2021 rok zapowiada się bardzo korzystnie dla producentów rzepaku. Kondycja roślin jest dobra. Plony i ceny (najwyższe w historii) rysują się także wyjątkowo optymistycznie. Ta dobra koniunktura sprzyja wyborowi rzepaku do uprawy. Warto zastanowić się nad wyborem odmiany. Jakie kryteria należy rozważyć?
Wysokość i stabilność plonowania
Jego wysokość bezpośrednio przekłada się na zysk plantatora. Niewątpliwie jest to najważniejsza z analizowanych przesłanek. Z uwagi na coraz częstsze anomalia i zmienne warunki pogodowe, warto zwrócić uwagę także i na stabilność plonowania. Ta cecha zwiększa bezpieczeństwo uprawy i polega na zdolności danej odmiany do utrzymywania wysokich plonów w różnych warunkach uprawowych.
Zaolejenie
Od kilku lat cena nasion uzależniona jest od tego parametru. Zaolejenie staje się coraz bardziej istotne. To ono determinuje wartość surowca. Nie każdą wysoko plonującą odmianę cechuje także wysoka zawartość tłuszczu w nasionach. Warto przeanalizować także i to kryterium.
Podwyższona odporność na pękanie łuszczyn i osypywanie się nasion
Niewiele odmian posiada tę cechę. Ma ona kluczowy wpływ na wysokość uzyskiwanego plonu. Latem, przed zbiorem rzepaku często występują ulewne burze i wichury. Zdarzają się także gradobicia. Te zjawiska spowodować mogą uszkodzenia łuszczyn. Znaczna ilość nasion wysypuje się z nich. Oczywiście istnieją metody na ich sklejenie, zabezpieczenie przed ewentualnym rozsypaniem. Jednak ekonomicznie uzasadniony jest wybór odmiany cechującej się podwyższoną odpornością na pękanie łuszczyn i osypywanie się nasion.
Zimotrwałość i mrozoodporność
W naszych warunkach klimatycznych ten parametr może zadecydować o powodzeniu uprawy. Niska temperatura, silne wiatry w połączeniu z brakiem okrywy śnieżnej mogą spowodować uszkodzenia zimujących roślin. To kluczowa cecha odmian, którą powinno się zweryfikować. Odmiany o dobrej zimotrwałości charakteryzuje silny początkowy wigor i mała elongacja szyjki korzeniowej przed nadejściem zimy. Od kilku lat w Polsce nie mieliśmy do czynienia ze srogimi zimami, które w znaczący sposób wpłynęły na kondycję roślin. Ale nie można zapominać o takich, jak te w 2012 czy 2016 roku. Okazały się bezwzględne dla ozimin. Część plantacji została całkowicie zniszczona.
Mieszańcowe odmiany rzepaku ozimego. Czym się kierować przy wyborze nasion?
Zdrowotność
To także priorytet. Jej poprawa to główne wyzwanie firm nasiennych. Uprawa rzepaku staje się coraz bardziej techniczna, a rynek się segmentuje. Przed podjęciem decyzji o zakupie materiału siewnego warto przeanalizować zdrowotność poszczególnych odmian. Wybrać taką odmianę, która jest najlepiej dopasowana do warunków klimatyczno-glebowych i technologii produkcji. Na zainfekowane kiłą stanowiska dobrać te odmiany, które cechuje odporność na kiłę kapusty. Jeśli zmagaliśmy się z problemem suchej zgnilizny kapustnych wybrać odmianę charakteryzującą się „podwójną” odpornością na tę chorobę. Cecha ta zapewnia najwyższy poziom ochrony przed tym patogenem.
Efektywne wykorzystanie azotu
To także ważna cecha, którą warto zanalizować przed zakupem materiału siewnego. Azot to najbardziej plonotwórczy pierwiastek. Niestety, czasem zdarzają się sytuacje, iż z uwagi na przykład na niekorzystne warunki pogodowe, nie można go w odpowiednim czasie dostarczyć roślinom lub rośliny nie są w stanie go pobrać z gleby. Opóźnione nawożenie lub też brak możliwości pobrania azotu z gleby mogą mieć negatywny wpływ na tempo wznowienia wiosennej wegetacji i regenerację pozimowych uszkodzeń. To z kolei niekorzystnie przekłada się na kondycję roślin i wysokość plonowania. Aby zniwelować ujemne skutki takich sytuacji warto wybrać odmianę charakteryzującą się umiejętnością efektywnego wykorzystania azotu. W warunkach ograniczonego nawożenia lub przy niskiej dostępności azotu takie odmiany efektywniej gospodarują dostępnymi ilościami tego składnika. Nie obniżają swojego poziomu plonowania w porównaniu z mieszańcami, które tej cechy nie posiadają. Przykładem takiej odmiany jest DK Expectation.
Dywersyfikacja
Wybór odpowiedniego mieszańca i sposób zabezpieczenia kwalifikatu to jedne z pierwszych decyzji, jakie musi podjąć każdy producent rzepaku. Plantatorzy uprawiający rzepak ozimy potrzebują różnorodnych odmian. Na dużych areałach, biorąc pod uwagę techniczne możliwości zbioru, lepiej wybrać kilka o różnym czasie dojrzewania łanu.
Anna Rogowska
