Błyskawicznie rośnie liczba ognisk ptasiej grypy. W ubiegłym roku potwierdzono 51 ognisk grypy ptaków, w tym w połowie kwietnia mamy już 164 ogniska. Czy Państwo jest w stanie poradzić sobie z wirusem? Rozmowa z Bogdanem Konopką, Głównym Lekarzem Weterynarii.
Jak ocenia Pan obecną sytuację sektora drobiarskiego?
Bogdan Konopka: Sytuacja związana z występowaniem grypy ptaków w Polsce jest bardzo poważna. Liczba wykrytych ognisk HPAI u drobiu w 2021 roku wyniosła 164 (wg stanu na 14.04.2021). Chorobę stwierdzono w dwóch województwach o najwyższym w kraju pogłowiu drobiu, tj. w woj. mazowieckim i wielkopolskim. Inspekcja Weterynaryjna prowadzi czynności związane z likwidacją ognisk, celem jak najszybszej eliminacji wirusa i zahamowania rozprzestrzeniania choroby, choć należy podkreślić, że zgodnie z przepisami prawa to podmiot, u którego wystąpiło ognisko grypy zobowiązany jest do wykonania nałożonych na niego nakazów podjęcia odpowiednich określonych w regulacjach prawnych działań w przedmiocie zwalczania choroby. Mając na uwadze, że grypa ptaków wystąpiła w powiecie żuromińskim, w którym na stosunkowo małym obszarze terytorialnym koncentracja produkcji drobiu jest bardzo wysoka, ze względu na bliskość sąsiadujących ze sobą budynków inwentarskich, w których utrzymywany jest drób, w kolejnych dniach można spodziewać się potwierdzenia kolejnych ognisk grypy ptaków w gospodarstwach uznanych za kontaktowe do uprzednio stwierdzonych ognisk. Nie tylko Polska boryka się z tą chorobą, większość krajów Unii Europejskiej notyfikowały występowanie grypy drobiu i u dzikiego ptactwa, a dotychczas najwięcej ognisk u drobiu stwierdzono we Francji i w Niemczech.
Czy mają Państwo strategię jak zatrzymać przenoszenie wirusa HPAI?
Bogdan Konopka: Inspekcja Weterynaryjna realizuje zadania w zakresie zwalczania wysoce zjadliwej grypy ptaków, określone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 18 grudnia 2007 r. w sprawie zwalczania grypy ptaków, stanowiącego implementację do prawodawstwa krajowego przepisów dyrektywy Rady 2005/94/WE z 20 grudnia 2005 r. w sprawie wspólnotowych środków zwalczania grypy ptaków i uchylającej dyrektywę 92/40/EWG. Powiatowy lekarz weterynarii w przypadku stwierdzenia wysoce zjadliwej grypy ptaków w gospodarstwie wyznacza je jako ognisko choroby i stosuje szereg środków, w tym m.in.:
- nakazuje:
– niezwłoczne zabicie drobiu lub innych ptaków pod nadzorem urzędowym w sposób wykluczający rozprzestrzenianie się grypy ptaków,
– usunięcie zwłok drobiu lub innych ptaków oraz jaj znajdujących się w gospodarstwie pod nadzorem urzędowym,
– zniszczenie lub obróbkę, w sposób zapewniający zniszczenie wirusa grypy ptaków, produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, paszy oraz przedmiotów i substancji, które mogły zostać skażone wirusem tej choroby,
– odkażenie ściółki oraz nawozów naturalnych, które mogły zostać skażone wirusem grypy ptaków;
- zakazuje przemieszczania z gospodarstwa i do gospodarstwa innych ptaków oraz ssaków utrzymywanych w gospodarstwach, z wyłączeniem ssaków przebywających wyłącznie w pomieszczeniach mieszkalnych;
- po usunięciu z gospodarstwa zwłok drobiu lub innych ptaków obiekty budowlane lub inne miejsca, w których przebywał drób lub inne ptaki, środki transportu wykorzystywane do transportu oraz inne przedmioty lub substancje, które mogły zostać skażone wirusem wysoce zjadliwej grypy ptaków, czyści się i odkaża pod nadzorem urzędowym powiatowego lekarza weterynarii;
- prowadzi dochodzenie epizootyczne mające na celu ustalenie prawdopodobnego źródła wystąpienia choroby, gospodarstw kontaktowych.
- ustala miejsce, w którym znajduje się drób wykluty z jaj, mięso, jaja, pozyskane w gospodarstwie w okresie od dnia prawdopodobnego wystąpienia w gospodarstwie wysoce zjadliwej grypy ptaków;
- w drodze aktu prawa miejscowego, tj. rozporządzenia, zostaje wyznaczony obszar zapowietrzony w promieniu 3 km oraz zagrożony w promieniu 10 km wokół ogniska, w których obowiązują restrykcje w przemieszczaniu drobiu i produktów przez okres 30 dni od daty przeprowadzenia wstępnego oczyszczania i odkażania w ognisku. Jeżeli obszary te wykraczają poza teren jednego powiatu, rozporządzenie wydawane jest przez wojewodę.
Czy poszkodowani hodowcy mogą liczyć na odszkodowania? Jeśli tak, to jakie są procedury, jaka kwota i jakie warunki muszą spełnić by szybko otrzymać pieniądze?
Bogdan Konopka: Kwestie dotyczące zasad przyznawania odszkodowań, w tym istnienia przesłanek powodujących, że odszkodowanie nie przysługuje, określone są w art. 49 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.
Co z eksportem drobiu? Jak Państwo walczy o nowe rynki?
