Ograniczenia przy przekraczaniu granic państwowych w związku z pandemią Covid-19 uniemożliwiają wielu gospodarstwom rolnym sezonowe zatrudnienie pracowników zza granicy. Zarząd Wielkopolskiej Izby Rolniczej podjął w tej sprawie interwencję u Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Wielkopolska Izba Rolnicza niezwłocznie zaregowała na problemy rolników i wystosowała do ministra rolnictwa pismo, w którym przedstawia największe problemy jakie wynikają z powodu braku rąk do pracy.
Do Wielkopolskiej Izby Rolniczej napływają zapytania zaniepokojonych plantatorów w przedmiocie braku możliwości powierzenia prac sezonowych związanych z obecnym już zapotrzebowaniem (np. szparagi) do pomocy w zbiorach owocach i warzyw. Powszechnie znanym faktem jest, że w latach ubiegłych prace te najczęściej powierzano pracownikom przybywającym z Ukrainy. Obecne problemy, wynikające z potrzeby przeciwdziałaniu rozprzestrzenianiu się koronawirusa COVID-19, są dwojakiego rodzaju.
Problem z kwarantanną
Pierwszy z nich dotyka zakazu granicznego ruchu lotniczego, kolejowego, pieszego oraz autobusowego. Dopuszcza się jedynie przekraczanie granicy samochodem osobowym. Wymaga podkreślenia, że zdecydowana większość ukraińskich pracowników nie korzysta z tej formy transportu. Równocześnie wątpliwości budzi konieczność przejścia obowiązkowej 14-dniowej kwarantanny dla osób przekraczających granicę. W przypadku pracowników sezonowych wymiana zatrudnionego personelu w gospodarstwie rolnym jest bardzo znaczna. Oznacza to w istocie brak możliwości zapewnienia przez prowadzącego gospodarstwo zgodnych z przepisami warunków odbycia tej kwarantanny przez pracownika przybywającego z zagranicy. Chodzi w tym miejscu w szczególności o odbycie kwarantanny w sposób gwarantujący należytą izolację od innych osób gospodarujących w gospodarstwie. Tym samym pozostałe osoby zamieszkujące oraz gospodarujące zmuszone byłyby także do poddania się kwarantannie. Wymaga zauważenia również, iż ogromna część gospodarstw rolnych składa się z nieruchomości niestanowiących zwarty kompleks pól uprawnych oraz siedliska. Z tego względu koniecznym pozostaje dojazd – najczęściej po drogach publicznych – do tych gruntów, które położone są określonej odległości od siedliska plantatora. W rezultacie dochodzi do stanu, w którym rolnik oraz osoby współgospodarujące muszą opuścić jedną część gospodarstwa rolnego, aby dotrzeć do jego innej części. W kontekście brzmienia § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii może być to intepretowane jako złamanie zasad kwarantanny. Przyjęcie z kolei innego rozwiązania polegającego na pełnej izolacji pracownika przybyłego z zagranicy, prowadziłoby do stanu kiedy pracownik taki pozostaje bezczynny przez okres dwóch tygodni, na co nie mogą sobie pozwolić ani plantatorzy ani sami zainteresowani.
Zwolnienie zagranicznych pracowników z kwarantanny
Rozwiązaniem powyższych problemów byłoby wprowadzenie rozwiązań zwalniających zagranicznych pracowników sezonowych z systemu obowiązkowej kwarantanny dla osób przekraczających granicę. Postuluje się zatem, aby objąć ten krąg osób rozwiązaniami zastrzeżonymi dla pracowników wykonujących zawody o krytycznym znaczeniu. W naszej ocenie pracownicy sezonowi odgrywają w polskim rolnictwie kluczową rolę przy zbiorze, sadzeniu czy pielęgnacji upraw. Tym samym przychylnie odnosimy się do zalecenia Komisji Europejskiej zawartej w Komunikacie Komisji „Wytyczne dotyczące korzystania ze swobodnego przepływu pracowników podczas epidemii COVID-19” opublikowanego w Dz. Urz. UE C 102I/12 z 30 marca 2020 r. W komunikacie tym Komisja wprost stwierdza, że państwa członkowskie powinny traktować pracowników sezonowych w taki sam sposób, jak pracowników wykonujących zawody o krytycznym znaczeniu. Co więcej, państwa członkowskie powinny również zezwolić na dalsze przekraczanie granic przez takich pracowników, o ile praca w danym sektorze jest nadal dozwolona w przyjmującym państwie członkowskim.
Kłopotliwa ważność pozwolenia na pracę
Drugim ze wspomnianych problemów jest kwestia ważności zaświadczeń o wpisie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową do ewidencji wniosków w sprawie pracy sezonowej, o których mowa w art. 88p ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Mając na uwadze konieczność przedłożenia ich w placówkach dyplomatycznych RP celem uzyskania dokumentu wizowego, o którym mowa w art. 60 ust. 1 pkt 5a ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, kłopotliwa staje się ważność tych zaświadczeń, która wygasa po upływie 3 miesięcy od ich wydania. Wygasająca ważność tych zaświadczeń kontrastuje z okolicznością zamknięcia polskich placówek dyplomatycznych na Ukrainie przez co pracownicy z tego kraju nie mogli oraz nie mogą ich przedłożyć we wspomnianym wyżej celu. W praktyce uniemożliwia to ukraińskim pracownikom sezonowym przyjazd do Polski i podjęcie legalnej pracy w gospodarstwach rolnych. Toteż pilną potrzebą pozostaje wprowadzenie takich rozwiązań, które przedłuża okres ważności wydanych już zaświadczeń oraz umożliwią pracownikom sezonowym uzyskanie wiz bądź też zwolnią ich z takiego obowiązku w obecnym okresie zagrożenia lub obowiązywania stanu epidemii.
Źródło: WIR
