Agenda 2030 przyjęta przez Organizację Narodów Zjednoczonych i wyznaczająca strategiczne obszary i kierunki zrównoważonego rozwoju dla całej planety i wszystkich państw w celu 12. odnosi się do zrównoważonej produkcji i konsumpcji, uznając, że oba te obszary nie tylko silnie oddziałują na siebie, ale przede wszystkim na ludzi i środowisko.
Zadania zamieszczone w Agendzie na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030 dla realizacji Celu nr 12. to wdrożenie dziesięcioletnich programów dotyczących zrównoważonej konsumpcji i produkcji dla wszystkich krajów – pozycję lidera przypisano tu krajom rozwiniętym, ale jednocześnie zastrzeżono, że kraje te w przyjętych strategiach powinny uwzględniać stopień rozwoju i możliwości krajów rozwijających się.I powinny być dla nich wsparciem we wdrażaniu kolejnych zadań wpisanych w Agendę 2030.
Zmniejszenie strat żywności w procesie produkcji i dystrybucji
Wśród tych zadań są m.in. zapewnienie zrównoważonego zarządzania i efektywnego zużycie zasobów naturalnych, zmniejszenia o połowę ilość marnowanej żywności zarówno w sprzedaży detalicznej, jak i konsumpcji – w skali globalnej, ale także zmniejszenie strat żywności w procesie produkcji i dystrybucji, w tym także strat do jakich dochodzi podczas zbiorów. To także stabilne i ekologiczne zarządzanie chemikaliami i odpadami, zmniejszenie ich poziomu w powietrzu, wodzie i glebie – kluczowe jest zminimalizowanie skutków ich oddziaływania na zdrowie człowieka i środowisko.
Cel 12. zakłada też istotne obniżenie poziomu generowanych odpadów – nie tylko poprzez ich redukcję, recykling i ponowne użycie, ale także poprzez prewencję, czyli segregację odpadów, działania edukacyjne, w tym kształtowanie proekologicznych postaw. W działaniach, które można zaliczyć do społecznej odpowiedzialności biznesu, jest wdrażanie praktyk w zakresie zrównoważonego rozwoju przez przedsiębiorstwa, w szczególności duże i międzynarodowe korporacje. Agenda 2030 wpisała w zadania do zrealizowania raportowanie przez nie informacji na ten temat w corocznych raportach. Można to uznać za element politycznej i społecznej kontroli nad rynkowymi gigantami, ale w gruncie rzeczy jest to mechanizm budujący odpowiedzialność nie tylko za proces produkcji i sprzedaży, ale też za ich oddziaływanie na środowisko w jak najszerszym kontekście i znaczeniu. W kolejnych punktach uwzględniono także promowanie zrównoważonych zamówień publicznych, zgodnych z polityką i priorytetami krajowymi, ale też podnoszenie świadomości w zakresie zrównoważonego rozwoju i stylu życia w zgodzie z naturą.
Wspieranie krajów rozwijających się w rozwoju w obszarze nauki i technologii
W Agendę 2030 wpisano również wspieranie krajów rozwijających się w rozwoju w obszarze nauki i technologii – uznano, że to najlepsza droga do tworzenia bardziej zrównoważonych wzorców konsumpcyjnych i produkcyjnych. Dostrzeżono też znaczenie i szeroko rozumiane oddziaływanie na lokalne środowiska turystyki – z jednej strony to motor rozwoju, sprzyjający poprawie warunków życia i tworzeniu miejsc pracy, z drugiej niesie ona ze sobą ryzyko gentryfikacji. Stąd też konieczność rozwijania i wdrażania narzędzi monitorujących wpływ zrównoważonego rozwoju na zrównoważoną turystykę.
Tworzyć lepiej i więcej, mniejszymi środkami – to w dużym uproszczeniu definicja zrównoważonej konsumpcji i produkcji. Ale to przede wszystkim świadomość (i propagowanie) samoograniczenia się w konsumpcji, co siłą rzeczy wpływa na produkcję, która nigdy nie jest obojętna dla środowiska. W te działania wpisuje się przyjęte przez Radę Unii Europejskiej i Parlament Europejski w lutym 2024 r. wstępne porozumienie w sprawie dyrektywy ułatwiającej konsumentom naprawę uszkodzonych lub wadliwych towarów zamiast wymiany ich na nowe po okresie gwarancji producenckiej. Dyrektywa ta jest znana jako dyrektywa o prawie do naprawy (lub R2R), a jej celem jest zmniejszenie ilości tzw. elektrośmieci – klienci będą mieli prawo żądać od producentów naprawy urządzeń takich jak np. smartfony, pralki, lodówki, odkurzacze, czy innego sprzętu AGD po okresie gwarancji. Producent nie będzie mógł odmówić naprawy także po okresie gwarancji, a priorytetem jest tu zasada: napraw i ponownie użyj.
Zrównoważona konsumpcja to także zmniejszanie liczby opadów.
Taki cel przyświeca wprowadzonemu niedawno w Polsce zakazowi wyrzucania zużytych ubrań do tzw. odpadów zmieszanych, co jest istotne dla ochrony środowiska, jak i człowieka m.in. przed mikroplastikiem. Naukowcy w Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu w swoich badaniach zajmują się zarówno gospodarką cyrkularną, co ma znaczenie dla zrównoważonej produkcji, jak też chociażby promocją krótkich łańcuchów dostaw, co z kolei ma znaczenie dla zrównoważonej konsumpcji. Prowadzą też badania dotyczące mikroplastiku i możliwości wykorzystania mikroorganizmów do usuwania go np. z gleby i wody, ale zajmują się także gentryfikacją turystycznych miejscowości zarówno w Polsce, jak i w Turcji.
Źródło: UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU
