Pakiet mleczny sprawdza się. Rolnicy chcą jego przedłużenia

Komisja Europejska opublikowała drugie sprawozdanie w sprawie funkcjonowania „pakietu mlecznego” – szeregu środków wdrożonych w 2012 r. w celu wzmocnienia pozycji europejskich producentów mleka i przetworów mlecznych w łańcuchu dostaw.

W sprawozdaniu wskazuje się, że w trzy lata po wprowadzeniu pakietu mlecznego w życie europejscy rolnicy w coraz większym stopniu korzystają z narzędzi przez niego oferowanych, takich jak zbiorowe negocjowanie warunków umów za pośrednictwem organizacji producentów lub stosowanie pisemnych umów. Środek umożliwiający zbiorowe negocjacje ma na celu wzmocnienie siły przetargowej producentów mleka, podczas gdy pisemne umowy dają rolnikom większą przejrzystość i identyfikowalność.

Początkowo publikację sprawozdania planowano na rok 2018, lecz w związku z utrzymującymi się trudnościami w sektorze europejski komisarz do spraw rolnictwa Phil Hogan zdecydował, że należy sfinalizować sprawozdanie wcześniej – przed końcem 2016 r. Zobowiązanie to podjęto w kontekście szeregu pakietów solidarnościowych dla sektora mleczarskiego, które ogłoszono i wdrożono w trakcie ubiegłego roku.

– Sprawozdanie pokazuje, że istnieją pewne środki, które można wprowadzić na poziomie UE w celu zapewnienia rolnikom (producentom mleka) lepszej pozycji w łańcuchu dostaw. Mając na uwadze opublikowane w ubiegłym tygodniu sprawozdanie Grupy Zadaniowej ds. Rynków Rolnych postrzegam nasze sprawozdanie jako kolejny powód do działań politycznych w kontekście programu prac Komisji na 2017 r. – powiedział Phil Hogan.

W sprawozdaniu rozważa się również dalsze możliwości dla producentów mleka. Podkreślono w nim na przykład potencjał dwóch kluczowych instrumentów pakietu mlecznego – organizacji producentów i zbiorowych negocjacji – potencjał, który nie został jeszcze w pełni wykorzystany przez państwa członkowskie, organizacje producentów i organizacje rolników. Przedstawia się także różne metody zwiększenia efektywności działań zarówno na szczeblu UE, jak i na poziomie państw członkowskich.

Państwa członkowskie zachęca się przede wszystkim do podjęcia niezbędnych kroków w celu wspierania tworzenia organizacji producentów podejmujących zbiorowe działania, które wykraczają poza negocjacje zbiorowe i tym samym zwiększają wagę takich organizacji w łańcuchu dostaw mleka. Oprócz powyższych zaleceń należy rozważyć rozszerzenie roli organizacji międzybranżowych.

W sprawozdaniu podsumowuje się, że w celu wykorzystania pełnego potencjału pakietu mlecznego należy wziąć pod uwagę przedłużenie jego stosowania po 2020 r.

Apel o przedłużenie pakietu
W związku z publikacją sprawozdania, organizacje Copa i Cogeca zaapelowały o przedłużenie pakietu mlecznego poza rok 2020. 

– Jesteśmy przekonani, że pakiet powinien obowiązywać również po 2020 r., by rolnicy mogli więcej zyskać na sprzedaży swoich produktów. Dzięki zapisom obejmującym organizacje producentów, pakiet mleczny pozwala na wzmocnienie pozycji rolników w krajach, gdzie brakuje spółdzielni mleczarskich lub gdzie ich udział w rynku jest niewielki. Dzięki spółdzielniom rolnicy mogą uzyskać wyższe ceny za swoje produkty. W związku z tym, zachęcamy do wymiany informacji na temat dobrych praktyk związanych z tworzeniem organizacji producentów, w tym spółdzielni. Naszym zdaniem ogromne znaczenie ma zbadanie możliwości finansowania z funduszy polityki rozwoju obszarów wiejskich. Jesteśmy również przekonani, że spółdzielnie powinny mieć możliwość rozwoju – w tym rozrastania się i prowadzenia działalności na szerszą skalę, by zwiększyć swoją wydajność – podkreślił sekretarz generalny Copa i Cogeca, Pekka Pesonen.

– Pakiet mleczny nie wystarczy jednak, by sprostać wszystkim wyzwaniom. Należy go uzupełnić o narzędzia chroniące dochody rolników przed zagrożeniami, czyli na przykład o umowy na stałe ceny czy rynki terminowe. Ważne jest także zwiększenie skuteczności sieci bezpieczeństwa. Ryzyko występujące na rynkach zewnętrznych mogłoby być objęte ubezpieczeniem kredytów eksportowych – podsumował przewodniczący grupy roboczej „Mleko i produkty mleczne” Copa i Cogeca, Thierry Roquefeuil.

Kontekst
Pakiet mleczny, przyjęty w 2012 r. w drodze współdecyzji, ma na celu wzmocnienie pozycji producentów w łańcuchu dostaw przetworów mlecznych oraz przygotowanie sektora na przyszłość, która będzie się cechować większym zorientowaniem na rynek i większym zrównoważeniem, wykorzystując w szczególności doświadczenia z kryzysu na rynku mleczarskim, który miał miejsce w 2009 r.

Państwa członkowskie mają prawo do nałożenia obowiązku zawierania pisemnych umów między rolnikami a przetwórcami w sektorze mleczarskim, co umożliwia rolnikom negocjowanie warunków umów zbiorowo w ramach pewnych ograniczeń.

Pakiet określa również przepisy UE dotyczące organizacji międzybranżowych umożliwiające podmiotom uczestniczącym w łańcuchu dostaw produktów mlecznych dialog i prowadzenie szeregu działań, a państwa członkowskie są uprawnione, pod pewnymi warunkami, do stosowania przepisów regulujących dostawy serów objętych ChNP/ChOG. Obejmuje on także szereg działań zwiększających przejrzystość na rynku.

Środki ustalone w ramach pakietu mlecznego będą obowiązywać do połowy 2020 r. Komisja Europejska została upoważniona do sporządzenia w 2014 r. i 2018 r. sprawozdań dotyczących sytuacji rynkowej i stosowania dostępnych środków. Sprawozdania te (dla Parlamentu i Rady) powinny w szczególności oceniać skutki dla producentów i produkcji mleka w regionach o niekorzystnej sytuacji oraz obejmować ewentualne zachęty dla rolników do zawierania umów o wspólnej produkcji. W ramach pakietu solidarnościowego zainicjowanego przez komisarza Phila Hogana we wrześniu 2015 r. drugie sprawozdanie przewidziane na rok 2018 zostało przesunięte na 2016 r. i opublikowane w dniu 24 listopada 2016 roku.

Redakcja AgroNews, fot. Kamila Szałaj