Efektywność produkcji kurcząt brojlerów

Zakłady wylęgowe powinny informować hodowców o materiale genetycznym rozprowadzanych piskląt. Informacja ta uzyskana przed zasiedleniem fermy pozwala hodowcy bardzo precyzyjnie przygotować się do wstawienia kurcząt przez właściwy dobór programu odchowu, który zawiera między innymi normy obsady, ogrzewania, oświetlenia, wentylacji, systemu żywienia, jakości i wartości pokarmowej pasz oraz profilaktyki szczepień.

Oferowane programy żywieniowe proponują najczęściej stosowanie jednej mieszanki przez okres pierwszych trzech tygodni życia. Istnieją jednak różnice w wykorzystaniu paszy przez pierwsze kilka dni, kiedy to pisklę korzysta z treści woreczka żółtkowego stanowiącego podstawowe źródło potrzeb pokarmowych. W okresie tym, dla zaspokojenia potrzeb pokarmowych piskląt, celowym może być podawanie glukozy, której w żółtku jest bardzo mało, jak również komponentów paszowych poddanych obróbce hydrotermicznej, powodującej maksymalne zżelatywienie skrobi. Niektórzy, w okresie odchowu do 3-4 dnia życia stosują pasze prestarter, lecz przedłużenie jej stosowania nie ma sensu z uwagi na niepotrzebne dodatkowe koszty. Pasza ta podawana na tacach, tylko przez kilka dni nie będzie miała istotnego wpływu na całkowity koszt żywienia kurcząt brojlerów.

Odporność pisklęcia w pierwszym stadium życia uzależniona jest w znacznym stopniu od obecności przeciwciał w organizmie matecznym. Słabo rozwinięty układ trawienny i wchłaniania wpływa, że pozostająca pasza w przewodzie pokarmowym jest dobrą pożywką dla drobnoustrojów, co prowadzić może do infekcji i w konsekwencji powoduje więcej upadków. Opóźnienie wstawienia piskląt o jedną dobę może również wpłynąć na wzrost śmiertelności. Należy również wiedzieć, że pisklęta wyklute z jaj większych (pochodzących od starszych kur) są cięższe i mają w swym organizmie większą rezerwę składników odżywczych, co zmniejsza śmiertelność piskląt. Dodanie kwasu propionowego do mieszanki paszowej działa bakteriostatycznie, jak również obniża śmiertelność wśród kurcząt pochodzących od młodego stada reprodukcyjnego.

Do tuczu przeznacza się pisklęta-czterokrotne mieszańce międzyliniowe o korzystnych cechach użytkowości. Brojlery szybko rosnące są bardziej wyrównane od ptaków wolno rosnących i zużywają mniej paszy na jednostkę przyrostu, a szczególnie lepiej wykorzystują białko.

Kurczęta w pierwszych 2 tygodniach są bardzo podatne na stresy związane z warunkami środowiskowymi. Temperatura ciała pisklęcia po wykluciu wynosi 39,7 ^oC i dopiero w 3 tygodniu życia osiąga 42 ^oC, co równa się temperaturze ciała u ptaków dorosłych. Pisklęta 1-dniowe wymagają więc wysokiej temperatury otoczenia wynoszącej 30 – 32 ^oC.

Obsada ptaków na 1m2 powierzchni użytkowej budynku jest czynnikiem kształtującym mikroklimat oraz ma wpływ na zdrowie i wzrost ptaków. W okresie do 3 tygodnia życia, zagęszczenie nie powinno być wyższe jak 15 piskląt i winno się zmniejszać do końca okresu tuczu do poziomu 9 – 10 szt./1m ²

Istotnym jest zapewnienie ptakom stałego dostępu do świeżej i czystej wody.

Zużycie paszy zależy od stopnia jej wykorzystania przez ptaki, co wiąże się z jakością i wartością pokarmową. Lepsze wyniki w tuczu uzyskuje się, jeżeli podawana jest w formie granulowanej. Koszt paszy stanowi około 70% wartości nakładów na produkcję brojlerów i jej zużycie na 1 kg przyrostu nie powinno przekraczać 2 kg.

