Gleby rolne w Unii Europejskiej stanowią jeden z najważniejszych rezerwuarów węgla organicznego. Wierzchnia warstwa gleby magazynuje ponad dziesięciokrotnie więcej dwutlenku węgla, niż wynoszą roczne emisje gazów cieplarnianych w tych regionach. Jednak badania pokazują, że od 43 do 83 milionów hektarów gruntów rolnych w UE i Wielkiej Brytanii jest narażonych na utratę tego cennego składnika. Spadek zawartości węgla organicznego oznacza uwolnienie ogromnych ilości dwutlenku węgla do atmosfery, co nie tylko wpływa negatywnie na klimat, ale także obniża jakość i żyzność gleb.
Mechanizmy i przyczyny utraty węgla organicznego
Utrata węgla organicznego jest związana z dwoma głównymi procesami: wyczerpywaniem się zdolności gleby do dalszego magazynowania węgla oraz wpływem zmian użytkowania gruntów i warunków klimatycznych. Gleba przechowuje węgiel dzięki związkom z cząstkami mineralnymi, co czyni go stabilnym i odpornym na degradację.
Gdy jednak gleba osiąga stan nasycenia, staje się podatna na emisję dwutlenku węgla. Naukowcy opracowali wskaźnik ryzyka SOC, który pozwala ocenić stopień zagrożenia dla gleb w zależności od tempa utraty węgla i stopnia nasycenia gleby.
Innowacyjne strategie ochrony gleb rolniczych
Aby przeciwdziałać utracie węgla organicznego, eksperci proponują różnorodne działania. Wśród nich są praktyki takie jak uprawy okrywowe, płodozmian, minimalizacja orki czy wprowadzenie agroleśnictwa. Dodawanie materii organicznej, np. kompostu czy obornika, również sprzyja zwiększeniu zawartości węgla w glebie.
Dodatkowo, naukowcy zaproponowali koncepcję „efektywnej pojemności nasycenia”, dostosowaną do różnorodnych stref klimatycznych, co umożliwia bardziej precyzyjne planowanie ochrony gleb. UE, poprzez inicjatywy takie jak system certyfikacji rolnictwa węglowego, zachęca rolników do wdrażania praktyk wspierających magazynowanie węgla organicznego, co nie tylko wspiera ochronę klimatu, ale także poprawia kondycję gleb rolniczych.
Unia Europejska stoi przed istotnym wyzwaniem – utrata węgla organicznego w glebach może mieć dalekosiężne konsekwencje dla klimatu, rolnictwa i bezpieczeństwa żywnościowego. Współpraca naukowców, rolników i decydentów jest kluczowa, by skutecznie przeciwdziałać tej tendencji.
Źródło: EURACTIV.pl
