Ogólne zasady wprowadzania towarów pochodzenia roślinnego do Unii Europejskiej regulują w szczególności rozporządzenia (UE) 2017/625 i 2016/2031.
Obowiązujące przepisy znajdują się w zakładce prawo:
Prawo – Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa – Portal Gov.pl (www.gov.pl)
Należy zaznaczyć, że niektóre zamorskie terytoria UE, takie jak: Ceuta, Melilla, Wyspy Kanaryjskie, Gwadelupa, Gujana Francuska, Martynika, Reunion, Saint-Barthelemy i Saint-Martin, z punktu mających do nich zastosowanie zasad fitosanitarnych, traktowane są jak pozostałe kraje trzecie dla Unii (tj. jako terytoria nienależące do Unii).
Natomiast w stosunku do Madery i Azorów (należących do Portugalii), Irlandii Północnej (Zjednoczonego Królestwo), a także Szwajcarii oraz Liechtensteinu stosowane są takie zasady jak w stosunku do pozostałych państw członkowskich UE (tj. obowiązują zasady swobodnego przemieszczania towarów w ramach jednolitego rynku).
Towary roślinne ze względu na wymagania fitosanitarne możemy podzielić na:
1) Towary, których wwóz na terytorium UE jest zakazany
Rośliny, produkty roślinne i przedmioty, których wwóz na teren UE ze wszystkich lub z niektórych krajów trzecich dla UE jest zakazany, są wskazane w załączniku VI do rozporządzenia (UE) 2019/2072 oraz w rozporządzeniu (UE) 2018/2019.
2) Towary, które mogą być wprowadzane na terytorium UE bez ograniczeń fitosanitarnych
Świeże owoce wymienione w część C załącznika XI do rozporządzenia (UE) 2019/2072, czyli: banany, duriany, kokosy, ananasy i daktyle.
Wymagania fitosanitarne nie dotyczą również suszonych oraz mrożonych, lub inaczej przetworzonych, owoców, warzyw i innych części roślin (np. liście, kwiaty).
3) Towary, które mogą być wprowadzane na terytorium UE po spełnieniu określonych wymagań i procedur fitosanitarnych
Poniższe zasady dotyczą wprowadzania (przywozu) wskazanych towarów roślinnych na własny użytek przez osoby prywatne (tzw. użytkowników ostatecznych) w bagażu podróżnym oraz jako przesyłki pocztowe i kurierskie, w tym przy zakupie przez Internet
Rośliny, inne niż rośliny do sadzenia, np. świeże owoce (inne niż wskazane w pkt. 1), a także świeże warzywa, kwiaty cięte, liście, wymagają zaopatrzenia w świadectwo fitosanitarne (ŚF), wydawane przez właściwy urząd w kraju pochodzenia/wywozu i mogą być wprowadzane przez dowolne przejście graniczne (tj. nie muszą to być punkty (przejścia) wyznaczone do granicznej kontroli fitosanitarnej).
Rośliny przeznaczone do sadzenia, czyli „rośliny, które są przeznaczone do sadzenia lub przesadzenia, lub pozostają posadzone” np. rośliny doniczkowe, nasiona do siewu, sadzonki, bulwy, cebule, kłącza, muszą być zaopatrzone w świadectwo fitosanitarne (ŚF), wydawane przez właściwy urząd w kraju pochodzenia/wywozu, muszą być wprowadzone do UE przez punkt (przejście) wyznaczone do granicznej kontroli fitosanitarnej, gdyż podlegają takiej kontroli. Wynika to z tego, że w przypadku wprowadzania do UE roślin do sadzenia przez osoby prywatne na własny użytek, brak jest jakichkolwiek odstępstw i stosowane są takie same zasady jak dla przesyłek na cele komercyjne.
• Osoba wprowadzająca takie rośliny musi założyć konto w systemie TRACES NT (rola EUPO – EU professional operator other than EU registered professional operators), zostało to opisane w zakładce dot. systemu TRACES NT:
TRACES – Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa – Portal Gov.pl (www.gov.pl)
• Nie jest natomiast wymagane rejestrowanie się w urzędowym rejestrze podmiotów profesjonalnych, prowadzonym przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN).
• W celu przeprowadzenia kontroli rośliny do sadzenia muszą zostać zgłoszone do punktu wyznaczonego do granicznej kontroli fitosanitarnej, przez który będą wprowadzone na terytorium UE (pierwszy punkt na zewnętrznej granicy UE). Zgłoszenia musi dokonać tzw. „podmiot odpowiedzialny za przesyłkę” (podmiotem odpowiedzialnym za przesyłkę może być osoba wprowadzająca towar, jeżeli w systemie TRACES NT wybierze ona taką rolę (RFL – Responsible For the Load) lub podmiot upoważniony do zgłoszenia np. Agencja Celna). Zgłaszanie przesyłki odbywa się przez wypełnienie przez „podmiot odpowiedzialny za przesyłkę” części I dokumentu CHED-PP. Wskazując w dokumencie CHED-PP importera/odbiorcę należy zaznaczyć „niezarejestrowany operator”. Zgłoszenia należy dokonać przynajmniej na 24 godziny (4 godziny w przypadku transportu lotniczego) przed przybyciem przesyłki (roślin) do punktu wwozu do UE.
• Po przeprowadzeniu granicznej kontroli fitosanitarnej inspektor podejmuje decyzję co do możliwości wprowadzenia roślin na terytorium UE.
• Za przeprowadzenie granicznej kontroli fitosanitarnej pobierana jest opłata, której wysokość jest określona w załączniku IV do rozporządzenia (UE) 2017/625.
Zasady importu towarów podlegających granicznej kontroli fitosanitarnej zostały szczegółowo opisany w zakładce „Import”: Import towarów do UE – Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa – Portal Gov.pl (www.gov.pl).
Źródło: PIORiN
