Planowanie produkcji i krycia loch

W każdym gospodarstwie produkującym trzodę chlewną rozmiar i skalę produkcji wyznaczają posiadane budynki. O wielkości stada loch decyduje liczba dostępnych stanowisk dla loch prośnych oraz liczba kojców porodowych.

Znając określoną dla danego obiektu wielkość stada loch oraz liczbę odchowywanych przez nie prosiąt w ciągu roku, należy przemnożyć te dwa wskaźniki, aby otrzymać liczbę zwierząt, które można przeznaczyć do tuczu. Przyjmując masę ciała prosięcia przy rozpoczęciu tuczu, tempo przyrostów dziennych oraz oczekiwaną masę końcową można określić liczbę potrzebnych stanowisk do tuczu. Dane te są konieczne przy organizowaniu i planowaniu odpowiednich cykli produkcyjnych dla poszczególnych obiektów.

O efektywności produkcji trzody chlewnej w cyklu zamkniętym w dużym stopniu decyduje plenność gospodarcza loch,
co przedstawia poniższa tabela.

Plenność loch w różnych cyklach produkcyjnych

Dokonując wyboru cyklu dla swojego stada, należy przeprowadzić kalkulację, czy jesteśmy w stanie użytkować lochy bardziej intensywnie. Uzyskując większą liczbę prosiąt w ciągu roku od lochy, musimy niestety ponieść większe nakłady związane z odchowem prosiąt. Związane są one bowiem z większymi wydatkami na wczesne pasze dla prosiąt, jak również wymagają stworzenia młodszym prosiętom dużo lepszych warunków środowiskowych do odchowu:

• zalecane temperatury dla prosiąt:
  • 0 do 12 godz. – 35°C
  • 12 do 48 godz. – 30-35°C
  • 2-5 dzień – 25-30°C
  • 5 dzień do odsadzenia – 20-25°C
• zalecana higiena środowiska – dezynfekcja
• zalecane stosowanie systemu chowu całe pomieszczenie pełne – całe pomieszczenie puste
• stosowanie profilaktyki weterynaryjnej

Krycie loszek i loch
Dojrzałość rozpłodowa to stan, w którym istnieje możliwość użytkowania rozpłodowego świń bez ujemnych następstw dla ich zdrowia oraz liczebności miotów. Zwykle loszki mieszańcowe uzyskują dojrzałość rozpłodową wcześniej niż czystorasowe. Występuje ona u loszek ras białych po ukończeniu 8 miesięcy życia (7,5 miesięcy u loszek puławskich).
W tym wieku loszki powinny osiągać masę 100-120 kg. Wcześniejsze krycie loszek, tj. w wieku 7 miesięcy, dopuszcza się tylko w przypadku planowego ograniczenia użytkowania samicy do pierwszego miotu (tzw. loszki-jednorazówki).

Nie należy kryć loszek w pierwszej rui! Znając termin wystąpienia pierwszej rui należy kryć loszkę w drugiej, jednak nie później niż w trzeciej rui. Na 10 dni przed planowanym kryciem zaleca się zastosowanie flushingu (podkarmiania, podpędzania), polegającego na zwiększeniu energii w dawce pokarmowej.

Lochy po odsadzeniu prosiąt powinny wykazywać ruję w ciągu 5-7 dni i być skutecznie pokryte. Najczęściej odsadza się od prosiąt lochy. Po przeniesieniu w nowe miejsce muszą one mieć kontakt z knurem, co stymuluje występowanie rui.
Najtrudniejszy do określenia jest właściwy moment krycia. Owulacja zachodzi między 38 a 45 godziną od wystąpienia pierwszych objawów rui.

Krycie lub inseminację najlepiej przeprowadzić 12 godzin przed owulacją. Szacuje się, że najłatwiejszy do określenia odruch tolerancji najczęściej występuje po około 10 godzinach od rozpoczęcia rui. Zatem najlepszym momentem do krycia jest 18 godzin od stwierdzenia występowania pierwszych objawów rui. Praktycznie lochy, u których rano stwierdzono ruję, powinny być kryte tego samego dnia, a następnie zabieg ten należy powtórzyć następnego dnia. Jeżeli locha w 12 godzin po drugim kryciu nadal wykazuje ruję, powinno się ją kryć po raz trzeci.
Należy też pamiętać, że loszki mają krótszy okres rui, stąd wskazane byłoby ich krycie w okresie co 12 godzin, trzykrotnie.

Konieczna jest ciągła kontrola ciąży u loch zapłodnionych, szczególnie sprawdzanie objawów ewentualnego występowania rui u samic w okresie od 15 do 25 dni od pokrycia.

Przez 4 tygodnie po pokryciu loszki utrzymywane są indywidualnie. W tym czasie następuje implantacja (zagnieżdżenie) zarodków w macicy. Później loszki w większych gospodarstwach należy utrzymywać grupowo. Dopiero na tydzień lub dwa tygodnie przed planowanym porodem ponownie należy umieścić je w kojcach indywidualnych (porodowych).

Źródło: Zbigniew Szemczak, Jak postępować z loszką i knurkiem hodowlanym? PZHiPTCh POLSUS, KPODR, fot. sxc.hu