Ukazał się projekt Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych warunków uznawania gruntów za kwalifikujące się hektary. Projekt stanowi wykonanie upoważnienia zawartego w Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027. Zostały w nim ustalone szczegółowe warunki uznawania gruntów za kwalifikujące się hektary, mając na względzie czynniki przyrodnicze oraz zabezpieczenie przed przyznawaniem płatności bezpośrednich do gruntów, które nie stanowią kwalifikujących się hektarów.
W projekcie określono, które użytki rolne kwalifikują się do wsparcia w ramach interwencji w formie płatności bezpośrednich, uwzględniając różne, szczegółowe aspekty związane ze sposobem użytkowania gruntów w Polsce. Wskazano również, że prawo powinno gwarantować wypłacanie wsparcia na użytek rolny, który znajduje się w dyspozycji rolnika i na którym prowadzona jest działalność rolnicza. Niemniej jednak ze względu na prawdopodobieństwo okazjonalnego i tymczasowego wykorzystywania gruntów rolnych do działalności niezwiązanej bezpośrednio z rolnictwem oraz potencjał niektórych rodzajów działalności pozarolniczej w zakresie dywersyfikacji dochodów gospodarstw rolnych również użytki rolne wykorzystywane do działalności pozarolniczej mają być uznane za kwalifikujące się hektary. Warunkiem jest, że są one w przeważającym zakresie wykorzystywane do prowadzenia działalności rolniczej.
Ponadto, zgodnie z intencją prawodawcy unijnego, kwalifikujący się obszar nie będzie zmniejszony:
1) w wyniku wdrożenia określonych zasad warunkowości oraz ekoschematów w ramach płatności bezpośrednich, lub
2) jeżeli podlega niektórym wymogom unijnym dotyczącym ochrony środowiska, lub
3) gdy jest zalesiony w ramach środków rozwoju obszarów wiejskich, w tym w ramach programów krajowych zgodnych z odnośnymi przepisami, lub
4) gdy są to obszary objęte niektórymi zobowiązaniami dotyczącymi odłogowania.
Do kwalifikującego się hektara zostaną włączone elementy chronione w ramach warunkowości. Oznacza to, że będzie on obejmował drzewa będące pomnikami przyrody, oczka wodne o powierzchni mniejszej niż 100 m2 oraz rowy o szerokości nieprzekraczającej 2 m. Dodatkowo proponuje się włączyć do kwalifikującego się hektara:
– oczka wodne inne niż oczka wodne podlegające obowiązkowi zachowania zgodnie z normą 8 dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska o łącznej powierzchni nie większej niż 100 m²,
– zadrzewienia śródpolne o łącznej powierzchni nie większej niż 100 m² oraz
– rozproszone drzewa znajdujące się na użytkach rolnych, o ile ich liczba na hektar, innych niż drzewa owocowe, nie przekracza 100 sztuk i pod warunkiem, ze nie utrudniają one w istotny sposób prowadzenia działalności rolniczej na działce.
Co można włączyć do kwalifikującego hektara
Ponadto proponuje się, aby do kwalifikującego się hektara włączane były nieutwardzone drogi dojazdowe, pasy zadrzewień, żywopłoty lub ściany tarasów o ile całkowita szerokość tych elementów nie przekracza 2 m. Włączenie do kwalifikującego się hektara zarówno oczek podlegających obowiązkowi zachowania zgodnie z normą 8 dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska, jak i innych oczek o łącznej powierzchni nie większej 100 m2 oznacza, że jako kwalifikujący się hektar mogą być uznane oczka o łącznej powierzchni do 200 m2 pod warunkiem jednak, że powierzchnia żadnego z nich nie przekracza 100 m2.
Jednocześnie warunków dotyczących rozproszenia drzew oraz ich liczby na hektar nie stosuje się w przypadku systemów rolno-leśnych, które mogą być uznane za kwalifikujący się hektar. Zgodnie, z ww. przepisami ustawy systemy rolno-leśne to grunty orne i trwałe użytki zielone spełniające warunki przyznania pomocy w ramach interwencji „Zakładanie systemów rolno-leśnych”. Warunkami tymi są m.in. liczba drzew na hektar tj. od 150 do 250 drzew.
Wybór powyższych elementów krajobrazu i uwzględnienie ich w projektowanym rozporządzeniu jest podyktowany funkcją, jaką pełnią w polskim krajobrazie i tym, że tradycyjnie stanowią element użytkowania ziemi w Polsce.
Pasy zadrzewień, żywopłoty, ściany tarasów, oczka wodne oraz zadrzewienia śródpolne mają szczególne znaczenie z uwagi na ich rolę estetyczną i rekreacyjną, gdyż wprowadzają urozmaicenie w krajobrazie pól uprawnych. Często stanowią o bogactwie przyrodniczym regionu, są ostoją wielu gatunków mikroorganizmów, roślin, grzybów i zwierząt, często objętych ochroną gatunkową. Nieutwardzone drogi dojazdowe włączono do kwalifikującego się obszaru ze względu na fakt, że są wydzielone w obrębie działek rolnych na potrzeby dojazdu do działki rolnej. Nie są one wydzielone geodezyjnie jako osobne działki ewidencyjne i mogą być uznawane za struktury odpowiadające szerokim miedzom.
Opracowanie: Paweł Dopierała (wirleszno@wir.org.pl)
WIT
