Chcąc prowadzić nowoczesne i efektywne gospodarstwo rolne warto stawiać na kwalifikowany materiał siewny, który jest jednym z podstawowych czynników determinujących wysokie i zadowalające plony. Obserwuje się, że coraz więcej rolników stosuje taki materiał siewny, którego określone parametry są potwierdzone wynikami urzędowej oceny.
W województwie kujawsko-pomorskim utrzymuje się stosunkowo wysokie zainteresowanie wśród rolników produkcją materiału siewnego ziemniaka. Województwo to znajduje się na czwartym miejscu w Polsce pod względem powierzchni plantacji nasiennych ziemniaka. Do oceny polowej w 2021 roku zgłoszono 240 plantacji sadzeniaków o łącznej powierzchni 696,69 ha.
Produkcja sadzeniaków jest stosunkowo trudnym kierunkiem produkcji, ponieważ wymaga od producenta nie tylko dobrej znajomości technologii uprawy, przepisów i norm prawnych ale także zaangażowania i dyscypliny oraz współpracy producenta z PIORiN. Produkcja sadzeniaków na każdym etapie nadzorowana jest przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa tak aby wyprodukowany materiał kwalifikowany był wysokiej jakości i odpowiadał odpowiednim normom.
W procesie produkcji sadzeniaków ziemniaka pracownicy PIORiN wykonują szereg czynności urzędowych w następujących etapach:
- Rejestracja podmiotów profesjonalnych Podmiot zainteresowany produkcją sadzeniaków ma obowiązek uzyskania wpisu do urzędowego rejestru podmiotów profesjonalnych oraz zgłoszenia zamiaru prowadzenia obrotu materiałem siewnym i uzyskania wpisu odpowiednio do ewidencji przedsiębiorców lub do ewidencji rolników. Wniosek do pobrania tutaj: https://piorin.gov.pl/kp-formularze/
- Pobieranie prób gleby przez inspektorów PIORiN przed wysadzeniem sadzeniaków w celu określenia odpowiedniego stanowiska dla plantacji ziemniaka-sadzeniaka, które powinno być wolne od agrofagów kwarantannowych: mątwika ziemniaczanego (Globodera rostochiensis), mątwika agresywnego (Globodera pallida) oraz raka ziemniaka (Synchytrium endobioticum)
 |
Pobieranie próby gleby próbobierzem laskowym
 |
Zapakowane próby gleby
3. Ocena polowa plantacji w trakcie wegetacji wykonywana przez urzędowych kwalifikatorów.
Na ocenę polową składają się dwie oceny stanu plantacji, które wykonuje się we właściwym stadium rozwoju roślin. (pierwszą, kiedy rośliny osiągną wysokość około 20 cm, drugą w okresie od pełni kwitnienia plantacji do dwóch tygodni po kwitnieniu jednak nie później niż przed początkiem żółknięcia i zasychania liści lub bezpośrednio przed zabiegiem niszczenia naci). Po dokonaniu oceny polowej kwalifikator wydaje Świadectwo oceny polowej lub Informację o dyskwalifikacji plantacji.
 |
Lustracja plantacji ziemniaka
4. Pobieranie prób do oceny weryfikacyjnej z plantacji ziemniaków, którą wykonują urzędowi próbobiorcy.
Ocena weryfikacyjna ziemniaka dokonywana jest tylko w przypadku pozytywnego wyniku oceny polowej plantacji nasiennej, w celu sprawdzenia stopnia porażenia chorobami wirusowymi, które nie były wykryte (w przypadku braku widocznych objawów) w ocenie polowej.
 |
Pobieranie próby
 |
Zaplombowana próba
5. Ocena weryfikacyjna, pobranych prób sadzeniaków, wykonywana przez urzędowe laboratoria w celu,
weryfikacji wyników oceny polowej w zakresie stopnia porażenia chorobami wirusowymi: wirusem Y ziemniaka (PVY), wirusem liściozwoju ziemniaka (PLRV), wirusem M ziemniaka (PVM), wirusem A ziemniaka (PVA), wirusem S ziemniaka (PVS), wirusem X ziemniaka (PVX).
 |
Rośliny ziemniaka w szklarni
 |
Laboratoryjna ocena ziemniaka w zakresie porażenia chorobami wirusowymi
6. Kontrola zdrowotności po zbiorach pod kątem groźnych szkodników i chorób ziemniaka wraz z pobraniem
prób do badań laboratoryjnych. Badane są wszystkie partie ziemniaków uprawiane w danym miejscu produkcji sadzeniaków.
7. Ocena cech zewnętrznych wykonywana przez kwalifikatorów urzędowych i akredytowanych.
Ocena cech zewnętrznych sadzeniaków ziemniaka ma na celu sprawdzenie zgodności ich cech jakościowych z wymaganiami szczegółowymi. Ocena cech zewnętrznych partii sadzeniaków ziemniaka jest dokonywana jeden raz na sezon sprzedaży (jesień lub wiosna). Partię sadzeniaków nie sprzedaną w okresie 2 miesięcy od dnia dokonania oceny cech zewnętrznych poddaje się ponownie ocenie. Kwalifikator dokonujący oceny cech zewnętrznych sadzeniaków nadzoruje paszportowanie i plombowanie opakowań z ocenionymi sadzeniakami oraz wystawia świadectwo oceny cech zewnętrznych.
 |
Ocena cech zewnętrznych
8. Wprowadzenie do obrotu
Tak przygotowana partia sadzeniaków zaopatrzona w świadectwo cech zewnętrznych oraz paszporty roślin może trafić do obrotu i gospodarstw, zajmujących się produkcją sadzeniaków, ziemniaków przemysłowych i konsumpcyjnych.
 |
Partia sadzeniaków z paszportami w obrocie
Źródło i fot.: PIORiN
