Nowy Krajowy Plan Strategiczny Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027, w ekoschemacie „Dobrostan zwierząt”, płatnościami obejmuje – oprócz bydła, świń czy drobiu – również owce, kozy oraz konie. Poniżej przedstawiamy Państwu szczegółowe informacje dotyczące wymogów, jakie należy spełnić by otrzymać wsparcie, a także szacowane kwoty należne za ich wdrożenie w gospodarstwie.
OWCE
Wymagania:
Inaczej niż u bydła i świń, tutaj zastosowanie ma system wariantowy, a nie punktowy. Zestaw obowiązkowych praktyk dla wszystkich grup technologicznych zwierząt z gatunku owca domowa wygląda następująco:
– wypas lub dostęp do wybiegu – przez co najmniej 120 dni w sezonie wegetacyjnym,
- zwiększona o co najmniej 20% powierzchnia bytowa w pomieszczeniach/budynkach, zgodnie z poniższą tabelą:
|
OWCE |
|||
| Lp. | Obowiązujące normy prawne* | Wymogi obowiązujące w dobrostanie | |
| Powierzchnia pomieszczenia dla owiec utrzymywanych pojedynczo powinna wynosić w przypadku utrzymywania: | |||
| 1. | Samicy gatunku owca domowa w wieku powyżej 12 miesięcy | – | co najmniej 2,16 m2 |
| Samicy gatunku owca domowa w wieku powyżej 12 miesięcy z jagnięciem | co najmniej 2,5 m2 i dodatkowo min. 0,7 m2 dla każdego następnego jagnięcia ssącego | co najmniej 3 m2 i dodatkowo min. 0,84 m2 dla każdego następnego jagnięcia ssącego | |
| Samicy gatunku owca domowa w wieku od 6 do 12 miesięcy | co najmniej 1,5 m2 | co najmniej 1,8 m2 | |
| Samca gatunku owca domowa w wieku powyżej 12 miesięcy (**) | co najmniej 3 m2 | co najmniej 3,6 m2 | |
| Samca gatunku owca domowa w wieku od 6 do 12 miesięcy (**) | co najmniej 2 m2 | co najmniej 2,4 m2 | |
| Samca gatunku owca domowa – skopka | co najmniej 0,8 m2 | co najmniej 0,96 m2 | |
| Powierzchnia pomieszczenia dla owiec utrzymywanych grupowo, w przeliczeniu na jedną sztukę, powinna wynosić w przypadku utrzymywania: | |||
| 2. | Samicy gatunku owca domowa w wieku powyżej 12 miesięcy | – | co najmniej 1,2 m2 |
| Samicy gatunku owca domowa w wieku powyżej 12 miesięcy z jagnięciem | co najmniej 1,5 m2 i dodatkowo min. 0,5 m2 dla każdego następnego jagnięcia ssącego | co najmniej 1,8 m2 i dodatkowo min. 0,6 m2 dla każdego następnego jagnięcia ssącego | |
| Samicy gatunku owca domowa w wieku od 6 do 12 miesięcy | co najmniej 0,8 m2 | co najmniej 0,96 m2 | |
| Samca gatunku owca domowa w wieku powyżej 12 miesięcy (**) | co najmniej 2 m2 | co najmniej 2,4 m2 | |
| Samca gatunku owca domowa w wieku od 6 do 12 miesięcy (**) | co najmniej 1,5 m2 | co najmniej 1,8 m2 | |
| Samca gatunku owca domowa – skopka | co najmniej 0,6 m2 | co najmniej 0,72 m2 | |
(*) Rozporządzenie MRiRW z dnia 28 czerwca 2010 r. w sprawie minimalnych warunków utrzymywania gatunków zwierząt gospodarskich innych niż te, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach UE (Dz. U. z 2019 r., poz. 1966).
Forma i wysokość wsparcia:
Płatność przyznawana za samicę gatunku owca domowa w wieku co najmniej 12 miesięcy.
By jak najdokładniej oszacować wysokość płatności, uwzględniono koszty bezpośrednie produkcji m.in. koszty pasz, strzyży, koszty weterynaryjne (korekta racic, odrobaczanie, leki, usługi weterynaryjne) itp.
