Zapaść na rynku trzody chlewnej jest ewidentna. Ubywa samodzielnych gospodarstw produkujących trzodę chlewną w Polsce i w innych krajach unijnych. Poziom cen dalece odbiega od rosnących kosztów produkcji. Spożycie mięsa wieprzowego w krajach UE spada.
ASF dziesiątkuje stada i powoduje znaczące obniżki cen trzody chlewnej produkowanej w strefach czerwonych
Polscy rolnicy uzależnili się od importu warchlaków z Danii czy Holandii. W ten sposób kupujemy drogą technologię a sprzedajemy tanie mięso. ASF dziesiątkuje stada i powoduje znaczące obniżki cen trzody chlewnej produkowanej w strefach czerwonych. Na horyzoncie pojawiają się nowe zasady bioasekuracji wprowadzone przez Komisję Europejską, które będą obowiązywać od października br. Ich spełnienie może wymagać poniesienia kosztów inwestycji, co spowoduje kolejne zamykanie tej gałęzi produkcji. Te zjawiska szczególnie dotykają rolników z naszego województwa, które ciągle dostarcza na rynek ponad 30% mięsa wieprzowego.
Wielkopolska Izba Rolnicza wielokrotnie zgłaszała te problemy instytucjom, takim jak Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi czy służby weterynaryjne. Wypada nam się cieszyć, że wreszcie część z nich została uwzględniona w ogłoszonym właśnie przez Pana Ministra Pudę programie odbudowy gospodarstw po ASF. Zwracamy jednak uwagę, że większość z tych instrumentów ma charakter doraźnej pomocy lub instrumentów zwrotnych takich jak pożyczki czy kredyty. Brakuje natomiast koncepcji w zakresie stabilizacji rynku oraz uniezależnienia się od importu drogiego materiału hodowlanego. Brak takich instrumentów powoduje, że rolnicy nie widzą perspektywy poprawy sytuacji dochodowej związanej z produkcją trzody chlewnej. Jeśli posiadają odpowiednie budynki to bardzo często wybierają tucz kontraktowy, który może daje niewielkie pieniądze ale daje poczucie bezpieczeństwa, że one będą ciągle takie same w długiej perspektywie czasu. Taką drogę wybrali Hiszpanie, którzy na dzień dzisiejszy wyprzedzili Niemców w zakresie skali produkcji trzodowej w Europie.
Polscy rolnicy ciągle nie wykorzystują szans, jakie daje współpraca gospodarcza. Pomimo istnienia wielu grup producentów trzody chlewnej, efekty ich działania są mizerne. Brakuje współpracy pomiędzy samymi grupami i tworzenia związków grup i silnych organizacji gospodarczych. Taką droga poszli Duńczycy, którzy współpracę gospodarcza połączyli z postępem hodowlanym i wdrażaniem nowoczesnych technologii a w kolejnym kroku koncentracją w obszarze przetwórstwa.
WIR zaprasza do zapoznania się z nowymi oraz zmodyfikowanymi instrumentami wsparcia finansowego w ramach programu odbudowy gospodarstw po ASF. Celem programu wspomaganie utrzymania lub odbudowa produkcji zwierzęcej w zakresie chowu i hodowli świń w gospodarstwach dotkniętych ASF.
BIOASEKURACJA
AKTUALNE DZIAŁANIA
Działania bioasekuracyjne w ramach PROW
Celem działania „Wsparcie inwestycji w środki zapobiegawcze, których celem jest ograniczenie skutków prawdopodobnych klęsk żywiołowych, niekorzystnych zjawisk klimatycznych i katastrof” jest wspieranie zapobieganiu ryzyku i zarządzanie ryzykiem w gospodarstwach. Beneficjentami tego instrumentu mogą być rolnicy- osoby fizyczne, osoby prawne, spółka osobowa lub wspólnik spółki cywilnej. Pomoc przyznawana jest w formie refundacji do wysokości 80% kosztów kwalifikowalnych w przypadku utworzenia lub zmodernizowania niecki dezynfekcyjnej, wyposażenia gospodarstwa rolnego w urządzenie do dezynfekcji, wykonania inwestycji mającej na celu utrzymywanie świń w gospodarstwie rolnym w odrębnych, zamkniętych pomieszczeniach, przebudowy lub remontu pomieszczenia w chlewni lub w budynku gospodarskim funkcjonalnie powiązanym z chlewnią, tak aby w ich wyniku w tym pomieszczeniu było możliwe zdezynfekowanie się osób które zajmują się obsługą świń czy też budowy lub przebudowy magazynu do przechowywania słomy dla świń. Pomoc przyznaje się i wypłaca do wysokości limitu, który w okresie realizacji programu wynosi maksymalnie na jednego Beneficjenta 100 000 zł.
