie wymagają na producentach stosowania zabiegów profilaktycznych niedopuszczających do zakażenia gleby.
Źródło: Małgorzata Kołacz, Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, www.kpodr.pl, fot. sxc.hu