Wyliczenie przeprowadzono w odniesieniu do chowu alkierzowo – pastwiskowego owiec o mleczno-mięsnym kierunku użytkowania, wobec czego uznano, że standardową praktyką w produkcji owiec jest wypas letni czy dostęp do wybiegów w sezonie wegetacyjnym, dlatego też kosztów z tym związanych nie uwzględniono.
Głównym wyznacznikiem są straty w produkcji wynikające ze zmniejszenia obsady, by zapewnić zwiększoną o 20% powierzchnię bytową, a także ze spadku kosztów w efekcie zmniejszenia liczby zwierząt.
Wobec powyższego, szacowana stawka płatności za jedną owcę wynosi 347,17 €/DJP. Reasumując, po przeliczeniu uwzględniając współczynnik przeliczeniowy wynoszący 0,1, otrzymujemy kwotę 34,71 €, czyli około 154,5 zł/owcę.
KOZY
Wymagania:
Wszystkim grupom technologicznym zwierząt z gatunku koza domowa należy zapewnić:
– utrzymywanie bez uwięzi,
– dostęp do wybiegu przez cały rok – o powierzchni zwiększonej co najmniej o 20%,
– wypas przez co najmniej 120 dni w sezonie wegetacyjnym;
– zwiększoną co najmniej o 20% powierzchnię bytową w pomieszczeniach/budynkach.
W tabeli uwzględnione zostały wszystkie szczegółowe wytyczne dotyczące powierzchni kojców oraz wybiegu:
|
KOZY |
|||
| Lp. | Obowiązujące normy prawne* | Wymogi obowiązujące w dobrostanie | |
| Powierzchnia kojca w przypadku utrzymywania pojedynczego w przeliczeniu na jedną sztukę powinna wynosić w przypadku utrzymania: | |||
| 1. | samicy gatunku koza domowa w wieku powyżej 12 miesięcy | co najmniej 1,5 m2 | co najmniej 1,8 m2 |
| samicy gatunku koza domowa w wieku powyżej 12 miesięcy z koźlęciem ssącym | co najmniej 1,5 m2 i dodatkowo min. 0,3 m2 dla każdego następnego koźlęcia ssącego | co najmniej 1,8 m2 i dodatkowo min. 0,36 m2 dla każdego następnego koźlęcia ssącego | |
| samca gatunku koza domowa w wieku powyżej 12 miesięcy | co najmniej 1,5 m2 | co najmniej 1,8 m2 | |
| samca gatunku koza domowa w wieku powyżej 12 miesięcy przeznaczonego do rozrodu | co najmniej 3 m2 | co najmniej 3,6 m2 | |
| Powierzchnia kojca w przypadku utrzymywania grupowego w przeliczeniu na jedną sztukę powinna wynosić w przypadku utrzymywania: | |||
| 2. | samicy gatunku koza domowa w wieku powyżej 12 miesięcy | co najmniej 1,5 m2 | co najmniej 1,8 m2 |
| samicy gatunku koza domowa w wieku powyżej 12 miesięcy z koźlęciem ssącym | co najmniej 1,5 m2 i dodatkowo min. 0,3 m2 dla każdego następnego koźlęcia ssącego | co najmniej 1,8 m2 i dodatkowo min. 0,36 m2 dla każdego następnego koźlęcia ssącego | |
| samca gatunku koza domowa w wieku powyżej 12 miesięcy | co najmniej 1,5 m2 | co najmniej 1,8 m2 | |
| samca gatunku koza domowa w wieku powyżej 12 miesięcy przeznaczonego do rozrodu | co najmniej 3 m2 | co najmniej 3,6 m2 | |
| samicy lub samca od odsadzenia do osiągnięcia dojrzałości płciowej tj. do ukończenia 12 miesięcy | co najmniej 1 m2 | co najmniej 1,2 m2 | |
| Powierzchnia wybiegu w przeliczeniu na jedną sztukę powinna wynosić w przypadku utrzymywania: | |||
| 3. | wszystkie grupy technologiczne z gatunku koza poza samcem w wieku powyżej 12 miesięcy, w tym również samcem w tym wieku przeznaczonym do rozrodu | co najmniej 4 m2 | co najmniej 4,8 m2 |
| samca gatunku koza domowa w wieku powyżej 12 miesięcy, w tym także samca w tym samym wieku przeznaczonego do rozrodu | co najmniej 6 m2 | co najmniej 7,2 m2 | |
(*) Rozporządzenie MRiRW z dnia 28 czerwca 2010 r. w sprawie minimalnych warunków utrzymywania gatunków zwierząt gospodarskich innych niż te, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach UE (Dz. U. z 2019 r., poz. 1966).