NOWE INSTRUMENTY
Refundacja wydatków poniesionych w ramach dostosowania gospodarstw do wymogów bioasekuracji – pomoc de minimis
Celem programu jest wsparcie producentów świń w zabezpieczeniu gospodarstw przed afrykańskim pomorem świń – ograniczenie ryzyka przeniesienia wirusa ASF do chlewni. Beneficjentami programu mogą być producenci rolni, prowadzący gospodarstwo rolne, w którym utrzymywane są świnie. Pomoc ma charakter pomocy de minimis w rolnictwie i jest udzielana w formie refundacji do 50% wydatków dla producentów rolnych będących rolnikami ryczałtowymi w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług – według ceny brutto, a dla pozostałych producentów rolnych – według ceny netto, poniesionych w danym roku kalendarzowym. Refundacja dotyczy zakupu mat dezynfekcyjnych, sprzętu do wykonania zabiegów dezynfekcyjnych, dezynsekcyjnych lub deratyzacyjnych oraz produktów biobójczych, środków dezynsekcyjnych lub deratyzacyjnych, odzieży ochronnej i obuwia ochronnego oraz wydatków poniesionych na zabezpieczenie budynków, w których utrzymywane są świnie przed dostępem zwierząt domowych
Wnioski można składać od 6 sierpnia do 27 sierpnia br. do kierownika biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa właściwego ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę producenta rolnego.
Więcej szczegółowych informacji o tym działaniu mogą Państwo zobaczyć tutaj
ELIMINOWANIE NIŻEJ CENY/REKOMPENSATY UTRACONEGO DOCHODU
AKTUALNE DZIAŁANIA
Ustawa z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2019 r., poz. 988, z późn. zm.).
Celem tego instrumentu jest ułatwienie producentom świń prowadzącym produkcję na obszarze objętym ograniczeniami III w związku z występowaniem afrykańskiego pomoru świń sprzedaży świń po średnich cenach rynkowych. O pomoc mogą ubiegać się producenci świń prowadzący produkcję świń na obszarze objętym ograniczeniami w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń sprzedający świnie po średniej cenie rynkowej do zakładu realizującego zamówienie na dostawy mięsa lub produktów mięsnych udzielone przez podmiot publiczny, z wyłączeniem przepisów ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz zakłady mięsne realizujące zamówienie na dostawy mięsa lub produktów mięsnych udzielone przez podmiot publiczny, z wyłączeniem przepisów ustawy – Prawo zamówień publicznych.
Pomoc finansowa dla producentów rolnych, którzy w związku z obowiązującym zakazem utrzymywania w gospodarstwie świń lub ich wprowadzenia do gospodarstwa, wydanym w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń, na podstawie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. z 2020 r., poz. 1421) zaprzestali produkcji świń.
Głównym celem tego programu jest wsparcie producentów świń który w związku z obowiązującym zakazem utrzymywania w gospodarstwie świń lub ich wprowadzenia do gospodarstwa, wydanym w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń na podstawie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, zaprzestał produkcji świń. Beneficjentem może zostać producent świń, który posiada numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności oraz który zaprzestał produkcji świń w związku z zakazem utrzymywania w gospodarstwie świń lub ich wprowadzania do gospodarstwa, wydanym przez Powiatowego Lekarza Weterynarii w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń. Na kwotę pomocy składa się iloczyn średniej rocznej liczby świń utrzymywanych w gospodarstwie w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym został wprowadzony zakaz (jednak nie więcej niż 50 sztuk dla jednego producenta świń) i kwoty 0,36 zł oraz liczby dni w danym roku kalendarzowym obowiązywania zakazu. Prawidłowo wypełnione wnioski należy składać do kierownika biura powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa właściwego ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę producenta świń wraz z decyzją powiatowego lekarza weterynarii o zakazie utrzymywania w gospodarstwie świń lub ich wprowadzania do gospodarstwa.