Obniżenie zawartości tłuszczu w tuszce można uzyskać przez ograniczenie poziomu energii w paszy, co jednak powoduje zmniejszenie przyrostów masy ciała ptaków. Kurczęta tuczy się najczęściej do masy ciała około 2 kg, którą winny osiągnąć w wieku 6-7 tygodni. Ostatnio wzrasta zainteresowanie rynku europejskiego kurczętami ważącymi 1,1 – 1,2 kg o masie tuszek około 0,76 kg, które ubijane są przed ukończeniem 5 tygodni. Takie tuszki zawierają mało tłuszczu i po obróbce kulinarnej podawane są konsumentom jako połówki lub w całości. Dużym uznaniem cieszą się również około 2 kilogramowe tuszki z przeznaczeniem pieczystym od starszych brojlerów chowanych do 12 – 15 tyg. życia. Jednak z ekonomicznego punktu widzenia ten typ brojlera może być w naszych warunkach nieopłacalny.

Kurczęta utrzymywane w złych warunkach środowiskowych mogą być słabo upierzone, co naraża je na dziobanie przez inne osobniki i częstsze zachorowania.

W obecnej sytuacji kiedy nieuregulowany import jest czynnikiem zaniżającym ceny zbytu drobiu w nieznanych wcześniej okresach trudno prognozować o trwałej koniunkturze w tym kierunku produkcji.

Na efektywność produkcji brojlerów istotny wpływ mają czynniki środowiskowe i żywieniowe. Kurczęta utrzymywane w niekorzystnych dla siebie warunkach środowiskowych są mniej żywotne, gorzej wykorzystują pasze i wolniej przyrastają. Wskaźnikiem potwierdzającym właściwy odchów kurcząt jest ich wyrównanie względem masy ciała.

Jednorodność stada można zwiększyć stosując oddzielny chów kurek i kogutków, zabezpieczając im różne potrzeby żywieniowe.

Nieznaczne spowolnienie przyrostu w pierwszej fazie odchowu może wpłynąć pozytywnie na końcowy wynik tuczu, co można regulować przez kontrolowane żywienie oraz pośrednio przez zmniejszenie ilości światła. W celu uzyskania wysokich przyrostów masy ciała stosuje się ciągły 23 – godzinny okres świetlny. Pozostały krótki okres ciemności 0,5 – 1 godz. /dobę pozwala kurczętom przyzwyczaić się do sytuacji na wypadek braku dopływu energii elektrycznej. Niedostateczna powierzchnia wokół karmideł i poideł hamuje wzrost ptaków i powoduje, że ptaki podczas walki wzajemnie się uszkadzają, co uwidacznia się w zmniejszonej jednorodności stada. Teren odchowu należy zwiększać w miarę wzrostu kurcząt. W pierwszym okresie odchowu do 3 tygodnia życia włącznie, gęstość obsady brojlerów odchowywanych na ściółce może wynosić do 40 szt./1m². Regulowanie obsady względem wieku umożliwia odchów kurcząt w pierwszym ich okresie wzrostu na ograniczonej powierzchni kurnika względnie wyłączenie 1 kurnika, w tym samym okresie, aby podczas dalszego tuczu wykorzystać pozostałą powierzchnię. Takie postępowanie może przynieść oszczędności w postaci zmniejszonego zużycia energii elektrycznej do 30 % za okres tuczu. Norma obsady w drugim okresie tuczu wynosi 13 – 16 sztuk.

Standardowymi wskaźnikami przyżyciowymi mającymi wpływ na efekty finansowe fermy drobiu są: wykorzystanie paszy, przeżywalność, masa ciała przed ubojem i liczba dni wychowu. Istotnym parametrem decydującym o efektywności produkcji winna być wydajność rzeźna ptaków, która oceniana jest w państwach Unii Europejskiej i wynosi średnio 66 – 67% bez uwzględnienia podrobów jadalnych, natomiast z podrobami jadalnymi (serce, wątroba, żołądek) wzrasta do 70%. Uzyskiwana wydajność rzeźna zależy również od wielu innych czynników, w tym do najbardziej wpływowych zalicza się żywienie i wiek uboju. Kurczęta ubite tydzień później mogą mieć wyższą wydajność rzeźną o 3 – 4 %.

Janusz Wojciechowski
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego Minikowo

Źródło: Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, www.kpodr.pl, fot. sxc.hu