Często rozmawiając o hodowli krów i produkcji mleka poruszamy temat wydajności krów w swoim stadzie. Wzrost tego parametru wiąże się z polepszaniem genetyki zwierząt, zaspokojeniem potrzeb żywieniowych i utrzymaniem odpowiedniego dobrostanu u wszystkich grup zwierząt w gospodarstwie.
Intensyfikacja produkcji mleka często skraca żywotność krów. Nakładają się na to problemy z żywieniem, płodnością, zdrowotnością i dobrostanem zwierząt. W każdym gospodarstwie istnieje granica, powyżej której dalszy wzrost wydajności nie rekompensuje poniesionych nakładów.
Wydajność dla każdego hodowcy oznacza inną wartość. Dla jednego może to być granica 12 000 kg mleka, dla innego 8000 kg.
Często zadajemy sobie pytanie czy przy dużych wydajnościach krowy powinny cielić się co roku czy może dwa razy w ciągu trzech lat? Hodowca wybierając system zarządzania stadem, powinien mieć na uwadze, że krowa daje 50% zysku w pierwszych 100 dniach laktacji.
Wysoka wydajność nie jest jedynym celem w opłacalności produkcji mleka. Nie zadawala nas jednorazowa super laktacja pierwiastki, lecz jej powtarzalność w kolejnych latach. ⇒ Koszt odchowu, czy zakupu jałówki nie spłaci się po pierwszej laktacji.
Długowieczność krów może być wyrażana długością użytkowania, określana jako liczba dni pomiędzy datą pierwszego ocielenia a datą wybrakowania lub padnięcia zwierzęcia.
Na świecie prace hodowlane, od wielu lat, idą w kierunku nie tylko podnoszenia wydajności krów, ale również w kierunku stworzenia takich warunków dobrostanu zwierząt, które pozwolą nam wydłużyć długość okresu użytkowania. Według danych Polskiej Federacji Hodowców Bydła i Producentów Mleka przeciętna krowa pod oceną w Polsce, która ubyła w 2018 roku, była użytkowana przez 2,93 roku i w trakcie okresu użytkowania wyprodukowała 24 223 kg mleka. Dzisiaj śmiało możemy powiedzieć, że celem poprawy długowieczności jest wydajność życiowa powyżej 35 tys. kg mleka. Mając stado pod oceną wartości użytkowej bydła, jest to cel do osiągnięcia. W 2018 roku było zarejestrowanych 461 krów żyjących o wydajności życiowej przekraczającej 100 000 kg mleka. Co roku przybywa krów do „Klubu Stutysięcznic”, które swoje życiówki osiągają w oborach o różnej wielkości stada.
Długowieczność stada jak i każdej wybrakowanej sztuki możemy sprawdzić na Raportach Wynikowych Stado i Próba, jak również w aplikacji SOL. Szersze spojrzenie na stado pod względem długowieczności pozwala nam Raport Moje Stado (raport dostępny u doradcy żywieniowego PFHBiPM lub u Twojego inspektora), w którym oprócz podindeksu energia, mocznik, wydajność, komórki somatyczne i płodność jest podindeks wydajność życiowa i długowieczność. O profesjonalizmie w produkcji mleka nie świadczy jedynie duża wydajność, ale umiejętność uzyskania oczekiwanych parametrów powyższych podindeksów.
Opłacalność produkcji mleka to zależność między wydajnością a długowiecznością. Mowa o wydajności życiowej krów i lat produkcji w stadzie, którą widzimy na pierwszej stronie RW1-stado. Najwyższe laktacje krowy osiągają po 4–5 ocieleniu.
Kilka przykładów:
Ilość laktacji x wydajność w kg mleka = wydajność życiowa
| 3 x 10 000 = 30 000 kg | 3,6 x 10 000 = 36 000 kg |
| 2 x 10 000 = 20 000 kg | 2 x 8000 = 16 000 kg |
| 3 x 8000 = 24 000 kg | 4 x 6000 = 24 000 kg |
| 4 x 7000 = 28 000 kg | 8 x 4000 = 32 000 kg |
Długie użytkowanie krowy zwiększa jej wydajność życiową i liczbę urodzonych cieląt, co ma zasadniczy wpływ na opłacalność produkcji mleka.
PFHBiPM – Alicja Szultka
