Jak walczyć z brunatną plamistością, mączniakiem i chwościkiem?
Chwościk buraka pojawia się zwykle w połowie lipca. Pierwsze objawy choroby występują na liściach najstarszych. Są to małe, brunatne plamki (2–4 mm średnicy), otoczone czerwoną lub brunatnoczerwoną obwódką. Z czasem czerwone zabarwienie może znikać i obwódka brunatnieje. Później porażeniu ulegają kolejne liście, aż do liści sercowych włącznie. Przy silnym porażeniu plamy łączą się, powodując zasychanie części blaszek liściowych lub całych liści. Rośliny bronią się przed ich utratą i odbudowują je kosztem substancji zapasowych nagromadzonych w korzeniach – zatrzymany zostaje przyrost masy i obniżana zawartość cukru. Rozwojowi grzyba sprzyja ciepła i wilgotna pogoda – w takich warunkach już po 4 dniach od momentu infekcji na powierzchni liści pojawiają się charakterystyczne plamki. Chwościk buraka najszybciej rozwija się w wysokiej temperaturze. Optymalny rozwój następuje przy temperaturach 25–35°C w dzień i powyżej 16°C nocą oraz przy wysokiej wilgotności powietrza.
Aby skutecznie przeciwdziałać wystąpieniu tego patogena, należy wykonywać systematyczne lustracje. Jeżeli na plantacji pierwsze objawy choroby widoczne są na 5% roślin, można zastosować preparat kontaktowy, jeśli jednak choroba rozwinie się na większej powierzchni liści – należy użyć preparatu o działaniu wgłębnym lub systemicznym.
Każdy plantator buraków we własnym zakresie może ograniczyć zagrożenie ze strony chwościka, przestrzegając kilku podstawowych zasad agrotechnicznych:
- wszelkie resztki po zbiorze buraków starannie przyorać, gdyż liście pozostawione jesienią na powierzchni pola są naturalnym źródłem infekcji w kolejnym roku;
- unikać uprawy buraków na parceli sąsiadującej z polem, na którym były one uprawiane w poprzednim roku;
- nie wolno skracać płodozmianu, a do uprawy wybierać odmiany o podwyższonej odporności na porażenie chwościkiem (np. Samuraj, Atlas, Texas, Fela, Saskia, Kujawska, Arthur, Cortina).
Brunatna plamistość liści to choroba towarzysząca zazwyczaj chwościkowi. Pojawia się placowo, ale w odróżnieniu od chwościka bardziej rozwija się wtedy, gdy jest chłodno i deszczowo. Plamy na liściach powodowane przez tego grzyba są większe (do 10 mm średnicy), pozbawione wyraźnej obwódki i mają nieregularny kształt. Zwykle choroba nie powoduje znacznych strat, gdyż nie wszystkie liście poszczególnych roślin ulegają porażeniu. Całkowicie zasychają te porażone.
Mączniak rzekomy na plantacjach buraków pojawia się sporadycznie, zwykle wiosną, gdy pogoda jest chłodna i deszczowa. Zaatakowane liście sercowe początkowo jaśnieją, następnie pogrubiają się i marszczą, a rozwijająca się na nich puszysta grzybnia ma charakterystyczne fioletowe zabarwienie wywołane zarodnikami grzyba. W późniejszych fazach rozwojowych buraki nabierają odporności na ten rodzaj mączniaka, natomiast w lipcu, a najczęściej w sierpniu pojawia się mączniak prawdziwy. Początkowo pojedyncze białe plamy stopniowo przenoszą się na coraz młodsze liście, pokrywając białym nalotem całą ich powierzchnię. Sama choroba nie powoduje jednak większych szkód w plonie, ponieważ porażenie pojawia się późno i ma charakter placowych ognisk. Mączniak zazwyczaj towarzyszy chwościkowi.
Pamiętać o przemiennym stosowaniu fungicydów z różnych grup chemicznych, aby zapobiec uodparnianiu się patogenów na daną substancję aktywną.
Zwalczanie chemiczne przeprowadzać zapobiegawczo lub z chwilą wystąpienia pierwszych objawów choroby. Stosując odpowiedni preparat, można zwalczyć jednocześnie chwościka i mączniaka.
Źródło: Marek Radzimierski, Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego, Oddział w Przysieku, www.kpodr.pl, fot. sxc.hu
