Banki odmawiają kredytów rolnikom. Resort rolnictwa chce rozwiązać ten problem

Banki coraz częściej odrzucają wnioski kredytowe rolników, którzy jako zabezpieczenie pożyczki proponują swoje grunty. Ma to związek z wejściem w życie ustawy regulującej obrót ziemią w Polsce, która ustanawiania m.in. nowe zasady hipoteki na nieruchomościach rolnych.

A chodzi przede wszystkim o zapis ustawy mówiący o tym, że suma hipoteki na nieruchomości rolnej nie może przewyższać wartości tej nieruchomości na dzień ustalania hipoteki. Oznacza to, że uzyskanie finansowania pod inwestycję zabezpieczoną nieruchomością rolną może wymagać dodatkowych gwarancji. Dlatego banki wstrzymywały przyjmowanie wniosków hipotecznych. Obawiają się także spadku cen ziemi. 

Stanowisko w tej sprawie zajął już resort rolnictwa. Kierownictwo ministerstwa podkreśla, że praktyki te, stosowane przez niektóre banki są niezrozumiałe.

– Zgodnie z art. 68 ust. 2a ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece suma hipoteki na nieruchomości rolnej w rozumieniu ustawy z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego nie może przewyższać wartości rynkowej tej nieruchomości ustalonej na dzień ustanowienia hipoteki; przepis ten obejmuje również nieruchomości rolne o powierzchni mniejszej niż 0,3 ha pomimo, że nie podlegają one ograniczeniom w zakresie zbycia – przypomina ministerstwo rolnictwa.

Dotychczasowe praktyki bankowe pozwalały na wpisywanie znacznie większych wartości nieruchomości niż w rzeczywistości. To w ocenie resortu rolnictwa prowadziło do kłopotów ze spłatą kredytu.

– Argumentacja prezentowana w niektórych publikacjach wskazuje, że w zakresie ustalania zabezpieczeń tzw. kredytów hipotecznych  dopuszczalne było obciążanie nieruchomości rolnej hipoteką, której suma znacznie albo nawet kilkukrotnie przekraczała wartość nieruchomości. Właściwa jest zatem przyjęta regulacja polegająca na tym, że suma hipoteki na nieruchomości rolnej w rozumieniu ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego nie może przekraczać wartości rynkowej tej nieruchomości. Zapobiega ona bowiem zaciąganiu przez rolników niedostatecznie zabezpieczonych kredytów, co w przypadku niemożliwości ich spłaty może prowadzić do bankructwa – czytamy w komunikacie resortu rolnictwa.

Poza tym ministerstwo rolnictwa przypomina, że „wartość rynkową nieruchomości rolnej ustala sąd na podstawie operatu szacunkowego dołączonego do wniosku o wpis hipoteki, sporządzonego przez rzeczoznawcę majątkowego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami.” A rzeczoznawca majątkowy, sporządzając operat szacunkowy, bierze pod uwagę wiele czynników. Ponadto resort rolnictwa, odnosząc się do ostatnich praktyk banków, zauważa, że „nieruchomość rolna, co do której wydano decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, będzie miała wyższą wartość od podobnej nieruchomości, co do której takiej decyzji nie wydano”

– Jeszcze większą wartość będzie miała nieruchomość rolna, co do której wydano pozwolenie na budowę – przypomina wiceminister rolnictwa Zbigniew Babalski.

I dodaje, że uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu na nieruchomości rolnej nie powoduje utraty rolnego charakteru takiej nieruchomości do czasu rozpoczęcia na niej realizacji inwestycji.

Resort rolnictwa nie wyklucza jednak zmian w ustawie. Ale do podjęcia takiej interwencji konieczne jest oficjalne stanowisko Związku Banków Polskich.

– Aktualnie Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oczekuje na oficjalne stanowisko Związku Banków Polskich w sprawie dotyczącej hipotek na nieruchomościach rolnych. W najbliższym czasie przy współudziale Ministerstwa Sprawiedliwości podjęte zostaną rozmowy z przedstawicielami banków w celu wypracowania rozwiązania zaistniałego problemu – poinformował wiceminister rolnictwa Zbigniew Babalski.

Analitycy rynkowi są jednak zgodni. Bez zmian w prawie problemy z hipotekami mogą doprowadzić do kryzysu na rynku nieruchomości rolnych.

oprac. Kamila Szałaj
Redakcja AgroNews, fot. dreamstime.com