W 2018 roku KRUS odnotował aż 15 tys. wypadków w gospodarstwach rolnych. Wiele z nich to efekt rutyny, nieuwagi oraz niedbalstwa, które, szczególnie przy pracy związanej z konserwacją i naprawą maszyn rolniczych, mogą nieść ze sobą często nieodwracalne konsekwencje dla zdrowia i życia człowieka. Jak ich uniknąć?
Zidentyfikuj czynniki ryzyka
Identyfikacja zagrożeń związanych z pracą w gospodarstwie rolnym jest kluczem do zapewnienia bezpieczeństwa jego pracownikom i stworzenia odpowiednich procedur prewencji. To określenie potencjalnych miejsc ich wystąpienia oraz zachowań, które je determinują.
Jednym z czynników ryzyka jest praca w samotności, którą można zaobserwować najczęściej w małych gospodarstwach rodzinnych, gdzie kadrę pracowniczą stanowi jego właściciel lub/i członkowie jego rodziny. Brak obecności innego pracownika w danym miejscu pracy może mieć fatalne skutki w sytuacji zaistnienia wypadku, ponieważ osoba poszkodowana nie ma wówczas możliwości uzyskania natychmiastowej pomocy. Innym ważnym elementem ryzyka jest brak odpowiednich środków ochrony indywidualnej dla pracowników, a więc wyposażenia, które chroni ich przed niekorzystnym wpływem czynników zewnętrznych. Może to być na przykład efekt zamierzonych oszczędności finansowych właściciela gospodarstwa, który rezygnuje z zakupu odpowiedniego lub kompleksowego zabezpieczenia pracowniczego.
Oszczędności mogą również dotyczyć sfery zakupów sprzętu rolniczego i narzędzi, czy wykonywania napraw. Największe zagrożenie wynika jednak po prostu z rutyny, nieuwagi, niedbalstwa oraz zmęczenia. Tego ostatniego niestety nie da się całkowicie wyeliminować, zwłaszcza w szczycie sezonu. Warto jednak pomyśleć o regularnych, profesjonalnych szkoleniach, które uczą odpowiedzialności za siebie i współpracowników oraz wzoru zachowania w potencjalnie niebezpiecznych sytuacjach.
Zorganizuj bezpieczny warsztat
Praca w warsztacie, zwłaszcza w sezonie, przy naprawie czy konserwacji maszyn rolniczych bywa bardzo dynamiczna. To moment, w którym pośpiech, chwila nieuwagi lub niedbalstwo może doprowadzić do niebezpiecznych dla zdrowia i życia incydentów. Warto zatem odpowiednio zadbać o organizację pracy w tym miejscu i bezpieczeństwo przebywających w nim osób. Jak to zrobić?
- Zapewnij pracownikom odpowiednie przeszkolenie, adekwatne do wykonywanych obowiązków oraz środki ochrony indywidualnej (ochrona głowy, oczu, dróg oddechowych, stóp, ciała);
- Utrzymuj porządek w warsztacie, aby uniknąć niebezpiecznych potknięć i poślizgu, upadków;
- Zagospodaruj odpowiednio odpady;
- Zapewnij łatwość wydostania się z dołów inspekcyjnych oraz zadbaj o odpowiednio chronione żarówki inspekcyjne;
- Wygospodaruj odpowiednie miejsce dla narzędzi i sprzętu oraz zadbaj o dobry ich stan;
- Regularnie testuj i sprawdzaj sprawność instalacji oraz sprzętu elektrycznego;
- Odpowiednio izoluj maszyny i urządzenia generujące wysoki poziom hałasu;
- Udostępnij pracownikom odpowiedni i sprawny sprzęt dla zapewnienia bezpieczeństwa pracy na wysokościach;
- Zapewnij właściwe warunki przechowywania sprzętu spawalniczego oraz wykonania prac z jego użyciem;
- Zorganizuj pomieszczenie warsztatu w taki sposób, aby zapewnić jego odpowiednią wentylację i wyeliminować ryzyko ewentualnego zapłonu;
- Unikaj chlorowanych rozpuszczalników oraz innych substancji o dużym stopniu szkodliwości.
Przestrzegaj procedur przy naprawach sprzętu
Przed przystąpieniem do konserwacji lub napraw maszyny należy przeprowadzić procedurę „bezpiecznego stopu” poprzez zaciągnięcie lub włączenie hamulca ręcznego, ustawienie biegu neutralnego oraz wyłączenie silnika maszyny i usunięcie kluczyka ze stacyjki. Maszyna powinna odpocząć, jeśli przed przystąpieniem do napraw, była eksploatowana. O czym należy pamiętać podczas prac naprawczych? Oto niektóre z ważnych zaleceń:
- Naprawę i konserwację powinny wykonywać wyłącznie osoby do tego upoważnione/przeszkolone przy pomocy odpowiedniego, sprawdzonego i sprawnego sprzętu, zgodnie z instrukcjami producenta;
- Przed przystąpieniem do pracy zabezpiecz elementy, które mogą na ciebie spaść lub niebezpiecznie się przesuwać;
- Upewnij się, że maszyna jest odpowiednio unieruchomiona, aby uniknąć najechania, przygniecenia, zmiażdżenia;
- Zadbaj o bezpieczne uwolnienie energii ze sprężonego materiału i hydrauliki oraz o ostrożność przy opróżnianiu zbiornika paliwa jeszcze przed rozpoczęciem napraw;
- Korzystaj z wbudowanych drabin i specjalnie zaprojektowanych punktów dostępu;
- Odłącz akumulator;
- Testuj maszynę na biegu neutralnym, zakładając uprzednio jej elementy ochronne;
- Jeśli naprawiasz maszynę bezpośrednio na polu, w przygotowaniu się do tej czynności uwzględnij warunki pogodowe oraz gruntowe .
Opracowanie: Polskie Stowarzyszenie Rolnictwa Zrównoważonego ASAP