Bogdan Konopka: Z uwagi na występowanie w Polsce wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) i wprowadzane w związku z tym ograniczenia importowe przez kraje trzecie działania Głównego Inspektoratu Weterynarii koncentrują się głównie na odzyskaniu możliwości eksportu do krajów, do których ten eksport był realizowany przez wystąpieniem choroby. Po odzyskaniu w sierpniu 2020r. statusu kraju wolnego od HPAI Główny Inspektorat Weterynarii zwrócił się do państw, które wprowadziły ograniczenia, o ich zniesienie. Wystąpienie nowych ognisk HPAI w II półroczu 2020 r. zahamowało działania mające na celu wznowienie eksportu mięsa drobiowego. Należy tu zaznaczyć, że niektóre kraje nie dopuszczają możliwości prowadzenia negocjacji w czasie występowania HPAI a niektóre – nawet przez określony czas po odzyskaniu statusu kraju wolnego od HPAI (np. Kuba, Indonezja, Malezja).
Jednakże w 2021 r. odbyły się trzy wideokonferencje ze:
- służbą właściwą Królestwa Arabii Saudyjskiej – 12 stycznia br.-, podczas której omówiono sytuację epizootyczną w Polsce związaną z wirusem grypy ptaków. Celem rozmów było uznanie przez władze weterynaryjne Królestwa Arabii Saudyjskiej regionalizacji dotyczącej wyznaczenia w powiatach obszarów zapowietrzonych i zagrożonych zgodnie z przepisami UE i prawodawstwem krajowym.
- służbą właściwą Filipin – 16 lutego br. – Strona polska wnioskowała o organizację ww. spotkania w celu przekazania stronie filipińskiej szczegółowych informacji o sprawowanym nadzorze nad produkcją mechanicznie oddzielonego mięsa drobiowego (MOM) w Polsce, a także o sytuacji epizootycznej i metodach zwalczania wysoce zjadliwej grypy ptaków. W opinii strony filipińskiej, wcześniejsze zapoznanie się z ww. informacjami pozwoli na lepsze przygotowanie filipińskich specjalistów do przeprowadzenia w Polsce kontroli w zakładach zainteresowanych uzyskaniem uprawnień eksportowych w zakresie MOM, co będzie możliwe po ustaniu pandemii Covid-19.
- służbą właściwą Zjednoczonych Emiratów Arabskich – 24 lutego br. – Spotkanie miało na celu omówienie możliwości przywrócenia eksportu na emiracki rynek w związku z wprowadzonym 7 lutego br. zakazem importu pochodzącego z obszaru całego terytorium Polski nieprzetworzonego termicznie mięsa drobiowego i jego produktów oraz nieprzetworzonych termicznie jaj i ich produktów w związku z potwierdzeniem w Polsce ognisk HPAI w sezonie 2020/2021. Podczas spotkania strona polska zaproponowała uznanie regionalizacji dotyczącej grypy ptaków ustalonej w powiatach oraz przedstawiła sytuację epizootyczną Polski w odniesieniu do tej choroby. W marcu br. strona emiracka poinformowała o zniesieniu zakazu, jednakże wznowienie eksportu będzie możliwe po uzgodnieniu odpowiednich załączników do obowiązujących świadectwa zdrowia dla mięsa drobiowego i jaj. Trwają rozmowy na ten temat.
Ponadto trwają negocjacje
- ze służbą weterynaryjną Japonii możliwości eksportu z Polski poddanego obróbce termicznej mięsa drobiowego i produktów z mięsa drobiowego (również w sytuacji występowania w Polsce HPAI). Oprócz tego, w lutym 2021 r. Główny Inspektorat Weterynarii przekazał stronie japońskiej uwagi do wymagań dla mięsa drobiowego oraz projekt świadectwa zdrowia dla mięsa drobiowego i produktów z mięsa drobiowego wysyłanych do Japonii, uwzględniający regionalizację w odniesieniu do grypy ptaków i zapisy wymagane przez stronę japońską, wskazane w wymaganiach japońskich. Oczekujemy na odpowiedź strony japońskiej.
- ze służbą weterynaryjną Rosji możliwości zniesienia zakazu wwozu żywego drobiu (piskląt jednodniowych) i jaj wylęgowych, w chwili obecnej strona polska wypełnia stosowny kwestionariusz, planowane jest przeprowadzenie wideokonsultacji.
Obydwa w/w kraje wprowadziły ograniczenia importowe w odniesieniu do całego terytorium Polski.
Oprócz tego pismem z 23 marca br. Główny Inspektorat Weterynarii przesłał służbie właściwej Kirgistanu szczegółowe informacje dotyczące HPAI w Polsce, przygotowane zgodnie z wnioskiem strony kirgiskiej, wraz z prośbą o zniesienie ograniczeń importowych wprowadzonych w odniesieniu do całego terytorium Polski.
Pismami z 21 stycznia i 11 lutego br. Główny Inspektorat Weterynarii przekazał służbie weterynaryjnej Hongkongu, która wprowadza ograniczenia na poziomie powiatów, dodatkowe informacje nt. działań podjętych w ogniskach HPAI.
9 kwietnia br. Główny Inspektorat Weterynarii zaproponował służbie weterynaryjnej Turkmenistanu uzgodnienie wzoru świadectwa weterynaryjnego umożliwiającego eksport mięsa drobiowego i produktów z mięsa drobiowego, w tym mięsa odkostnionego mechanicznie MOM.
Ponadto w 2020 r. wysłane zostały do uzgodnienia wzory świadectw zdrowia dla mięsa (w tym drobiowego), m. in. do takich krajów jak: Wybrzeże Kości Słoniowej, Bahamy, Kuwejt, Zambia, Republika Gwinei, Mozambik, Republika Togijska, Kongo, Namibia, Gwinea Równikowa, Republika Gwinei, Senegal, Angola.
Dziękuję za rozmowę.
