Nadeszła jesień. Zbliżają się zbiory kukurydzy na ziarno. W tym roku wyznaczenie optymalnego terminu sprzątnięcia roślin z pola nie będzie łatwym wyzwaniem. Jak zatem uzyskać najwyższy plon o dobrych parametrach jakościowych i o jak najniższej wilgotności?
Czarna plamka
Należy pamiętać, iż moment zbioru nie jest determinowany tylko wczesnością odmiany, ale także przebiegiem warunków pogodowych. Generalnie przyjmuje się, iż stan dojrzałości omłotowej rośliny osiągają 10-14 dni po pojawieniu się tzw. „czarnej plamki”, która jest ulokowana w miejscu umocowania ziarniaka do osadki kolby. Pojawia się najpierw w ziarniakach na czubku kolby, a w dalszej kolejności w tych u jej nasady. To moment zakończenia odkładania się asymilatów. Odcięty zostaje dopływ wody i substancji odżywczych do ziarniaków.
Dosychanie roślin
Po osiągnięciu stadium dojrzałości fizjologicznej, tuż przed zbiorem, wilgotność ziarna powinna oscylować w granicach 32-35%. Z każdym kolejnym dniem, jaki rośliny spędzą na polu, przy odpowiednich warunkach pogodowych (brak opadów), zawartość wody w ziarniakach będzie się zmniejszać. Jednak zbytnie zwlekanie ze zbiorem, nawet przy sprzyjającej aurze, pogarsza jakość plonu – zwiększa się ryzyko porażenia ziarna przez fuzarium oraz podatność roślin na wyleganie i łamanie się, a nawet opadanie kolb, szczególnie w przypadku plantacji z wykształconą dużą biomasą, ciężkimi i wysoko zawieszonymi kolbami oraz porażonych przez omacnicę prosowiankę. Do tego dochodzą szkody wyrządzane przez dziką zwierzynę i ptaki. Pamiętajmy, iż jesienią, nawet w słoneczne i relatywnie ciepłe dni, proces dosychania ziarna trwa zaledwie kilka godzin w ciągu dnia. W warunkach zwiększonej wilgotności powietrza, z którą w tym okresie mamy do czynienia bardzo często, rośliny atakowane są przez patogeny chorobotwórcze, które powodują nie tylko ilościowe, ale przede wszystkim jakościowe straty plonu.
Typ ziarna
Zalecany termin zbioru przypada na okres od dwóch do czterech tygodni od pojawienia się czarnej plamki. Istotne jest, aby podczas zbiorów wilgotność ziarna była jak najmniejsza. Zredukuje to nakłady na suszenie i ograniczy ilość uszkodzeń ziarna podczas omłotu.
Proces dosychania ziarników determinuje też typ ziarna. Odmiany kukurydzy o ziarnie typu dent, szybciej oddają wodę w końcowej fazie dojrzewania i na ogół charakteryzują się niższą wilgotnością w czasie zbioru niż odmiany o ziarnie typu flint.
Dry-Down
Ponieważ o opłacalności uprawy kukurydzy ziarnowej bardzo często decydują koszty suszenia, które mogą sięgać nawet ⅓ nakładów na produkcję ziarna, warto zdecydować się na wybór odmian, które zapewniają efektywne dosychanie ziarna na polu. Szybkie oddawanie wody w końcowej fazie dojrzewania pozwala na przyśpieszenie terminu zbioru, obniżenie kosztów suszenia, a także zredukowanie strat powodowanych przez zwierzynę i choroby fuzaryjne kolb. Uprawa odmian tego typu daje też rolnikom więcej czasu na wykonanie zabiegów przygotowujących pola pod następne uprawy. Przykładem odmiany, która charakteryzuje się silnym efektem Dry-Down, czyli szybkim oddawaniem wody w końcowej fazie dojrzewania, jest średniowczesny mieszaniec DKC3595 (FAO 240-250). To odmiana o ziarnie typu dent przeznaczona do uprawy na ziarno na wszystkich typach stanowisk. Osiąga bardzo wysokie plony przy niskiej wilgotności ziarna w czasie zbioru. Charakteryzuje się dobrym wigorem początkowym, wysoką zdrowotnością roślin oraz tolerancją na wyleganie. Cechy te sprawiają, iż szczególnie w lata chłodne i deszczowe odmiana ta w pełni ujawnia swoją wysoką wartość gospodarczą.
Szybkie oddawanie wody
W przypadku kukurydzy wybór odmiany może zaważyć na opłacalności całej produkcji. Zakup odpowiedniej umożliwia zbiory ziarna o niższej wilgotności. Luźno ułożone liście okrywowe kolby oraz cienka okrywa ziarniaków zapewniają szybkie oddawanie wody pod koniec wegetacji.
Termin zbioru kukurydzy na ziarno nie jest prosty do ustalenia. Nie jest również w pełni zależny od rolnika. Powinno się zatem tak dobierać wczesność uprawianych odmian do rejonu uprawy, aby ich zbiór nie był zbyt późny. Warto też zdecydować się na zakup takich, które zapewnią maksymalnie wysoki potencjał plonowania.
Anna Rogowska
