Ponad połowa skontrolowanych sklepów specjalistycznych oferowała kawy, herbaty i herbatki o niewłaściwej jakości.
Inspektorzy podczas kontroli tego asortymentu wzięli pod uwagę ogólne przepisy dotyczące jakości handlowej żywności oraz zweryfikowali kontrolowane towary pod względem deklaracji. Produktami priorytetowymi były: kawy, herbaty oraz herbatki owocowe i ziołowe sprzedawane luzem. Skontrolowano również towary sprzedawane w opakowaniach producenta, dostępne w sklepach podczas kontroli. W I kw. 2024 r. skontrolowano 91 sklepów w całej Polsce, kwestionując jakość towarów w 54 punktach sprzedaży (59,3%).
Cechy organoleptyczne
Kontrolą objęto 30 partii towarów, nie kwestionując ich w tym zakresie.
Cechy fizykochemiczne
Kontrolą objęto 190 partii. Nieprawidłowości wykazano w 16 partiach (8,4%). Przeprowadzone badania laboratoryjne wykazały obecność:
- zanieczyszczeń, np. muszli ślimaków, kamyków, fragmentów plastiku, gałązek, cementu, piór ptasich,
- barwników niedopuszczonych do stosowania w herbatach, np. E 102 tatrazyny, E 104 żółcieni chinolinowej, E 123 amarantu,
- niezadeklarowanego składnika (w kawie oznakowanej jako 100% robusta wykryto ziarna arabiki).
Dodatkowo stwierdzono przypadki podmiany asortymentowej, gdzie np. zamiast deklarowanej czarnej jagody i borówki, w składzie wykryto aronię.
Znakowanie
W zakresie znakowania sprawdzono 325 partii, z czego zakwestionowano 167 partie (51,4%).
Kontrola nakierowana była na produkty sprzedawane luzem. Właśnie wśród nich odnotowano więcej błędów w zakresie przekazywania konsumentom informacji o produkcie, tj. na 266 partii produktów sprzedawanych luzem nieprawidłowości stwierdzono w 55,3%. W przypadku produktów opakowanych odsetek nieprawidłowości był niższy i wyniósł 33,9%.
Stwierdzono m. in.:
- Brak obowiązkowych informacji, w tym wykazu składników, dostępnych bezpośrednio dla konsumentów w miejscu sprzedaży.
- Bezpodstawne nazywanie produktu herbatą, w przypadku gdy do produkcji nie zostały użyte liści krzewu Camelia sinensis (herbata chińska).
- Brak informacji o rodzaju herbaty (czarna, zielona).
- Obecność w produkcie składnika niezadeklarowanego w wykazie składników, np. suszonych owoców.
- Brak w produkcie składnika deklarowanego w nazwie lub wykazie składników.
- Brak w wykazie składników komponentów składnika złożonego, np. w kandyzowanym ananasie – cukru, w suszonej moreli – oleju.
- Podmiana asortymentowa, np. zamiast deklarowanej czarnej jagody, w składzie występowała aronia.
- Podanie wykazu składników bez zachowania kolejności malejącej.
- Brak informacji w nazwie produktu o jego postaci lub przetworzeniu jakiemu został poddany wyrób, np. ziarnista, palona, mielona.
- Obecność w wykazie składników niedopuszczonego do stosowania w herbatach barwnika.
Dodatkowo dwukrotnie stwierdzono sprzedaż towaru po upłynięciu daty minimalnej trwałości określonej przez producenta.
Zastosowane sankcje
W wyniku stwierdzonych nieprawidłowości, na podstawie przepisów ustawy o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, inspektorzy wydali 36 decyzji administracyjnych nakładających kary pieniężne, 9 decyzji w związku z odstąpieniem od wymierzenia kary pieniężnej ze względu na niską szkodliwość czynu.
Dodatkowo nałożyli 11 mandatów karnych oraz wydali 49 zaleceń pokontrolnych.
Z uwagi na niezakończone postępowania administracyjne oraz trwające procedury odwoławcze, ostateczna liczba i wielkość zastosowanych sankcji może ulec zmianie.
Konsumencie! Zwróć uwagę jeśli kupujesz kawę lub herbatę:
- Sprzedawca produktów luzem jest zobowiązany podać informacje dotyczące m. in. ich nazwy i składu. Nazwa produktu powinna być uzupełniona o opis dotyczący jego cech charakterystycznych, np. mielona, ziarnista, czarna, zielona itp. Jeśli producent nie stosuje liści krzewu Camelia sinensis nie może nazywać swojego wyrobu herbatą i taka nazwa nie może pojawiać się w sklepie.
- Skład produktu powinien odzwierciedlać składniki faktycznie znajdujące się w produkcie, użyte do jego przygotowania wymienione w kolejności malejącej w momencie użycia.
- Towar nie może być sprzedawany po upływie daty minimalnej trwałości określonej przez producenta.
Źródło: IJHARS