NOWE INSTRUMENTY
Pomoc w formie wyrównania kwoty obniżonego dochodu uzyskanej przez producenta świń ze sprzedaży świń utrzymywanych na obszarze objętym restrykcjami w związku ze zwalczaniem afrykańskiego pomoru świń
Celem programu jest pomoc producentom świń poprzez wyrównanie kwoty obniżonego dochodu uzyskanej przez producenta świń ze sprzedaży świń utrzymywanych na obszarze objętym restrykcjami w związku ze zwalczaniem afrykańskiego pomoru świń. Beneficjentami programu mogą być producenci świń którym: został nadany numer identyfikacyjny w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, są mikroprzedsiębiorstwem, małym lub średnim przedsiębiorstwem w rozumieniu załącznika I do rozporządzenia 702/2014, utrzymują lub utrzymywali świnie w siedzibie stada, położonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na obszarze objętym ograniczeniami.
Kwota pomocy stanowi: różnicę między iloczynem liczby świń sprzedanych we wskazanym we wniosku kwartale i średniej ceny sprzedaży świń uzyskanej w tym kwartale a iloczynem średniej liczby świń sprzedanych w tym samym kwartale w kolejnych trzech latach przed rokiem, którego kwartał został objęty wnioskiem bądź średnią liczbę świń sprzedanych w tym samym kwartale w ciągu trzech lat w okresie pięcioletnim poprzedzającym rok, którego kwartał został objęty wnioskiem, z pominięciem kwartału o najwyższej i najniższej wartości sprzedaży świń uzyskanej w tym okresie.
Na razie nie jest znany termin uruchomienia pomocy.
OSŁONA FINANSOWA ZACIĄGNIĘTYCH ZOBOWIĄZAŃ CYWILNOPRAWNYCH
AKTUALNE DZIAŁANIA
Pożyczki
Celem nieoprocentowanej pożyczki jest sfinansowanie nieuregulowanych zobowiązań cywilnoprawnych, które zostały podjęte w związku z prowadzeniem przez producenta świń działalności rolniczej na obszarach ASF. Beneficjentami mogą zostać producenci rolni, którzy utrzymywali świnie w siedzibie stada położonej na obszarze objętym ograniczeniami z powodu ASF. Pomoc jest przyznawana w postaci nieoprocentowanej pożyczki ma charakter pomocy de minimis w rolnictwie. Kwota pożyczki nie może przekroczyć kwoty zobowiązań cywilnoprawnych i przyznawana jest w wysokości od 50.000 zł do 1.000.000 zł na siedzibę stada – zależnie od liczby świń utrzymywanych średniorocznie w 2018 r. w danym stadzie. Okres spłaty pożyczki maksymalnie do 10 lat.
ODBUDOWA POGŁOWIA ŚWIŃ
AKTUALNE DZIAŁANIA
Pożyczka ze środków Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa
O pożyczkę mogą ubiegać się rolnicy prowadzący gospodarstwa rodzinne, którzy realizują przedsięwzięcia rozwijające obszary wiejskie poprzez działania innowacyjne lub rozwojowe, w zakresie np. produkcji, hodowli czy przetwórstwa. Kwota kredytu stanowi maksymalnie 500.000 zł co stanowi 80% wartości przedsięwzięcia. Od 1 marca 2021 r. preferencyjne oprocentowanie jest na poziomie 1,15% w skali roku (plus WIBOR), sześcioletni okres spłaty, możliwość spłaty miesięcznej lub kwartalnej. W uzasadnionych przypadkach można przedłużyć do 10 lat. Zabezpieczeniem jest weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową oraz pełnomocnictwa do dysponowania środkami z rachunku bankowego wnioskodawcy. Nabór na to działanie jest ciągły i jednostką zajmującą się przyjmowaniem wniosków jest Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.
Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych w ramach PROW
Celem operacji jest zwiększenie rentowności i konkurencyjności gospodarstwa beneficjenta w obszarze rozwoju produkcji prosiąt, związanym z racjonalizacją technologii produkcji, wprowadzeniem innowacji, zmianą profilu produkcji, zwiększeniem skali produkcji, poprawą jakości produkcji lub zwiększeniem wartości dodanej produktu. O wsparcie ubiegać się mogą rolnicy – osoby fizyczne, wspólnicy spółek cywilnych, osoba prawna, spółka osobowa prawa handlowego, oddział przedsiębiorcy zagranicznego. Pomoc przyznawana jest w formie refundacji części kosztów kwalifikowalnych w wysokości do 50% kosztów kwalifikowalnych, 60% kosztów kwalifikowalnych – w przypadku operacji realizowanej przez osoby wspólnie wnioskujące lub młodego rolnika ora nie mniej niż 30% kosztów kwalifikowalnych. Limit pomocy to 500 tys. zł na jedno beneficjenta i jedno gospodarstwo z zastrzeżeniem, że 200 tys. zł przyznawane jest dla operacji obejmującej inwestycje niezwiązane bezpośrednio z budową, modernizacją budynków inwentarskich.
Wnioski można składać w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w okresie od 21 czerwca do 19 sierpnia br.
NOWE INSTRUMENTY
Kredyt preferencyjny na odbudowę stada świń
O wsparcie w ramach programu „Kredyt preferencyjny na odbudowę stada świń” może starać się producent rolny, który zaprzestał produkcji świń w związku z otrzymaniem decyzji powiatowego lekarza weterynarii nakazującej zabicie lub ubój świń oraz zakazującej ich utrzymywania w gospodarstwie/siedzibie stada, spełnia wymogi dotyczące bioasekuracji, który jest mikro, małym lub średnim przedsiębiorstwem w rozumieniu załącznika I do rozporządzenia Komisji (UE) nr 702/2014 z dnia 2 czerwca 2014 r. Otrzymane wsparcie można przeznaczyć na: zakup stada podstawowego świń lub stada obrotowego świń, rzeczowych środków obrotowych do produkcji rolnej w celu wznowienia produkcji świń np. pasze, opłaty weterynaryjne, czyszczenie oraz dezynfekcji chlewni, zakup maszyn i urządzeń stanowiących wyposażenie chlewni oraz ciągników rolniczych i innych maszyn służących do prowadzenia produkcji świń.
Jeżeli chodzi o kwotę kredytu to jest ona zróżnicowana w zależności od liczebności stada świń utrzymywanych średniorocznie w roku poprzedzającym rok, w którym wydana została decyzja powiatowego lekarza weterynarii nakazująca zabicie lub ubój świń oraz zakazująca ich utrzymywania w gospodarstwie/siedzibie stada, tj. kwota kredytu nie może wynosić więcej niż:
- 50.000 zł na siedzibę stada, w której. było utrzymywanych średniorocznie do 50 sztuk świń;
- 100.000 zł na siedzibę stada, w której było utrzymywanych średniorocznie powyżej 50 do 100 sztuk świń;
- 500.000 zł na siedzibę stada, w której było utrzymywanych średniorocznie powyżej 100 do 500 sztuk świń;
- 800.000 zł na siedzibę stada, w której było utrzymywanych średniorocznie powyżej 500 do 1000 sztuk świń;
- 1.500.000 zł na siedzibę stada, w której było utrzymywanych średniorocznie powyżej 1000 sztuk świń.
Oprocentowanie kredytu jest zmienne i nie może wynosić więcej niż stopa referencyjna WIBOR 3M powiększona nie więcej niż o 3,5 p.p. (przy WIBOR 0,21% całkowite oprocentowanie kredytu wynosi 3,71 %). Przy ustalaniu wysokości oprocentowania stosuje się stopę referencyjną WIBOR 3M, ogłaszaną na ostatni dzień roboczy drugiego miesiąca kwartału, która podlega zmianom w okresie kredytowania zgodnie z wysokością stopy referencyjnej WIBOR 3M ogłaszaną w ostatnim dniu roboczym drugiego miesiąca poprzedzającego każdy następny kwartał.
Oprocentowanie należne bankowi jest płacone przez: Kredytobiorcę w wysokości 0,7 oprocentowania, jednak nie mniej niż 1%, Agencję – w pozostałej części (0,3 do 0,5 całkowitego oprocentowania kredytu). W przypadku częściowej spłaty kapitału oprocentowanie ustala bank, a Agencja spłaca część kapitału za kredytobiorcę.
