Fosfor to niezbędny składnik życia – odpowiada za rozwój systemu korzeniowego, kwitnienie i procesy energetyczne w roślinie. W analizach gleby często widzimy go w nadmiarze. Mimo to rośliny wykazują objawy niedoboru: słaby rozwój korzeni, fioletowe przebarwienia liści, spadek plonów. Jak to możliwe? Okazuje się, że ilość fosforu w glebie nie mówi nic o jego dostępności dla roślin. Nawet w glebach zasobnych, ponad 80% fosforu występuje w formach niedostępnych – uwięzionych w związkach z wapniem, żelazem czy glinem, albo zmagazynowanych w resztkach organicznych.
Paradoks fosforowy
Wielu rolników zadaje sobie pytanie: „Dlaczego rośliny wykazują niedobory fosforu, skoro moja gleba według badań jest zasobna w ten pierwiastek?”. To zjawisko wcale nie jest rzadkie. Wręcz przeciwnie – to jeden z najbardziej rozpowszechnionych problemów gleb uprawnych w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej.
Fosfor to jeden z kluczowych składników pokarmowych, niezbędny dla metabolizmu roślin, budowy DNA, wzrostu systemu korzeniowego, kwitnienia i zawiązywania plonu. Jednak jego szczególna właściwość sprawia, że łatwo się uwstecznia, czyli przechodzi w formy chemicznie obecne w glebie, ale nieprzyswajalne dla roślin.
Skąd ten niedobór? – fosfor w glebie a fosfor dla roślin
W glebie fosfor występuje w trzech głównych formach:
- Fosfor dostępny – formy rozpuszczalne w wodzie, pobierane przez korzenie (jony H₂PO₄⁻ i HPO₄²⁻).
- Fosfor organiczny – związany z resztkami roślinnymi, humusem i mikroorganizmami.
- Fosfor mineralny związany – w postaci trudno rozpuszczalnych fosforanów wapnia (Ca₃(PO₄)₂), żelaza (FePO₄) i glinu (AlPO₄).
Problem polega na tym, że formy dostępne dla roślin stanowią zaledwie 5–20% całkowitej zawartości fosforu w glebie, a reszta jest niedostępna biologicznie. W praktyce oznacza to, że nawet gleby o wysokiej zawartości P mogą nie zaspokajać potrzeb pokarmowych roślin.
Czynniki ograniczające dostępność fosforu:
- pH gleby – fosfor najlepiej przyswaja się w zakresie ph 6–7; poza tym zakresem łatwo tworzy nierozpuszczalne sole.
- zagęszczenie gleby i niska aktywność biologiczna – ograniczają ruch fosforu i jego przemiany.
- niska temperatura i wilgotność – spowalniają procesy mineralizacji i rozpuszczania.
Rozwiązanie: uwolnij fosfor biologicznie!
Zamiast stosować coraz większe dawki nawozów mineralnych – co jest kosztowne i często nieskuteczne – warto postawić na mikrobiologiczne uruchamianie zasobów fosforu zapasowego (niedostępnego). Kluczem jest aktywizacja naturalnych procesów w środowisku glebowym, poprzez aplikację odpowiednich szczepów bakterii.
Bakto ProFOS zawiera endospory bakterii glebowych z rodzaju Bacillus. Przekształcają one fosfor zapasowy w formę H₂PO₄ – łatwo przyswajalną przez rośliny. Zwiększenie dostępności ortofosforanów sprzyja rozwojowi systemu korzeniowego, co przekłada się na lepsze pobieranie wody i azotu.
Silny start roślin to większy potencjał do budowania plonu oraz lepsza odporność na stresowe warunki. Proces ten naturalnie wspiera aktywność biologiczną gleby, tworząc sprzyjające środowisko dla prawidłowego wzrostu.
Dzięki temu możliwe jest ograniczenie stosowania nawozów mineralnych zawierających fosfor i wapń.
Badania przeprowadzone na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu wykazały, że aplikacja Bakto ProFOS zwiększa również zasobność gleby w przyswajalny potas, wapń i azot. Nagromadzone pierwiastki pozostają dostępne dla roślin przez cały sezon wegetacyjny, również wiosną. Dzięki temu możliwe jest zmniejszenie standardowej dawki nawozu wieloskładnikowego, co potwierdzają wyniki doświadczenia przedstawionego poniżej:
Wyk. 1 Wynik dośwaidcznia ścisłego z pszenicy ozimej w SDOO Kochcice (woj. śląskie), 2024 r.
Wyk. 1 Wynik dośwaidcznia ścisłego z pszenicy ozimej w SDOO Kochcice (woj. śląskie), 2024 r
