Mimo, że w pierwszej dekadzie czerwca opady atmosferyczne wynosiły powyżej 50 mm, a nawet 100 mm, w czwartym okresie raportowania tj. od 21 kwietnia do 20 czerwca 2024r. IUNG odnotował wystąpienie suszy rolniczej na terenie wszystkich 16 województw.
Największe niedobory wody notowano na obszarze Pojezierza Mazurskiego, na Polesiu oraz na Nizinie Mazowieckiej i Podlaskiej od -180 do -209 mm. Duży deficyt wody wystąpił również na Nizinie Podlaskiej, Mazowieckiej, Śląskiej, Wyżynie Lubelskiej oraz we wschodniej części Pojezierza Pomorskiego od -140 do -179 mm. Na dużym obszarze Polski niedobór wody wynosił od -120 do -139 mm. W południu kraju niedobory wody były najmniejsze od -50 do -119 mm.
W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w czwartym okresie raportowania IUNG stwierdził wystąpienie suszy rolniczej w Polsce, powodującej straty w plonach monitorowanych upraw przynajmniej o 20% w stosunku do plonów uzyskanych w przeciętnych wieloletnich warunkach pogodowych.
Najbardziej skutki suszy odczuwają województwa: mazowieckie, warmińsko-mazurskie, podlaskie, lubelskie, pomorskie, lubuskie, łódzkie, kujawsko-pomorskie. Województwo wielkopolskie również odczuwa skutki suszy w mniejszym lub większym stopniu na terenie całego województwa.
W omawiany okresie susza występowała w jedenastu uprawach:
- Zbożach jarych,
Suszę w tych uprawach notowano w 1783 gminach (71,98% gmin Polski) co stanowi 26,31% gruntów ornych kraju. W województwie wielkopolskim w zbożach jarych susza wystąpiła w 182 gminach na 226.
- Zbożach ozimych,
Suszę rolniczą odnotowano także w uprawach zbóż ozimych. W tych uprawach notowano ją w 1528 gminach tj. 61,69% gmin Polski, co stanowi 16,84% gruntów ornych kraju.
- Plantacjach krzewów owocowych,
Suszę notowano również w uprawach krzewów owocowych. Notowano ją w 1469 gminach 59,31% gmin Polski co odpowiada obszarowi 17,07% gruntów ornych kraju. W województwie wielkopolskim susza w tych plantacjach wystąpiła w 128 gminach.
- Truskawkach
W tym przypadku zanotowano ją w 1271 gminach tj. 51,31 gmin Polski, co przekłada się na obszar 13,46% gruntów ornych kraju. W Wielkopolsce w 67 gminach.
- Rzepaku i rzepiku,
Suszę zaobserwowano również w uprawach rzepaku i rzepiku. Zanotowano ją w 1165 gminach – 47,03% gmin Polski, a w Wielkopolsce w według Systemu Monitoringu Suszy, susza rolnicza wystąpiła w 76 gminach.
- Rośliny strączkowe
Suszę w tych uprawach stwierdzono w 918 gminach tj. 37,06% gmin Polski, co przekłada się na obszar 7,20% gruntów ornych kraju. W Wielkopolsce suszę w strączkach stwierdzono w 46 gminach.
- Kukurydza na ziarno
Suszę notowano także w uprawach kukurydzy na ziarno. Notowano ją w 681 gminach tj. w 27,49% gmin Polski, co stanowi obszar 3,94% gruntów ornych kraju, a w województwie wielkopolskim wystąpiła w 21 gminach.
- Plantacjach drzew owocowych
W tym przypadku Suszę za notowano w 338 gminach (13,65% gmin Polski), natomiast w Wielkopolsce w czwartym okresie raportowania wg IUNG w uprawach drzew owocowy suszy nie stwierdzono.
- Warzywa gruntowe
Susza również dotknęła uprawy warzyw gruntowych. Notowano ją w 144 gminach (5,81% gmin Polski). W Wielkopolsce wg IUNG plantacje warzyw gruntowych nie zostały dotknięte suszą rolniczą,
- Uprawy tytoniu
Suszę zanotowano w 144 gminach (5,81% gmin Polski).
Mimo opadów i chwilowych miejscowych podtopień stany wód w głównych rzekach Polski kształtują się w zdecydowanej większości w strefach wód niskich i średnich. – strefa wody niskiej 58%; – strefa wody średniej 39%; – strefa wody wysokiej 3%. W Poznaniu poziom Warty na dzień 26 czerwca br. wynosił 147 cm. Wody Noteci na odcinku od Nowego Dąbia do Ciszewa – teren łąk nadnoteckich na dzień 26 czerwca br. układały się w strefach wód wysokich, rzeka Barycz od Bogufałowa do Rezerwatu Stawów Milickich układała się strefie wód wysokich. Pozostałe rzeki województwa wielkopolskiego nie przekraczały stanów niskich i średnich. Co prawda gwałtowne i duże ilości deszczu odnotowuje się w różnych rejonach kraju, jednak one są lokalne i szybko spływają nie wsiąkając w glebę, powodując przy tym lokalnie podtopienia i zalania bądź tak zwane powodzie błyskawiczne. Jednak nie przekłada się to na znaczące uzupełnienie nasycenia wodą roztworu glebowego.
Rolnicy już się zastanawiają, kiedy ruszy tzw. aplikacja suszowa, i czy zostaną uwzględnione postulaty rolników związane z działaniem oraz z ciągle błędnymi wyliczeniami strat przez aplikację w stosunku do stanu rzeczywistego. Aplikacją powinna być poprawiona w taki sposób, by jej wyliczenia odzwierciedlały stan faktyczny upraw i rzeczywiste straty plonów spowodowanych przez suszę.
Co prawda obecnie trwają prace związane z wprowadzeniem usprawnień i uruchomieniem aplikacji suszowej w kampanii susza na rok 2024 w planowanym na przełomie czerwca i lipca 2024.
Ministerstwo poinformowało także, że w kampanii 2024 nastąpi rezygnacja z wprowadzania danych dotyczących produkcji zwierzęcej. Wprowadzane mają być tylko dane z produkcji roślinnej. Jak będzie w rzeczywistości zobaczymy dopiero w tedy gdy aplikacja zacznie działać.
Opracowanie:
Marta Ceglarek