Forma i wysokość wsparcia:
Płatność przyznawana jest nie za sztukę zwierzęcia, a za samicę w wieku co najmniej 12 miesięcy.
W kalkulacjach płatności dla Dobrostanu kóz uwzględniono tak jak u owiec – koszty pasz, koszty weterynaryjne (w tym: leki i profilaktykę), a także zużycie wody, koszty słomy lub innych materiałów na ściółkę, zakupu kolczyków. Ponadto spadek dochodu z tytułu sprzedaży mleka, serów, żywca wynikający ze zmniejszenia obsady oraz spadek kosztów wynikający ze zmniejszenia liczby zwierząt.
Wobec powyższego, szacowana stawka płatności za jedną kozę wynosi 335,28 €/DJP. Po przeliczeniu, uwzględniając współczynnik przeliczeniowy wynoszący 0,1, otrzymujemy kwotę 33,52 €, czyli około 149 zł/kozę.
KONIE
Wymagania:
Podstawowym wymogiem, jaki rolnik musi spełnić, by przystąpić do realizacji programu, jest posiadanie minimum 2 koni w wieku co najmniej 24 miesięcy lub klaczy ze źrebięciem – zgłoszonych do ARiMR.
Do płatności nie kwalifikują się konie utrzymywane w dzikich lub półdzikich warunkach, pochodzące z obszarów parku narodowego albo parku krajobrazowego, wskazanych zgodnie z przepisami o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt.
Poniżej, znajdziecie Państwo szczegółowe wymagania Dobrostanu koni, dotyczące osobników dorosłych, młodzieży oraz klaczy ze źrebięciem.
Podstawowym warunkiem jest utrzymywanie zwierząt bez uwięzi, ponadto:
a) zwiększona powierzchnia bytowa:
– w sezonie wegetacyjnym – wypas lub dostęp do powierzchni zewnętrznych przez co najmniej 140 dni (przez min. 6 godz. dziennie),
– poza sezonem wegetacyjnym – dostęp do powierzchni zewnętrznych lub biegalni przez min. 2 godz. dziennie o powierzchni w przypadku:
- koni dorosłych/ młodzieży – 70m2/szt.,
- klaczy ze źrebięciem – 85 m2/szt.
- boksów lub w przypadku utrzymywania wolnostanowiskowego pomieszczeń czy budynków, o co najmniej o 20%, zgodnie z poniższą tabelą:
|
KONIE – zwiększona powierzchnia bytowa |
|||
| Lp. | Obowiązujące normy prawne* | Wymogi obowiązujące w dobrostanie | |
| 1. | Powierzchnia boksu | · konie dorosłe, których wysokość w kłębie wynosi do 1,47 m – co najmniej 6 m2
· konie dorosłe, których wysokość w kłębie wynosi powyżej 1,47 m – co najmniej 9 m2 · klacz ze źrebięciem – co najmniej 12 m2 |
· konie dorosłe, których wysokość w kłębie wynosi do 1,47 m – co najmniej 7,2 m2
· konie dorosłe, których wysokość w kłębie wynosi powyżej 1,47 m – co najmniej 10,8 m2 · klacz ze źrebięciem – co najmniej 14,4 m2 |
| 2. | Powierzchnia w przypadku utrzymywania w systemie wolnostanowiskowym bez uwięzi | · konie dorosłe lub młodzież po odsadzeniu matki – co najmniej 10 m2
· klacz ze źrebięciem – co najmniej 12 m2 |
· konie dorosłe lub młodzież po odsadzeniu matki – co najmniej 12 m2
· klacz ze źrebięciem – co najmniej 14,4 m2 |
(*) Rozporządzenie MRiRW z dnia 28 czerwca 2010 r. w sprawie minimalnych warunków utrzymywania gatunków zwierząt gospodarskich innych niż te, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach UE (Dz. U. z 2019 r., poz. 1966).