Na razie nie jest znany termin uruchomienia pomocy.
PRZETWÓRSTWO/SKRACANIE ŁAŃCUCHA DOSTAW
AKTUALNE DZIAŁANIA
Przetwórstwo w ramach PROW 2014-2020
Celem poddziałania „Wsparcie inwestycji w przetwarzanie produktów rolnych, obrót nimi i ich rozwój” jest poprawa konkurencyjności producentów rolnych poprzez lepsze ich zintegrowanie z łańcuchem rolno-spożywczym poprzez systemy jakości, promocję na rynkach lokalnych i krótkie cykle dostaw, grupy producentów oraz organizacje międzybranżowe. O wsparcie w ramach tego instrumentu może ubiegać się rolnik będący osobą fizyczną lub małżonek tego rolnika, jeżeli podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy w pełnym zakresie, wykonuje lub podejmuje wykonywanie działalności w zakresie przetwarzania i zbywania przetworzonych produktów rolnych w ramach rolniczego handlu detalicznego (RHD). Wsparcie dotyczy także rolnika będącego osobą fizyczną, domownika lub małżonka tego rolnika jeśli: podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie, rozpoczyna wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie przetwarzania produktów rolnych, posiada numer identyfikacyjny.
Formą wsparcia jest refundacji poniesionych przez Beneficjenta kosztów inwestycji w wysokości do 50% kosztów kwalifikowalnych, natomiast wysokość wsparcia wynosi 100 tys. zł – jeżeli rolnik składa wniosek w ramach RHD, 500 tys. zł, jeśli rolnik składa wniosek na podejmowanie działalności gospodarczej. Wsparciem są objęte głównie sektory przetwórstwa mleka, mięsa, zbóż, owoców i warzyw.
Według informacji ARiMR nabór odbędzie się w październiku 2021r.
NOWE INSTRUMENTY W RAMACH KPO
Małe przetwórstwo i rolnicy
Beneficjentami tego instrumentu mogą być rolnicy, rybacy, podmioty prowadzące działalność w ramach RHD. Otrzymaną pomoc można przeznaczyć na zakup materiałów i usług związanych z budową, modernizacją miejsc sprzedaży żywności bezpośrednio konsumentom końcowym, zakup maszyn i urządzeń do przetwarzania i przechowywania produktów czy też zakup specjalistycznych środków transportu do sprzedaży obwoźnej lub transportu w warunkach chłodniczych.
Wsparcie mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) przetwórstwa rolno-spożywczego
O wsparcie mogą starać się nowo zarejestrowane jak i już funkcjonujące mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa sektora przetwarzania i wprowadzania do obrotu produktów rolnych, rybołówstwa. Środki należy przeznaczyć na zakup maszyn i urządzeń do przetwarzania i przechowywania zakup specjalistycznych środków transportu do przewozu produktów. Wsparcie inwestycji będzie miało formę refundacji poniesionych kosztów, rekompensat za poniesione straty, ryczałtu lub zaliczek na poczet prefinansowania inwestycji. Aktualnie nasz kraj czeka na akceptację Krajowego Planu Odbudowy przez Komisję Europejską.
ŚWIADOMOŚĆ I DOSTĘPNOŚĆ INFORMACJI
AKTUALNE INSTRUMENTY
Szereg szkoleń dla rolników orgaznizowanych przez Ośrodki Doradztwa Rolniczego, Inspekcję Weterynaryjną, Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa w zakresie bioasekruacji jak również środków i konsekwencji wystąpienia chorób zakaźnych – głównie ASF.
NOWE INSTRUMENTY
Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa zakupił domenę www.solidarnizrolnikami.pl. Na stronie zostaną zamieszczone informacje dla rolników, którzy zmagają się z ASF oraz linki do stron instytucji współpracujących takich jak: GIW, ARiMR, KRUS, które udostępniają także informacje w tej tematyce. Głównym celem tego projektu jest zapewnienie rolnikowi jednego miejsca, w którym będzie mógł znaleźć niezbędną wiedzę jak również dostęp do arzędzi pomocy oferowanych przez państwo polskie, która mamy nadzieję ułatwi walkę z ASF. Link bezpośredni do domeny będzie podany na stronie Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa.
Andrzej Przepióra
Aleksander Poznański
WIR