b) system otwarty
– zadaszenie o powierzchni pozwalającej na jednoczesne przebywanie pod nim wszystkich koni,
– ściółki pod zadaszeniem,
– powierzchni zewnętrznej zwiększonej co najmniej o 20% względem powierzchni wymaganej dla systemu otwartego, zgodnie z poniższą tabelką:
|
KONIE – system otwarty |
|||
| Lp. | Obowiązujące normy prawne* | Wymogi obowiązujące w dobrostanie | |
| 1. | Powierzchnia w systemie otwartym | koń dorosły – 0,1 ha | koń** – 0,12 ha |
(*) Rozporządzenie MRiRW z dnia 28 czerwca 2010 r. w sprawie minimalnych warunków utrzymywania gatunków zwierząt gospodarskich innych niż te, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach UE (Dz. U. z 2019 r., poz. 1966).
(**) niezależnie od wieku i płci.
Forma i wysokość wsparcia:
Przy obliczeniach stawki płatności brano pod uwagę koszty bezpośrednie produkcji (koszt zakupu konia, pasz, koszt obsługi weterynaryjnej, koszt ubezpieczenia zwierzęcia, koszt usług kowalskich, koszt ściółki, koszty związane z dodatkowym nakładem pracy).
Płatność przyznawana jest zarówno w przypadku wariantu ze zwiększoną powierzchnią bytową jak i w systemie otwartym za konia w wieku co najmniej 24 miesiące.
Wobec powyższego, szacowana stawka płatności wynosi:
- Zwiększona powierzchnia bytowa – 121,53 €/DJP
Po przeliczeniu uwzględniając współczynnik wynoszący 0,8, otrzymujemy kwotę 97,22 €, czyli około 432,6 zł/konia.
- System otwarty – 55,02 €/DJP
Po przeliczeniu uwzględniając współczynnik wynoszący 0,8, otrzymujemy kwotę 44,01 €, czyli około 195,8 zł/konia.
Płatności w obrębie danej grupy technologicznej są przyznawane z zastosowaniem poniższych progów degresywności (nie dotyczy płatności do zwierząt utrzymywanych w systemie rolnictwa ekologicznego, jeżeli rolnik ubiega się o te płatności na uproszczonych zasadach):
- do 100 DJP – 100%,
- powyżej 100 DJP do 150 DJP – 75%,
- powyżej 150 DJP – brak płatności.
Pozostałe ogólne warunki otrzymania wsparcia:
- Beneficjentem może zostać wyłącznie rolnik aktywny zawodowo, który jest posiadaczem gospodarstwa rolnego położonego w granicach Rzeczypospolitej Polskiej.
- Kwalifikujący się obszar gospodarstwa, w odniesieniu do którego wystąpiono z wnioskiem o płatności bezpośrednie, musi być nie mniejszy niż 1,00 ha albo w przypadku rolników posiadających mniej niż 1,00 ha, ale otrzymujących płatności do zwierząt, minimalna kwota płatności bezpośrednich musi wynosić co najmniej 200,00 euro.
- Zwierzęta objęte wymogami muszą być oznakowane i zarejestrowane zgodnie z przepisami o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt (jeśli dotyczy).
- Beneficjent musi posiadać odpowiednią siedzibę stada zarejestrowaną zgodnie z przepisami o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt (jeśli dotyczy).
Komentarz Wielkopolskiej Izby Rolniczej:
- Program powinien zostać uzupełniony o system oznakowania produktów pochodzących od zwierząt utrzymywanych w podwyższonych warunkach dobrostanu, tak aby zachęcić handel oraz klientów do obrotu takimi produktami i dać konsumentowi możliwość podejmowania świadomych wyborów – poprawa dobrostanu wpłynie korzystnie na jakość pozyskiwanych produktów, a tym samym na zdrowie ludzi.
- Włączenie koni do ekoschematu „Dobrostan zwierząt” jest pozytywnym działaniem, który z pewnością znajdzie pozytywny odzew wśród hodowców tych zwierząt.
- Hodowla kóz to ciągle niszowa, acz powoli rozwijająca się działalność. Oferowane wsparcie może realnie przyczynić się do wzrostu pogłowia tych zwierząt w Polsce i dać szansę na rozwój małym i średnim gospodarstwom.
Opracowanie:
Mariola Krusińska
WIR
